Op 25 juni ligt Windows 98 in de winkel, de opvolger van het besturingssysteem Windows 95. De overheid in de VS beschuldigt Microsoft van koppelverkoop en van misbruik van het monopolie op besturingssystemen voor de pc. Microsoft ziet zichzelf als innovator en beschermer van de computergebruiker. Wat is er nieuw aan Windows 98 en hoe nodig hebben we dat?

 Een medewerker van de helpdesk bij een Internetaanbieder weet het zeker: 'Windows 95 haal ik nooit meer van mijn pc. Van de site van Microsoft kun je gratis de reparaties halen van de bugs die sinds 1995 zijn ontdekt, en daarmee draait het perfect. Voor mij géén Windows 98.' Een computerjournalist, geen fan van Microsoft, die al een paar maanden met een recensie-exemplaar van Windows 98 werkt, is onder de indruk: 'Het installeert zichzelf, herkent al je apparaten automatisch, haalt op eigen initiatief de nieuwste stuurprogramma's van Internet maar vraagt eerst je goedkeuring - Microsoft heeft dat prima gedaan.'

 Zeker is dat het verschil tussen Windows 95 en 98 minder groot is dan tussen Windows 3.11 en Windows 95. In 1995 werd een lijn getrokken tussen twee soorten software: aan de ene kant Windows 95-software, die alléén onder Windows 95 te gebruiken was en de voordelen daarvan uitbuitte. Aan de andere kan de rest, die in de meeste gevallen wel te gebruiken was onder het nieuwe systeem maar dan zonder de nieuwe verworvenheden. En die nieuwtjes waren onder andere: makkelijker installeren en weer verwijderen van programma's en randapparaten, en minder kans op vastlopen van de hele pc door toedoen van één vastlopend programma. Van een dergelijke waterscheiding is bij de introductie van Windows 98 geen sprake. Er ontstaat geen categorie Windows 98-software; het installeren van nieuwe apparaten wordt nog makkelijker maar dit voordeel werd ook al genoten door de gebruikers van de laatste versie van Windows 95.

 Wat zijn de belangrijkste verbeteringen in Windows 98?

= Windows 98 is 'geïntegreerd met Internet'. Het bladerprogramma Internet Explorer 4 is erin vastgeschroefd en gaat naadloos over in het programma Verkenner waarmee je de bestanden op je eigen harde schijf beheert. Verschillende andere schermen die op de eigen pc betrekking hebben, gaan lijken op Webpagina's. Als het zo uitkomt biedt Windows 98 aan om een nuttig bestandje voor je op te halen, bijvoorbeeld een verbetering van Windows zelf.

= In ditzelfde kader wordt er allerlei software gratis meegeleverd, zoals een programma om zelf een homepage te maken, een e-mailprogramma, software om bestanden uit te wisselen en via Internet met mensen samen te werken. Verder maken 'Channels' deel uit van het beginscherm van Windows 98. Channels zijn informatieleveranciers die hun Internetkrant min of meer automatisch bij je in de bus doen.

= Windows 98 heeft een nieuw systeem voor het indelen van de harde schijf, FAT32, dat zuiniger met de schijfruimte omgaat.

= Er is een hele rits nieuwe programma's voor het opruimen van ongebruikte en onbruikbare bestanden van de harde schijf, het repareren van beschadigde bestanden en het voorkómen en oplossen van problemen

= Windows 98 beheerst een aantal nieuwe standaarden, waaronder USB, de Universal Serial Bus die het aansluiten van een nieuw onderdeel van de pc zo eenvoudig maakt als het inpluggen van een apparaat in een stereo-installatie.

 De vernieuwing in Windows 98 waar de meeste ophef over is, is de 'Webintegratie'. Het is voor Microsoft een selling point. Nadat het bedrijf jarenlang Internet niet in de gaten had haalt het nu de schade in. Een overzicht van je eigen bestanden kun je nu laten 'weergeven als Webpagina'. De bestandsnamen worden dan blauw onderstreept en een enkele klik in plaats van een dubbele volstaat om een bestand te openen. Dat lijkt een beetje op het gebruik van hyperlinks op Webpagina's maar het verband is nogal ver gezocht. Die enkele klik is handig, maar het is verwarrend dat in andere gevallen de enkele klik niet werkt. Internet Explorer en Verkenner kunnen opeens in elkaar veranderen en dat is hinderlijk. In het ene programma verwacht je informatie en verstrooiende inhoud, in het andere lijsten van bestanden. Dat is nu eenmaal niet hetzelfde.

 Het automatisch ophalen van essentiële bestanden of nieuwe versies daarvan op Internet is een prestatie (want er moeten met honderden fabrikanten afspraken hierover zijn gemaakt) en een groot goed. Voorheen stonden zulke bestanden op je Windows 95-cd, of niet - en in het laatste geval had je een probleem. Maar de ideologie van het versmelten van de eigen pc met Internet komt de privégebruiker ongelegen. Het kost meer moeite dan voorheen om World Wide Web-bestanden op te slaan. De pc wil almaar inloggen en moet daarin worden tegengehouden. Windows 98 is ontwikkeld door personen voor wie het geen geld, tijd of moeite kost om op Internet iets te gaan halen. Het vervagen van de grens tussen de snelle, gratis eigen voortuin en de trage stroop van het World Wide Web waar de teller van KPN Telecom tikt is het laatste wat de particulier nodig heeft.

 De grootste flop in Windows 98 zijn de channels. Standaard staat er een ruime handvol van deze 'zenders' op het scherm van de Windows 98-gebruiker. Daaronder Veronica, de Tros, provider WorldOnline en nieuwe media-uitgever IDG. Microsoft heeft dus ruimte op het computerscherm van zijn klanten verhuurd aan een aantal bedrijven. Er zijn veel meer van die channels maar die moet je met de hand instellen. De irritatie bij gebruikers over deze inmenging in de persoonlijke aangelegenheden wordt nog overtroffen door de ergernis over het feit dat de channels niet werken. Het is de bedoeling dat je een complete krant, met links en plaatjes en al, kunt downloaden om daarna de Internetverbinding te sluiten en rustig in het binnengekomen materiaal te grasduinen. Maar hoewel het downloaden zeer lang kan duren (bijvoorbeeld een half uur voor ettelijke Megabytes) blijken er links niet te werken en ontbreekt er veel informatie. Niet meer dan een procent of tien van de gebruikers van Internet Explorer 4 gebruikt de channels. Ze staan op de nominatie om bij de volgende versie uit Windows te verdwijnen.

 De Amerikaanse justitie heeft er bezwaar tegen dat Microsoft de desktopvan zijn klanten gebruikt voor eigen commerciële belangen. Zo heeft de onderneming ikonen op het scherm geplaatst voor de eigen Internet Explorer en voor The Microsoft Network, een overigens mislukte poging een alternatief Internet op te zetten. Microsoft heeft geprobeerd te verhinderen dat pc-fabrikanten het Microsoft-logo bij het opstarten vervingen door een eigen schermbeeld. De voornaamste aanklacht tegen Microsoft betreft het opnemen van de browser Internet Explorer in Windows 98. Dit zou koppelverkoop zijn: alsof de NS bij elk treinkaartje een pot pindakaas cadeau geeft, maar intussen - natuurlijk - de prijs daarvan wel doorberekent. Deze vergelijking gaat op. Microsoft heeft Internet Explorer laten ontwikkelen door een afdeling van meer dan 2000 man. Het geld daarvoor moet ergens vandaan komen. Windows 98 gaat als upgrade, dus als voordelige aanbieding aan klanten die Windows 95 al hebben gekocht, 249 gulden kosten. Dat is voor een upgrade nogal veel.

 De aanklacht is zonder twijfel terecht, ook omdat Internet Explorer is ontstaan als imitatie van een ander programma en nog steeds verkrijgbaar is als los programma voor andere besturingssystemen. Dat het ook feitelijk geen integraal onderdeel van Windows 98 is, is bewezen door de Japanse computerfabrikant NEC die zijn technici een versie van Windows 98 heeft laten maken zonder Internet Explorer. De schroefjes van Microsoft zitten goed vast maar zijn los te draaien.

 Er is een merkwaardige keerzijde. De zaak tegen Microsoft is aan het rollen gebracht door concurrent Netscape. Dit bedrijf zag zijn nering bedreigd en probeerde Microsoft juridisch de voet dwars te zetten. Nu is het zolang als Windows bestaat usance dat er steeds functies worden toegevoegd. Microsoft heeft gelijk dat dat de natuurlijke gang van zaken is. Windows 3.1 had een tekstverwerker, een kaartenbak en een communicatieprogramma, Windows 95 had faxsoftware en een mogelijkheid om programmatuur te deïnstalleren. Windows 98 heeft allerlei nuttige programma's ('utilities') voor onderhoud van de pc. Nooit hebben de makers van teksverwerkers, databases, fax- en communicatieprogramma's, deïnstallatiesoftware of utilities daar moeilijk over gedaan. Alleen Netscape schreeuwt moord en brand en stapt naar de rechter in plaats van net als iedereen nieuwe dingen te verzinnen die Bill Gates voor veel geld moet imiteren. De andere softwaremakers worden misschien meer geleid door pragmatisme dan door rechtsgevoel, maar het feit is dat het zo gaat. Dat het bestrijden van Microsoft vooral tijd en geld kost is de afgelopen maand bewezen: hangende de antitrustzaak mag Windows 98 worden verkocht, zodat er straks een voldongen feit ligt van miljoenen geïnstalleerde systemen. De zaak zal zich jaren voortslepen in een wereld die in een paar maanden onherkenbaar verandert. Het onderwerp zal over een jaar volstrekt irrelevant zijn.

 Volgens het marktanalysebureau IDC zal Windows 98 maar langzaam terrein winnen, onder andere door het gebrek aan vernieuwingen. Pas in 2000 verwacht IDC topverkopen van 66 miljoen exemplaren. Algemeen wordt aangenomen dat Windows 98 de laatste afstammeling is van Windows 3 en DOS. De volgende versie zal geënt zijn op Windows NT. Dus dan kunnen we weer al onze software vernieuwen. Ongetwijfeld zal Windows 2001 een dikke worst bevatten om ons zover te krijgen, zoals een halfjaarlijkse automatische her-installatie van Windows en geïntegreerde WebTV. Bill Gates doseert zijn 'innovaties' zo dat er altijd verkoopargumenten zijn.

Het materiaal dat hier verkrijgbaar is mag worden gedownload, gelezen en zelfs gekopieerd, maar alleen voor eigen gebruik. Vermenigvuldigen met winstoogmerk is niet toegestaan. Alles is copyright Herbert Blankesteijn, tenzij anders vermeld.

• Terug naar het Computermenu.
• Terug naar het Softwaremenu.
• Terug naar het Hoofdmenu Archief Herbert Blankesteijn.