Anoniem surfen kan. Mag het ook?

Herbert Blankesteijn, NRC Handelsblad

Hoe zeker is de consument dat zijn gegevens bij Internetaanbieders in goede handen zijn? Anoniem surfen blijkt wel degelijk te kunnen, ook bij gratis providers. Een prachtkans voor cybercriminelen.

Provider Xs4all heeft in een reclamecampagne gewaarschuwd voor een aantal gratis concurrenten: deze behouden zich in hun voorwaarden het recht voor klantgegevens voor 'marketing' te gebruiken. Xs4all kost meer, maar biedt voor de privacy meer waarborgen, is de boodschap. De rechter heeft onlangs bepaald dat Xs4all zulke ondeugende vergelijkende reclame mag maken.

[[Een betaald abonnement is geen garantie voor bescherming van persoonlijke gegevens. Niet alle betaalde internetaanbieders zijn zo streng in de leer als Xs4all zegt te zijn. World Online stelt: 'De Abonnee geeft hierbij uitdrukkelijk toestemming aan World Online zijn persoonsgegevens te verwerken en te gebruiken ten behoeve van en op te nemen in databestanden die World Online aanlegt in het kader van haar dienstverlening.' Dienstverlening aan wie staat er niet bij, dus daar kan WOL alle kanten mee op. En Planet Internet vermeldt alleen: '… de gegevens van gebruiker worden opgenomen in een database van Planet Internet.']]

Niemand lijkt in de gaten te hebben, dat je bij sommige gratis internetaanbieders volkomen anoniem kunt internetten. Dat is het geval als je je kunt aanmelden via Internet. Je moet dan gegevens intikken, maar er is geen behoorlijke controle op de juistheid daarvan, omdat er niet betaald hoeft te worden en omdat de gratis providers per se zoveel mogelijk abonnees willen binnenhalen.

Onlangs heb ik in een uurtje bij drie aanbieders (Zon, Het Net en Wanadoo) gratis abonnementen gemaakt met valse gegevens. [[Zon accepteerde zelfs een niet-bestaand adres. Het Net dreigde op zijn pagina's met een controle; ervan uitgaande dat ze alleen zouden nagaan of naam, adres en telefoonnummer onderling zouden kloppen, heb ik een naam geprikt in het telefoonboek. Bij Wanadoo kon het op naam van Sint Nicolaas. Ook bij 12Move kunnen nieuwelingen zich aanmelden via internet.]]

Wish, Freeler, Noknok en World Online Lite verstrekken gratis abonnementen door het toezenden van een cd. Daarvoor is een juist adres nodig, dus dan werkt de truc niet. Voor Het Net en Wanadoo zijn in verschillende winkels gratis cd's te krijgen, uiteraard zonder legitimatie. Daarmee kan ook iemand die nog geen werkende internetverbinding heeft, een abonnement onder valse naam creëren.

Al mijn valse abonnementen werkten onmiddellijk na aanmelding en doen dat na weken nog steeds. Als ik mijn eigen nummer bij KPN afscherm voor de nummervermelding is er geen enkel spoor dat naar mij persoonlijk leidt, tenzij KPN stiekem mijn nummer toch doorgeeft. Valse abonnementen zijn niet in de haak, maar voor de preciezen op het gebied van privacy een ideale oplossing: wie zoveel mogelijk wil verbergen is volkomen veilig met een vals account bij een gratis internetaanbieder.

Ook iedereen die van plan is virussen, racistische taal of kinderporno te verspreiden kan zijn hobby bij een gratis provider zonder risico beoefenen, eventueel vanaf wisselende telefoonnummers. Dat is pijnlijk voor de gratis aanbieders. Het staat op gespannen voet met de Telecommunicatiewet, die eist dat providers hun netwerken aftapbaar maken voor justitieel onderzoek. De gratis aanbieders zullen van alle klanten de identiteit moeten verifiëren, bijvoorbeeld door ze een brief te sturen.

Inmiddels biedt Xs4all zijn abonnees de mogelijkheid met speciale software, Freedom genaamd, gegarandeerd anoniem het net op te gaan. Volgens de provider is dit niet strijdig met de Telecommunicatiewet, omdat niet hij maar de gebruiker de software installeert. Strookt het met de eigen voorwaarden van het bedrijf? Volgens een bepaling daarin zijn de enige omstandigheden waaronder Xs4all gegevens van klanten aan derden beschikbaar stelt, wanneer deze in strijd handelen met de wet, schade aanrichten, of wanneer het bedrijf door de wet of een rechterlijke uitspraak daartoe wordt verplicht. Met de 'Freedom'-software weet Xs4all zelf niet meer wie eventueel de wet overtreedt of schade aanricht. Maar Xs4all wil dat eigenlijk ook niet weten, en verder kan iedereen Freedom zelf downloaden, dus de provider schept geen mogelijkheden die er niet al waren. Het wachten is op de volgende juridische procedure.


Het materiaal dat hier verkrijgbaar is mag worden gedownload, gelezen en zelfs gekopieerd, maar alleen voor eigen gebruik. Vermenigvuldigen met winstoogmerk is niet toegestaan. Alles is copyright Herbert Blankesteijn, tenzij anders vermeld.