Een amusant stukje in de krant, kort geleden. Het stond bij het lichte nieuws en was dus waarschijnlijk niet geschreven door iemand uit de goed bezette wetenschapsredactie van het betreffende blad. De inhoud, samengevat: het huwelijk bevordert het geluk, vreemd gaan is funest en van scheiden word je het ongelukkigst. Verder: kijken naar soaps op de tv is goed voor het geluksgevoel.

De hoogleraar, Michael Argyle, had elf jaar gedaan over het verzamelen en verwerken van ingevulde vragenlijsten. Maar het had er alle schijn van dat hij bij het trekken van conclusies in een eeuwenoude val was getrapt: een verband is niet per se een oorzakelijk verband. Het kan namelijk zijn dat, zeker de laatste twintig jaar, alleen gelukkige huwelijken standhouden, en dat je vreemdgaat of gaat scheiden als het met het geluk niet zo goed zit.

En een andere vergissing uit de handboeken beging hij ook: antwoorden van mensen op enquèteformulieren voor waar aannnemen. Hij kon hooguit concluderen dat getrouwde mensen zeggen dat ze gelukkig zijn. Dat doen ze meestal. Pas als ze eenmaal gescheiden zijn komen de verhalen los. En misschien zijn mensen die naar soaps kijken wel van het type dat niet makkelijk toegeeft ongelukkig te zijn. Weet ik niet, maar ik las niet dat Argyle het had kunnen uitsluiten.

Het kan zijn dat professor Argyle aan alles had gedacht, maar dat de auteur van het stukje geen aandacht had voor deze nuances, of geen ruimte. Of de journalist van het persbureau, want ik wil er vergif op innemen dat krant het niet uit de eerste hand had. Hoe het zij, het is de taak van de journalist een consistent stukje te produceren. Het mag vragen oproepen, maar geen vragen over het waarheidsgehalte van het stukje zelf. In dit geval had de journalist de zwakheid van de conclusies over het hoofd gezien (dan stond het ten onrechte in de krant), of deze zelf geïntroduceerd (dan was het een slecht stuk). Dat heeft niks met wetenschap te maken. Ik vind dat algemeen journalisten, net als bijvoorbeeld rechters, aannemers en schrijvers, iets moeten begrijpen van logica, van oorzaak-gevolgkwesties en van het verschil tussen wat men zegt en wat men werkelijk vindt. Dat het over wetenschap gaat mag geen reden zijn om op te houden met nadenken.

Het materiaal dat hier verkrijgbaar is mag worden gedownload, gelezen en zelfs gekopieerd, maar alleen voor eigen gebruik. Vermenigvuldigen met winstoogmerk is niet toegestaan. Alles is copyright Herbert Blankesteijn, tenzij anders vermeld.

• Terug naar het Kolommenmenu.
• Terug naar het Wetenschapmenu.
• Terug naar het Hoofdmenu Archief Herbert Blankesteijn.