Het is voor ons bestwil, lezen we in de krant en in advertenties, want het is goedkoper voor ons. De Consumentenbond verwacht besparingen van 10 tot 15 procent. En uit een PTT-brochure (over ISDN): 'Omdat u na een eerste beantwoordingstarief per seconde betaalt, in plaats van per "tik", kunnen de kosten met name bij heel korte sessies lager uitvallen.' Dat is, met welhaast mathematische precisie, een halve waarheid.
Cruciaal is het beantwoordingstarief, dat niet wordt verzwegen maar waarvan de gevolgen nooit worden voorgerekend. U betaalt een vast bedrag zodra een verbinding tot stand komt en bovendien een bedrag per seconde. Dat vaste bedrag is bij ISDN ruim acht cent, niet toevallig precies een halve tik. Volgens PTT Telecom is dat een goede indicatie van het tarief voor een gewoon abonnement volgend jaar (mobiele telefoons kennen geen beantwoordingstarief). Rekent u even mee? Om het rekenen makkelijk te maken stellen we de tijdsduur van een ouderwetse tik op 48 seconden en het tarief per tik op 16 cent. Het nieuwe secondentarief wordt dan 1 cent per 3 seconden. Een gesprek van 3 seconden kost dus 9 cent, namelijk 8 cent beantwoordingstarief en 1 cent voor de duur van het gesprek. Een besparing van 7 cent. Een gesprek van 24 seconden kost 16 cent (8 + 8). Hela, dat is precies de prijs van een ouderwetse tik! Daar kon je vroeger 48 hele seconden voor bellen. Maar als je nu doorkletst ben je na 48 seconden maar liefst 24 cent kwijt (8 + 16). Op dat moment valt in de oude situatie de tweede tik en is 24 seconden lang het secondentarief weer iets voordeliger. In een grafiek is het tikkentarief een trap met treden van 16 cent en het secondentarief een rechte lijn die begint bij 8 cent en voor de helft onder, voor de helft boven de tikkentrap loopt. In de helft van de gevallen is het nieuwe tarief dus duurder.
Dáárom is de keuze van 8 cent als beantwoordingstarief niet toevallig. Als alle gesprekken een willekeurige lengte hebben speelt PTT Telecom mooi quitte en wint de klant er niks bij. Een eventuele besparing voor de abonné zit alleen in de ultrakorte 'gesprekken' en bedraagt maximaal 7 cent per keer. Wil je daarmee 10 procent besparen op een telefoonrekening van 100 gulden dan lukt dat alleen als je gewend bent elke twee maanden bijna 150 gesprekken van hooguit 3 seconden te voeren. Of 1000 gesprekken van 21 seconden.