Oorlog is een voortzetting van de politiek met elektronische middelen. We hebben weer kunnen zien hoe de raketten met behulp van een joystick naar hun doel werden gestuurd. Of ik op de televisie een simulatie heb gezien of the real thing, weet ik niet - zou het uitmaken?

Tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog is er sprake van geweest dat de Japanners een atoomproef zouden mogen bijwonen. Ze zouden dan de kans hebben zich over te geven voor ze een real thing op hun hoofd kregen. Maar de Amerikanen hadden niet zoveel bommen en kozen voor een zeker en maximaal rendement.

Een mogendheid kan nu z'n kunnen tonen door simulaties op de computer. Dat kost geen bommen en kan bij wijze van spreken overal plaatsvinden waar je een draagbare computer en een joystick kunt neerzetten. Enige vereiste is dat de toeschouwer begrijpt wat hij op het scherm ziet, en weet dat dat ook in werkelijkheid kan gebeuren.

Je kunt verder gaan. Terwijl de Navy simuleert dat er raketten op Bagdad worden geschoten, sluit het Iraakse leger zijn pc's aan op het netwerk en simuleert zijn eigen luchtafweergeschut. Intussen wordt er een gesimuleerde Saddam door de stad gemanoeuvreerd en elke keer dat er een gebouw in puin wordt geschoten waar hij niet verblijft, verschijnt er in beeld een vlaggetje met de tekst 'Sliep uit' in het Arabisch.

Oorlog is een spel dat wordt gespeeld om uit te maken wie het vaardigst is in oorlog voeren. De regels zeggen dat de winnaar de verliezer zijn wil mag opleggen. Om een sterkste aan te wijzen is het nu niet meer nodig dat het spel in de werkelijkheid wordt gespeeld. Het kan worden nagebootst en dat is in veel opzichten netter. Er vallen geen slachtoffers, er ontstaat geen schade, het kost minder geld en minder tijd. De pers kan er buiten worden gehouden, of kan juist een plaats krijgen op de eretribune. Beschaafde landen kunnen de afspraak maken dat de winnaar van een spelletje oorlog op de computer zijn wil mag opleggen aan de verliezer.

Iets minder beschaafde volken hebben wel hun aanvoerders een duel laten uitvechten om zich de moeite van een veldslag te besparen. Dat is een primitieve simulatie en het heeft iets willekeurigs: een tweegevecht is niet hetzelfde als een oorlog. Ze zouden ook kunnen kiezen voor schaken, Blackjack, de hinkstapsprong of Carmageddon. Bovendien bestaat bij zo'n surrogaat altijd het risico dat de verliezende partij alsnog naar de wapens grijpt, zodat de 'simulatie' voor niets is geweest.

Nu verwachten we bij Saddam niet zoveel beschaving dat hij zich aan regels houdt. Hij is het verwende jongetje dat altijd zeurt over valsspelen als hij verliest, zodat je toch weer met hem op de vuist moet. Maar bij het natuurgetrouwe oorlogsspel op de computer weten beide partijen dat een eventuele echte oorlog precies hetzelfde verloop zal hebben als de 'virtuele' versie. Als je moeilijk doet na verlies berokken je per definitie jezelf meer schade dan de tegenstander. Het lijkt op de afspraak die de landen in Orwells 1984 met elkaar hebben gemaakt: eens in de zoveel tijd je slachtoffers inleveren, dan bereik je hetzelfde resultaat als in een echte oorlog zonder dat het rommel geeft. In het geval van Irak gaat het natuurlijk om het afdwingen van controles - in een ander geval zou het kunnen gaan om een grenscorrectie, het al dan niet mogen aanleggen van een stuwdam, of domweg schatplicht.

Als een land, in dit geval Irak, niet onder de indruk is van de computerbeelden, kan dat maar één ding betekenen. Ze geloven niet dat de simulaties veel met de werkelijkheid te maken hebben. Wat dat betreft hadden ze het in de vorige Golfoorlog bij het rechte eind.

Het materiaal dat hier verkrijgbaar is mag worden gedownload, gelezen en zelfs gekopieerd, maar alleen voor eigen gebruik. Vermenigvuldigen met winstoogmerk is niet toegestaan. Alles is copyright Herbert Blankesteijn, tenzij anders vermeld.

• Terug naar het Optimax menu
• Terug naar het Hoofdmenu Archief Herbert Blankesteijn.