Een maandblad, helemaal gewijd aan CD-ROM? Nee, vier maandbladen gespecialiseerd in CD-ROM. En dat in een kantoorboekhandel - geen computerzaak - in een middelgroot dorp. De Compact Disc als computeraccessoire is een fenomeen geworden. Waarom? De glans van een CD maakt de ekster in de mens wakker. Maar natuurlijk ook omdat de CD-ROM echt nieuwe mogelijkheden biedt voor software. Omvangrijke computerprogramma's die vroeger op een onhandige stapel diskettes stonden of een onredelijk deel van de harde schijf in beslag namen staan nu gewoon op een CD. Het is in veel gevallen het verschil tussen onbruikbaar en bruikbaar. Ook zijn geheugenvretende toepassingen zoals geluid en video beter hanteerbaar geworden. CD-ROM (van Read Only Memory, weet u nog, een niet beschrijfbaar geheugen) is bijna een synoniem van 'multimedia'.
Hoe vul je een blad zo dik als een opinieweekblad als je alleen over CD-ROM mag schrijven? Eenvoudig: met besprekingen van apparaten, besprekingen van discs en met advertenties. Als je zo'n blad nauwkeurig bekijkt valt het door de mand. Voor zover er machines in worden besproken hebben die zelden speciaal iets met CD-ROM te maken. Je kunt nu eenmaal niet elke maand spelers of multimediacomputers testen. Dus dan gaat het opeens over monitoren, over een schootcomputer met toevallig een CD-ROM aansluitmogelijkheid of over synthesizers.
Als het over de CD's zelf gaat valt iets anders op. CD-ROM World bijvoorbeeld heeft rubrieken 'News from the multimedia front', 'First Impressions', 'CD Reviews' en 'Reviews in Brief', en het zijn allemaal gewoon recensies. Dan zijn er uitgebreide artikelen over bijvoorbeeld kookboeken op CD-ROM of over medische encyclopedieën op CD, waarin weinig anders wordt gedaan dan een hele hoop CD's tegelijk bespreken. Allemaal trucs om de aandacht af te leiden van de onprettige waarheid dat het meer is van hetzelfde.
Toch kan dergelijke informatie de moeite waard zijn voor wie in het medium geinteresseerd is. Dat wordt in het novembernummer van CD-ROM World in een paar woorden duidelijk gemaakt door hoofdredacteur Todd Harris. Hij stelt vast dat er veel rotzooi op disc wordt uitgebracht. Dat is op zichzelf niets bijzonders, meent Harris, kijk maar naar de muziek-CD's en naar de gedrukte media. Dat mensen vaak door een aangeschafte CD-ROM worden teleurgesteld komt doordat ze - anders dan bij muziek en lectuur - het materiaal vooraf niet kunnen bekijken. Harris breekt een lans voor demonstratieapparatuur bij CD-ROM-winkels en voor gratis of zeer goedkope demodiscs met gekortwiekte versies erop. Voorbeelden zijn een encyclopedie met alleen de A, een spelletje dat maar een beperkte tijd kan worden gespeeld of maar één 'level' kent, of een filmpje dat een impressie geeft van de mogelijkheden van een bepaalde CD.
Dergelijke schijfjes worden steeds vaker met computertijdschriften meegegeven; bij CD-ROM World zal dat met ingang van december het geval zijn. Niet zelden wordt dan geappeleerd aan de hebzucht van de consument. Kreten als MANY MEGABYTES OF FREE MULTIMEDIA SOFTWARE sieren dan de omslag. Maar de waarde van de gratis schijfjes is beperkt. Ze bevatten meestal geen volwaardige programma's, en doen ze dat toevallig wel dan is het zelden precies wat je zocht. Als je al iets zocht. In het gunstigste geval is het wat Harris bedoelt: een staalkaart. Een tijdschrift met schijf is over het algemeen twee keer zo duur als één zonder (twee tientjes in plaats van één).
Een slecht voorbeeld is de schijf bij het decembernummer van CD-ROM User. Die bevat een paar trailers van speelfilms - van die reclamespots die een film mooier en spannender laten lijken dan hij werkelijk is - muziekfragmenten die niet werken en saaie, onduidelijke demonstraties van spelletjes. Er wordt een 'winkelgalerij' beloofd waarin je produkten kunt bekijken en eventueel bestellen, maar die ontbreekt domweg. Er is een menu met een tiental spelletjes voor kinderen waarvan er maar één werkt, en dat is bij gebrek aan een handleiding niet te begrijpen. Van drie programma's die vertoning van videobeelden mogelijk moeten maken was één niet aan de praat te krijgen en toen had uw recensent er geen zin meer in. Wil een demoschijf nut hebben dan moet hij wel werken.
Het voornaamste bestaansrecht van gespecialiseerde CD-ROM bladen is, dat je een idee kunt krijgen van het aanbod van software. 'User' heeft over sommige spellen en informatieve CD's mooie uitgebreide stukken en drukt achterin een welkome 'buyers guide' af. Dat is een lijst van veertien pagina's met titels die de moeite waard zijn, telkens compleet met de uitgever en zijn telefoonnummer. 'World' besteedt zelden een heel artikel aan één uitgave. Dit blad is wat journalistieker; de kracht ligt in het vergelijken van CD's. Zo staat in het novembernummer een onderzoek naar uitgaven op CD-ROM die minder dan 25 dollar kosten. Ook hier ontbreekt nooit het telefoonnummer van de uitgever.
Aan te bevelen in 'CD-ROM World' is verder een stuk over de combinatie van CD-ROM technologie en telecommunicatie. Zo kunnen schijven met statistieken die snel verouderen, over sport bijvoorbeeld, via een telefoonnummer met de jongste gegevens worden aangevuld. Idealiter staat het communicatieprogramma onzichtbaar voor de gebruiker op de CD en treedt het automatisch in werking. Ook in het ideale geval worden de opgehaalde data zo op de harde schijf gezet dat ze bij de CD-ROM lijken te horen. Deze perfecte gang van zaken is nog nergens gerealiseerd, maar het genre toepassingen bestaat al wel, vooral in de VS. Ook wordt er gewerkt aan de mogelijkheid om vanuit een CD-ROM catalogus direct telefonisch te bestellen. Kort geleden is er een spelletje uitgebracht op CD-ROM dat spelers met een centraal telefoonnummer verbindt, zodat ze vanuit verschillende lokaties met elkaar kunnen spelen.
Waarom dan nog een CD-ROM, waarom niet alle statistieken, het hele spelletjesprogramma en de schermbeelden via de lijn geladen? Omdat dat veel te lang duurt. Met een CD in de speler thuis is de bulk van de gegevens thuis aanwezig en hoeft er via de telefoonlijn alleen maar naar verwezen te worden. Wie wel eens met het World Wide Web speelt weet dat het transport van een eenvoudig geluidsfragment vele minuten kan duren.
Overigens bevatten advertenties in CD-ROM bladen soms verrassende informatie. Wat te denken van een aanbieding van een CD-recorder voor 3400 dollar (6000 gulden)? Eén keer opnemen en daarna nooit meer wissen, maar toch. Een half jaar geleden kostte zoiets nog het dubbele. CD's zijn niet meer zo ROM als vroeger.