En dan nu het wereldklimaat. De EG (ben ik dat?) wil alleen een heffing op broeikasverwekkend CO2 invoeren als Japan en Amerika dat ook doen. Goed of slecht? Door alle gezwets over concurrentieposities krijgt het verstand niet de ruimte. Volgens het milieuwezen moet de CO2-produktie hoe dan ook worden gedrukt en dus moet Europa heffen, desnoods alleen. Alle kleine beetjes helpen. Volgens het concurrentiedenken moet de EG zichzelf niet vrijwillig duurder maken dan de rest van de wereld. De EG moet zich dus drukken zolang de VS en Japan dat ook doen.
De industrie is al sinds mensenheugenis ongeloofwaardig, want vooraf zanikt ze altijd over dit soort maatregelen en achteraf prijst ze haar eigen innovatieve vernuft en de stimulerende werking van het prijsmechanisme. Toch heeft de milieubeweging ongelijk. De grote energieverslinders trekken de juiste conclusie, alleen op basis van de verkeerde argumenten.
Laat er een acceptabele uitstoot van broeikasgas zijn. Misschien is dat een fictie, maar stel. Als Europa heft en de CO2-produktie beperkt, dan komt deze veilige grens al veel beter in zicht, want Europa is groot. De toestand in de wereld is daarmee aanzienlijk verbeterd (hoera), maar er is voor de andere twee mogendheden des te minder reden voor maatregelen. Immers, ze maakten zich niet eens zorgen om de oude, slechtere toestand. Ze wachten op wetenschappelijke bewijzen van nadelige broeikaseffecten, maar hoe meer beperkingen anderen zich opleggen, hoe minder bewijzen er zullen komen.
Het zal wel weer een variant zijn op het prisoner's dilemma: twee gevangenen die geen contact met elkaar hebben staan voor de keus elkaar te verlinken of te beschermen. Beschermen is potentieel het best - als de ander het ook doet - maar kent het meeste risico, want de ander kan verlinken. Daar lijkt onze situatie inderdaad op. Maar er zijn twee grote verschillen.
Ten eerste hebben de grote industrieblokken wel contact met elkaar. Nou ja, ze weten van elkaar ongeveer wat ze van plan zijn. De fictieve gevangene die zijn lotgenoot beschermt waagt een gok, maar een overwogen gok. De EG is speltheoretisch gezien gestoord als ze beschermt wanneer ze weet dat de anderen verlinken. Ten tweede is de situatie niet symmetrisch, want de waarneming van het risico verschilt nogal. De fictieve lotgenoot zal zeker beschermen als hij weet dat zijn makker dat ook doet, maar het zal de VS en Japan een rotzorg zijn wat Europa doet. Sterker, zoals ik heb uitgelegd zal bescherming ze aanmoedigen in hun verlinkgedrag.
Europa bereikt het doel dus alleen als ze eerst de VS en Japan een flink stuk de verkeerde kant op sleurt. Niks heffen, niks beperken. Stoken, brassen, verspillen, Verelendung moet het parool zijn. Dat zal ze leren.
En mijn eigen stookgedrag dan? Zonder mijn uitlaatgassen in de lucht zal het heel wat langer duren voordat autorijden eindelijk buiten de wet gesteld wordt. Alle beetjes helpen, heb ik vroeger geleerd. Moet ik mijn eigen opvattingen niet in praktijk brengen en flink gas geven? Dat zou ik moeten doen. Maar mijn egoisme wint het. Iedereen bij mij in de buurt doet al boodschappen met de auto, wat maakt mijn bijdrage nou uit? Met een slecht, maar schoon geweten laat ik de buurman het vuile werk doen.