Veertig erbij kaas

Herbert Blankesteijn, NRC Handelsblad 22-3-'95


Eerst dacht ik dat Marten op school iets verkeerd had begrepen. Dat een half afgemaakt zinnetje van de juf in zijn hoofd was gaan rondzingen of zoiets. Hij had het over 'twee erbij drie' en 'vijf eraf één', als hij met optellen en aftrekken bezig was. De woorden plus en min kwamen niet uit zijn mond. Toen ik hem ernaar vroeg verklaarde hij dat deze terminologie in de klas werd geleerd. Wat plus was, of min, was hem niet bekend.

Ziedaar de niet te stuiten vooruitgang in het Nederlandse onderwijs. Als optellen en aftrekken voor sommige kinderen lastig blijken te zijn, bedenken ze er andere woorden voor. Het is dezelfde neiging tot hurken als van winkeljuffrouwen die het hebben over 'centjes' als ze geld bedoelen, en van politici die verklaringen afleggen over hobbels en financiële plaatjes.

Volgens mij is het begrip optellen voor kinderen niet moeilijk. Dat het getal aan de ene kant van 'plus' dan wel 'erbij' op een of andere manier gevoegd moet worden bij het getal aan de andere kant, is glashelder. Is 'plus' een nieuw woord? Nou en, kinderen leren elke dag nieuwe woorden met nieuwe betekenissen. Op de school van mijn kinderen krijgen ze in de kleuterklas al te maken met woorden als 'matrix' en 'constructie' en vanaf groep drie (wat we vroeger de eerste klas noemden) doen ze in de les aan 'wereldoriëntatie'. Niet de betekenis van het woord 'plus' maar het maken van de optelsom is problematisch en de woorden die onderweg worden gebruikt zijn onbelangrijk.

Wat me extra irriteert is het feit dat de zinnen die de kinderen nu moeten uitspreken taalkundig onjuist zijn. 'Vier bij drie' zou nog gaan, net als 'vier en drie erbij'. Wat was er trouwens mis met 'vier en drie' wat wij vroeger ook mochten zeggen? Maar nee, de onderwijsvernieuwers hebben, na lang vergaderen denk ik, met feilloze trefzekerheid voor een grammaticaal gedrocht gekozen. Wat zou de invloed hiervan zijn op het zich ontwikkelende taalgevoel van kinderen op de lagere, ik bedoel basisschool? Het kan niet anders of ze denken dat dit zomaar kan, sterker nog, dat het correct Nederlands is. Hoe ver moet dit gaan? Zo zeker als twee erbij twee vier is? Lobith zestienhonderd negentien eraf drieëntwintig? Een kilo Edammer veertig erbij? Geslaagd met een zes eraf? Dat wordt puinruimen bij de lessen Nederlands op de middelbare school, of niet natuurlijk.

Onlangs heb ik de juf (onderwijzeres? leerkracht? lesgevende?) er maar eens over aangesproken. De rekenkundige newspeak blijkt al zeven jaar geleden te zijn ingevoerd. Ja, er waren al meer opmerkingen van ouders geweest. Nee, het was de bedoeling dat de kinderen na verloop van tijd zouden overschakelen op het traditionele plussen en minnen. Dat was wel weer lastig ja en hoe dat precies ging wist ze ook niet. Ze zou het meenemen naar de vergadering.


Het materiaal dat hier verkrijgbaar is mag worden gedownload, gelezen en zelfs gekopieerd, maar alleen voor eigen gebruik. Vermenigvuldigen met winstoogmerk is niet toegestaan. Alles is copyright Herbert Blankesteijn, tenzij anders vermeld.
  • Terug naar het Optimax menu
  • Terug naar het Hoofdmenu Archief Herbert Blankesteijn.