Hoe is dat zo gekomen? Op zekere dag zocht ik al rijdend een zender en merkte niet dat ik het einde van de schaalverdeling had bereikt. Ik draaide de knop door en voelde opeens dat hij lam was geworden. Radio onbruikbaar.
Thuis heb ik het zaakje opengeschroefd. Ik zag dat de knop met een doodsimpel touwtje de afstemeenheid bediende. Ik had het dunne koord stukgedraaid. Toen ik de eindjes aan elkaar had geknoopt was het touw te kort geworden. Met een hete schroevedraaier heb ik toen maar een gat in de kunststof behuizing geprikt en het touwtje naar buiten gepulkt. Om te voorkomen dat het weer naar binnen zou schieten heb ik er nog een zware moer aan geregen. De bediening door de lus heen en weer te trekken bleek vrij snel te leren.
Wat is de beste manier om defecte apparaten tegemoet te treden? Ze laten repareren is een mogelijkheid. Er komt iemand voorrijden en u weet wat dat betekent. Wat het resultaat zal zijn moet u maar afwachten. Als u daar geen trek in heeft moet u de pati*ent wegbrengen en dat kost tijd, dure tijd. Van voorrijkosten is dan geen sprake, maar een verkoper maakt u duidelijk dat het vijftig gulden kost om te bepalen hoeveel de reparatie kost, als herstellen al zin heeft. Het is uw beslissing, maar als hij u was...
Weggooien is een andere mogelijkheid. Bij ons in het dorp is tegenwoordig een kringloopcentrum, zodat je aan het weggooien nog een heel goed gevoel kunt overhouden.
Een aantal jaren geleden besefte ik opeens dat apparaten die op deze manier door een ongeinteresseerde deskundige waren dood verklaard door mij niet nog verder bedorven konden worden. Ik kon ze dus zonder risico openmaken en bekijken. Misschien zou ik er iets van opsteken; wie weet had ik geluk en kreeg ik het ding weer aan de praat. Het zou, kortom, verspilling zijn om het niet te proberen. (En tijdverspilling om dat w&el te doen, mompelt u nu. Niet waar. Tijdverspilling bestaat in zo'n geval alleen achteraf. Zeuren over tijdverspilling is omzien in wrok. Er bestaat ook zoiets als het verspillen van kansen.)
Zo beproefde ik mijn krachten op een overjarige zwart-wit televisie die van het ene moment op het andere luide knallen en een ozonlucht uit zijn achterwerk was gaan produceren. Het beeld flikkerde synchroon met de geluidseffecten - net MTV. Met de achterkap eraf geschroefd (eerst de stekker eruit) kon ik ergens op een metalen onderdeel een zwarte schroeiplek zien. Kennelijk sprong daar een elektrische vonk over. Redenerend dat elektriciteit moeilijk voorbij plastic komt, lijmde is op de schroeiplek een stukje stevig plastic vast. De TV heeft daarna nog jaren storingsvrij gewerkt.
Het lijkt misschien alsof ik dit soort dingen vertel om duidelijk te maken hoe knap ik ben. Het tegendeel is het geval. Ik wil dat niet duidelijk maken en ik ben het ook niet. Ik ben niet alleen tamelijk onhandig, ik heb ook niet het flauwste idee hoe een radio, een TV of een telefoon werkt. Waar het mij om gaat, is dat de meeste mankementen die zich thuis voordoen zo simpel zijn dat je voor een succesvolle reparatie maar *een* ding nodig hebt: de moed om het apparaat open te schroeven. En, vooruit, je moet niet debiel zijn. Het helpt bijvoorbeeld als je weet dat stroom een ononderbroken metalen verbinding nodig heeft en dat er materialen zijn die de elektriciteit bijzonder effectief de weg kunnen versperren.
Het is dus van het grootste belang om altijd als u iets koopt na te gaan of het schroefjes heeft. Iets zonder schroefjes kunt u niet openschroeven. Sommige kinderspeeltjes, kruimeldieven en goedkope telefoons zijn notoir onopenschroefbaar. Dan wordt het wrikken, snijden en breken en na een succesvolle reparatie is het dan zelden meer mogelijk om de behuizing weer in orde te krijgen. Spullen met schroeven betalen zichzelf dubbel en dwars terug in verlengde levensduur en reparatievreugde. Leg wel alle losgeschroefde onderdelen op een overzichtelijke manier en vooral op volgorde neer, anders heeft u een probleem (bron: Zen en de Kunst van het Motoronderhoud).
Het komt verrassend vaak voor dat openmaken en weer dichtschroeven afdoende is. Bij stofzuigers en telefoons heb ik dat vaak meegemaakt. Spontaan genezen zonder openschroeven bestaat ook. Dat herinner ik me van een versterker en alweer een telefoon. Geef een apparaat dus altijd een paar weken bedrust.
In andere gevallen vindt u een uit het lood geslagen tandwieltje (met de hand op zijn plek zetten), een lamme aan/uit schakelaar (maak een bypass met een stukje koperdraad en zet eventueel een schakelaar in het netsnoer) of, in een diskdrive, een compleet etiket van een diskette. Zelf even kijken, het werkt zo goed dat de professionals tegenwoordig de exemplaren krijgen die ik heb opgegeven, in plaats van andersom.
Toch gaat het pad van de huis-, tuin- en keukenmonteur niet steeds over rozen. Het is niet leuk als tijdens het solderen - toch al niet mijn sterkste punt - van een 8-aderige modemkabel de soldeerbout het begeeft, zodat die opeens met voorrang zelf nagekeken moet worden. Een bron van schuimbekkende frustratie blijft de fietsverlichting, ik doe daar verder geen mededelingen over. En wees ervan doordrongen dat sommige dingen beter kapot kunnen zijn. Een op zich virtuoze reparatie, met een simpel elastiekje, van een speelgoedmitrailleur kan door een enkel gezinslid hartstochtelijk worden afgekeurd.