Nicholas Negroponte weet het allemaal heel zeker. Mensen bestaan uit atomen en informatie bestaat uit bits. Atomen hebben lastige eigenschappen als omvang en gewicht, en bits niet. De laatste reizen, gedragen door draden of radiogolven, gewichtloos en met de snelheid van het licht van A naar B, daarbij niet gehinderd door gebergtes, oceanen of douaneformaliteiten. Het is daarom onzin informatie te verpakken in atomen: het boek, de fax, de CD, het zijn allemaal onhandige manieren om informatie te transporteren en hun dagen zijn geteld. Waarom dan toch een boek geschreven? Vooral omdat zijn beoogde publiek (leken) nog niet beschikt over de door hem geroemde digitale media. Nog niet.
Negroponte is directeur van het wereldberoemde Media Lab van het Massachusetts Institute of Technology, een broedplaats van vernuft, waar grensverleggende uitvindingen op het gebied van media en computergebruik zijn en worden gedaan. Hij weet dus waar hij het over heeft en is in een uitstekende positie om voorspellingen te doen. Jammer genoeg ontbreekt het hem aan relativeringsvermogen. Digitaal Leven is geschreven vanuit een ongetemperd optimistische, aan arrogantie grenzende houding. Zo schrijft Negroponte dat de verwachtingen omtrent elektronische media nooit anders dan overtroffen zijn. Dat is niet waar. Wel nemen rekenkracht en geheugencapaciteit voorlopig nog exponentieel toe maar de verwachtingen van tien jaar geleden op het gebied van kunstmatige intelligentie zijn niet uitgekomen en ook het papierloze kantoor is een fictie gebleven.
Het onderscheid tussen atomen en bits is een interessante uitbreiding van het onderscheid tussen analoog en digitaal. De meeste analoge media zullen digitaal worden; dat is al gebeurd bij geluidsdragers als de CD en de cassette en het zal ongetwijfeld ook gebeuren bij de omroep. De voordelen liggen in een hogere kwaliteit van beeld en geluid en in ruimere mogelijkheden tot bewerking - hoewel sommige zeer kieskeurige liefhebbers juist de voorkeur geven aan grammofoonplaten en aan analoge tape. Maar voorspellen dat de materiële informatiedragers zullen uitsterven alleen maar omdat ze zekere logistieke nadelen hebben, gaat veel te ver. De mens bestaat inderdaad uit atomen en heeft alleen om die reden al een voorkeur voor materiële dingen. Een boek kun je vasthouden, in tegenstelling tot een elektronisch document. Een fax hangt zichtbaar uit het apparaat en je kunt 'm lezen terwijl je door de gang naar een vergadering loopt. Voor e-mail geldt dat niet. Met het bezit van een mooie CD kun je een kennis de ogen uitsteken, met een Internetaansluiting niet.
Negroponte vindt ook dat apparaten zo flexibel mogelijk moeten zijn: dat is immers technisch mogelijk. Hij schrijft spottend over de standaarden voor weergave van televisiebeelden. De beeldfrequentie (in de VS 30 beeldjes per seconde, in Europa 25) en het aantal beeldlijnen (1125 resp. 1250) zouden toch zeker niet moeten worden vastgelegd. Dat zouden instelbare eigenschappen van een toestel moeten zijn. Maar hij veronachtzaamt dat te veel keuzemogelijkheden een apparaat moeilijk bruikbaar maken. De Consumentenbond in Nederland is enkele jaren terug begonnen te ijveren voor videorecorders met minder mogelijkheden omdat niemand er meer wijs uit werd. Natuurlijk verwacht Negroponte ook dat elektronische apparaten steeds slimmer worden en handiger in het gebruik. Maar de snelle ontwikkelingen garanderen dat er nog jaren lang een vreesaanjagend grensgebied blijft van moeilijke toepassingen. Oude 'frontiers' zijn intussen bekend terrein: programmeren hoeft bijna niemand meer, computerprogramma's zijn handig in het gebruik, installeren van extra apparaten kost langzamerhand wat minder moeite. Maar het tot stand brengen van een Internetverbinding is nog een hele toer en het manipuleren van geluid en video op de computer is voorbehouden aan rijke doorzetters. Nieuw is moeilijk, daar is geen ontkomen aan, en er is voorlopig geen gebrek aan nieuws.
Toch is Digitaal Leven boeiend leesvoer. Het boek is vrij van jargon en de stijl is helder. Negroponte mag soms ongelijk hebben, hij provoceert en stimuleert tot nadenken. En wie goed zoekt vindt zelfs een enkele sceptische passage. Zo ziet hij weinig heil in de ontwikkeling van HDTV (televisie met verbeterde beeldkwaliteit) als de inhoud van de programma's niet ook wordt verbeterd. Gelijk of ongelijk, Negropontes verhaal heeft zeker inhoud.