Nederlandse natuur is nep

Herbert Blankesteijn, Blikopener 1993/94


Nederlanders vinden het meestal leuk om in hun vrije tijd de vrije natuur in te gaan. Als je daar zelf geen liefhebber van bent, dan waarschijnlijk je ouders wel. Daarom is het zo jammer dat er in ons land maar heel weinig vrije natuur is.

Hoe zit dat? En de Veluwe dan bijvoorbeeld? Er zijn toch genoeg plekken in Nederland die bekend staan als natuurgebied? Het hangt er maar van af wat je onder natuur verstaat. Als je vindt dat natuur iets is waar de mens niks doet behalve rondkijken dan is er in Nederland geen natuur. Het laatste stukje echte natuur bij ons is in de vorige eeuw al met de grond gelijk gemaakt. Dat was het Beekbergerwoud bij Arnhem, een echt oerwoud, waar nog nooit mensen hadden gehakt, geharkt of geschoffeld. Er werden weilanden van gemaakt.

Wat we nu in Nederland aan bos hebben is allemaal aangeplant. Vaak gewoon voor de houtopbrengst. Dat heet dan een produktiebos, of minder vriendelijk een hout-akker. Zulke nepnatuur kun je makkelijk herkennen. Alle bomen zijn even hoog, van dezelfde soort en ze staan op regelmatige afstanden van elkaar. Maar ook bossen die er wat wilder uitzien zijn verdacht. Zo houden beheerders soms opruiming onder jonge boompjes. Dan groeien de grote bomen beter en kan het publiek lekker ver kijken en genieten van de 'natuur'. Voor het wild is het jammer, want dat kan zich niet goed meer schuilhouden. Zo'n gesnoeid bos mag je rustig mooi vonden en het wandelt natuurlijk prettiger dan een dichtgegroeide wildernis, maar het is niet zo natuurlijk als het lijkt.

Een voorbeeld van typisch Nederlandse natuur is de heide. In Drente, Gelderland en Noord-Brabant heb je er veel van. Maar hoe natuurlijk is heide? Honderden, duizenden jaren geleden was heel Nederland met bos bedekt. Toen de mens ten tonele verscheen begon hij bomen om te hakken. Hij had ruimte nodig, akkers, en niet te vergeten bouwhout en brandhout. De velden die na het rooien van het bos ook nog eens werden kaalgevreten door vee waren op den duur totaal onbruikbaar. Het enige wat daar nog wilde groeien was het taaie heideplantje. Niet echt ongerepte natuur dus, meer een natuurramp. Maar omdat we er in Nederland al eeuwen aan gewend zijn, noemen we het natuur.

Er worden zelfs maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat heide heide blijft. Van nature zou heide langzaam in bos veranderen, omdat de grond zich herstelt en er geleidelijk toch weer bomen gaan groeien. De zure regen brengt bovendien stoffen in de grond die goed voedsel zijn voor grasachtige planten. Die gaan dan de heide verdringen. Daarom zijn er een hele hoop maatregelen bedacht: de heide wordt in brand gestoken, of de bovenste laag grond wordt weggegraven, of de mens laat er weer vee grazen. Allemaal dingen waar de heide tegen kan, maar het gras en de boompjes niet. In Nederland heet dat natuurbescherming, maar je kunt ook volhouden dat het een soort tuinieren is, en dat in werkelijkheid de natuur juist buiten de deur blijft. Al is er 'natuurlijk' niets tegen als je die paarse velden mooi vindt.


Alles wat je hier vindt mag je lezen, downloaden en zelfs kopiëren en aan vrienden geven. Maar ik heb het geschreven en het is en blijft van mij. Wat je dus niet mag doen is het verkopen en er geld aan verdienen. Dat doe ik tenslotte ook niet. Verder veel plezier ermee. -Herbert Blankesteijn


  • Terug naar het Zowerktdatmenu.
  • Terug naar het Natuurmenu.
  • Terug naar het Hoofdmenu Archief Herbert Blankesteijn.