Ondeugende zoekmachines
Herbert Blankesteijn, NRC Handelsblad 6-7-'99
Als je een winkel hebt op Internet, wil je graag gevonden worden door de klandizie van de concurrent. Dat kan: verstop zijn naam als sleutelwoord (of metatag) in de code van je webpagina. Wie dan de concurrent zoekt via een zoekmachine, vindt hem, maar vindt ook jou. Dit is dubieus omdat je je in zekere zin voordoet als een ander, maar het werkt.
Een andere manier is: adverteren. Bij een zoekmachine bijvoorbeeld. Wie op Internet iets zoekt over voetbal, krijgt bij veel zoekmachines de mededeling: 'Belangstelling voor boeken over voetbal? Kom eens kijken bij …' Volgt een link naar de adverterende online boekwinkel. Zulke reclame moet de consument toejuichen. De advertentie is als zodanig herkenbaar. Je wordt op een idee gebracht dat met je interesse samenhangt, en het wordt je makkelijk gemaakt dat idee op zijn waarde te toetsen.
De digitale technologie maakt hier ondeugende varianten op mogelijk. Tot voor kort kreeg iedereen die 'Intermediair' intikte bij de zoekmachine Vindex, om op de digitale vacaturebank Intermediair Online een baan te zoeken, naast de zoekresultaten een advertentie met een link naar Monsterboard, een concurrent. Vorige week bepaalde de rechter, in een kort geding dat door de uitgever van Intermediair was aangespannen, dat Monsterboard hiermee moet ophouden.
Een eigenaardige zaak. Om te beginnen is het vreemd dat juist Monsterboard ergens mee moet ophouden. In technische zin is volgens mij de zoekmachine de dader: die tovert de advertentie tevoorschijn. Het is of de rechter de opdrachtgever van een huurmoordenaar veroordeelt en zich er niet om bekommert wie het fatale schot heeft gelost.
Volgens de rechter schond Monsterboard het merkenrecht. Mijn boerenverstand zegt me dat merken iets te maken hebben met vertonen. Ik mag geen tijdschrift over voetbal, en ook geen uitzendbureau beginnen onder de naam Intermediair. Daar is het merkenrecht voor. Als ik sandwichmannen inhuur om voor de deur van Albert Heijn mensen naar C1000 te dirigeren, ben ik onfatsoenlijk bezig, maar gebruik ik het merk Albert Heijn niet actief en kan ik moeilijk inbreuk maken op het merkenrecht.
Is hier de vrijheid van informatie in het geding? Is iemand die 'Intermediair' intikt bij een zoekmachine, op zoek naar Intermediair, of naar een baan? Mogen bezoekers van Vindex niet weten dat er andere banensites zijn? Heeft Vindex niet het recht ze die informatie te geven, al dan niet tegen vorstelijke betaling door diezelfde andere banensites? Als jobzoekende zou ik daar wel prijs op stellen. Het is ook vreemd dat VNU zo lichtgeraakt doet. In een schoenenwinkel geven ze me groot gelijk als ik bij de concurrentie ga kijken. Ze wijzen me zelf de weg. Het is slecht voor hun naam als ik bij hun koop, en later spijt krijg wanneer ik ergens anders een aantrekkelijker aanbieding zie. Als Intermediair Online vertrouwen heeft in de eigen nering, verwijzen ze zèlf naar de concurrenten, in de onwrikbare wetenschap dat niemand elders zal slagen. Ik zie de doelgroep, goed opgeleide jobhoppers, er trouwens voor aan dat deze zelf alle relevante vacaturesites kan vinden, dus volgens mij gaat de hele discussie over niks.
Ten slotte wil ik wat suggesties doen voor een creatiever reactie dan 'See you in court!' Een die minder publicitaire steun zou geven aan Monsterboard. Intermediair Online had natuurlijk met gelijke munt kunnen terugbetalen, door een advertentie bij een andere zoekmachine. Men had de advertentie van Monsterboard bij Vindex kunnen kopiëren op de eigen site, met een ironische tekst erbij, om vervolgens gnuivend de advocaten van Monsterboard af te wachten (inbreuk op auteursrecht!). En het mooiste zou zijn geweest: een menigte Internet-adressen opkopen die lijken op www.monsterboard.nl, om deze vervolgens te laten verwijzen naar Intermediair. Bijvoorbeeld: www.monsterbord.nl, www.monsterbaord.nl, www.monstetboard.nl. Ik heb ze gecontroleerd; deze adressen zijn allemaal nog verkrijgbaar.
Het materiaal dat hier verkrijgbaar is mag worden gedownload, gelezen en zelfs gekopieerd, maar alleen voor eigen gebruik. Vermenigvuldigen met winstoogmerk is niet toegestaan. Alles is copyright Herbert Blankesteijn, tenzij anders vermeld.