Wat de Nazis betreft: ik kan me niet voorstellen dat hun daden mèt genetische manipulatie gruwelijker zouden zijn geweest. Bovendien, Hitler-Duitsland maakte op een afschuwelijke manier gebruik van het spoor, maar ik heb dat nog nooit gehoord als argument tegen goede treinverbindingen. En dan de menselijke persoonlijkheid. Intelligentie, gehoorzaamheid, doodsverachting, politieke opvatting, seksuele voorkeur. Hoewel de wetenschappelijke mode zegt dat genen hieraan een bijdrage leveren, staat het vast dat omgevingsfactoren zeker zo belangrijk zijn. Knoeien aan de genen is nooit voldoende. En we kunnen vaststellen dat het genetisch manipuleren van de bevolking ook niet nodig is voor een gedisciplineerd leger en een goed regisseerbare volksbeweging. Verder liggen zulke eigenschappen niet op één gen, dat je zou kunnen verwisselen als een bougie in een auto. Voor zover persoonlijkheidskenmerken erfelijk zijn zitten ze in een complex van genen waar niemand iets van begrijpt en dat beslist niet zomaar te manipuleren valt.
Anders is het met sommige erfelijke ziekten. Dáár moeten we aan denken, niet aan de oorlog en ook niet aan het het winstbejag waar stier Herman zijn bestaan aan dankt. Steeds meer aandoeningen blijken te maken te hebben met één afwijkend gen. Dan kun je gaan denken aan gentherapie, ofwel het repareren van het defect in een deel van de lichaamscellen. Zo kun je in theorie een bepaald gebrek van het immuunsysteem genezen door bloed- of beenmergcellen buiten het lichaam te voorzien van een normaal gen en ze dan terug te plaatsen. De resultaten vallen nog tegen. Als het zou werken, kan de ziekte in het nageslacht terugkomen omdat de geslachtscellen niet zijn behandeld.
Als gentherapie ooit gemeengoed wordt, hoeven ouders misschien niet meer over abortus te piekeren. Maar er komen andere vraagstukken. Dragers van een erfelijke ziekte hoeven niet meer af te zien van kinderen, omdat er geen risico's meer zijn. Ik keur dat niet af, ik stel het vast. Gentherapie is een behandeling die zijn eigen patiënten kweekt, een unicum in de medische historie.
Succesvolle gentherapie wordt een last voor de gezondheidszorg. Het moet dan ook een tussenoplossing zijn. Kiembaantherapie is veel efficiënter want de ziekte komt in latere generaties niet terug. Kiembaantherapie zou zelfs makkelijker uitvoerbaar en eerder beschikbaar kunnen zijn dan gentherapie. Een ingreep in één cel, de geslachtscel, 'geneest' immers het hele nageslacht.
Tegen geknoei moeten waarborgen zijn. Die zijn te geven met wetgeving die sleutelen aan geslachtscellen verbiedt behalve bij een aantal met name genoemde kwalen. Zo gaat dat ook bij de toelating van geneesmiddelen en voedseladditieven. Fouten en louche toepassingen zijn dan nog niet uit te sluiten. Dat kan nooit. Er zijn fouten mogelijk bij hartoperaties en er zijn louche toepassingen van geneesmiddelen, om een paar alledaagse voorbeelden te noemen. De vraag is of je vanwege die vanzelfsprekende mogelijkheid je ogen moet sluiten voor de voordelen die er te behalen zijn. En de vraag is verder of de verlangde garanties wèl zijn te geven als de maatschappij de technische mogelijkheden doodzwijgt.