Steeds meer dingen worden dus dom werk. Eerst was alleen rekenen dom, veel weten vervolgens ook, en zelfs schaken is door de mand gevallen.

In The Shape Of Actions onderzoeken de filosofen H. Collins en M. Kusch de specialiteiten van mens en machine. Ze definiëren polimorfe handelingen, die van sociale context afhangen (een brief schrijven), en mimeomorfe handelingen, die altijd hetzelfde zijn (gras maaien). Je bent een machine, zeggen de schrijvers, als je tot de eerste soort niet in staat bent. In die zin zijn bureaucratieën, rivieren en insecten ook machines (en sociale insecten dan?). Om na een tamelijk taai boek tot de circulaire conclusie te komen dat machines mensen vooral kunnen imiteren in mimeomorfe acties. Voor het zover is, komen wel aardige passages voorbij over golfen, schrijven (liefdesbrieven) en hoe McDonalds van zijn personeel machines maakt. Niets over machines die rekening houden met context.

Onlangs onthulde Newsweek dat de CIA plannen had om Milosevic' buitenlandse bankrekeningen per computer te plunderen. Dat leek een ongelooflijk dom idee. Was het waar? Een afleidingsmanoeuvre? Had het gekund? In de Golfoorlog schijnt het te zijn gelukt Saddams computers te misleiden, zodat zijn luchtmacht niets kon zien toen de luchtaanvallen begonnen. In ieder geval wordt al jaren gespeculeerd over zo'n nieuwe vorm van oorlog, die mogelijk wordt met computertechnologie. Infowar bundelt tientallen essays - lezingen eigenlijk, uitgesproken op een evenement in 1998 - over dit onderwerp, van schrijvers, wetenschappers, politici, hackers en journalisten. Over zaken als digitale misleiding, sabotage, vroege vormen van informatieoorlog, het nut van computerspelletjes voor het militaire apparaat en reclame als vorm van informatieoorlog. Het meeste had korter, duidelijker en spannender gekund. Maar topvermaak is gegarandeerd bij de bijdragen van de twee Chinezen, waarvan de een The People's Information War verheerlijkt, als in de beste dagen van het Internetidealisme, en de ander, een jaar voor Belgrado, poneert: 'Firepower is no longer deployed on a saturation basis, but rather with pinpoint accuracy.' Ze schijnen het nog steeds te geloven.

Internet Strategie, door Ben Tiggelaar, is een handleiding voor electronisch zakendoen. Immers: 'Het Nederlandse bedrijfsleven moet massaal op het net,' aldus minister Jorritsma in haar voorwoord. Ze heeft kennelijk niet Tiggelaars eigen inleiding gelezen, want daar staat: 'Een monomane bezetenheid van de mogelijkheden van Internet …. loopt altijd op niets uit.' Tiggelaars kennis van zaken is groot en hij heeft, met open oog voor de schaduwkanten van cyberspace, een degelijk standaardwerk gemaakt (660 blz.) voor de op Internet beginnende ondernemer. Er is tegen zo'n boek maar één bezwaar te verzinnen. Een ondernemer die dit nodig heeft, delft vrijwel zeker het onderspit tegen een concurrent die al weet waar hij mee bezig is. Succesvolle e-merchants beginnen als whizkid en leren het ondernemen erbij. Niet andersom.

drs. B. Tiggelaar, Internet Strategie, Addison-Wesley f. 69,95; ISBN 90-6789-877-5

Infowar, Springer f. 71,50; ISBN 3-211-83191-6

H. Collins & M. Kusch, The Shape Of Actions, MIT Press f. 62,95; ISBN 0-262-03257-0

Het materiaal dat hier verkrijgbaar is mag worden gedownload, gelezen en zelfs gekopieerd, maar alleen voor eigen gebruik. Vermenigvuldigen met winstoogmerk is niet toegestaan. Alles is copyright Herbert Blankesteijn, tenzij anders vermeld.

• Terug naar het Recensiemenu.
• Terug naar het Hoofdmenu Archief Herbert Blankesteijn.