Doe-het-zelf op het World Wide Web
Vergelijk tijdens het lezen van dit artikel de tekst met de html-tekst die zichtbaar wordt als je klikt op 'View' en dan op 'Source' (als je Netscape gebruikt).
Het World Wide Web (WWW) is het spectaculaire deel van Internet waar je geillustreerde pagina's uit computers overal ter wereld kunt opvragen. Vaak zijn die pagina's onderling verbonden; klikken met de muis op een blauw uitgelicht woord brengt je dan bij een met dat woord geassocieerde pagina. Hier zouden we bijvoorbeeld kunnen verwijzen naar de 'server' oftewel de Webcomputer van NRC Handelsblad. Maar het had er ook een in Hong Kong kunnen zijn.
Het is een soort opmaak die aan de ene kant het lezen bemoeilijkt, omdat de verleiding om zo'n 'link' te volgen altijd groot is. Je leest een stuk zelden in een ruk uit. Aan de andere kant zijn de mogelijkheden om een artikel te voorzien van toelichting haast onbeperkt. Je kunt volhouden dat voetnoten en dergelijke zeker zo storend zijn.
Illustraties kunnen een speciale inhoudelijke functie hebben of gewoon de aanblik van de tekst helpen verlevendigen zodat mensen tot lezen worden verleid. Bedrijven en instellingen met een Internetaansluiting hebben meestal een 'Home Page' op het WWW en gebruiken de opmaak daarvan als een soort visitekaartje. De afbeeldingen zijn dan vaak belangrijker dan de tekst. Individuele werknemers, bijvoorbeeld aan universiteiten, houden er soms een eigen homepage op na. Via die pagina maken ze hun curriculum vitae toegankelijk en bieden ze de kijker een makkelijke manier om hun e-mail te sturen.
Particulieren hebben hun Internetaansluiting via speciale organisaties, zogeheten 'providers' van wie de computer als een poort naar Internet fungeert. Een particulier belt zo'n computer op om van het Net gebruik te maken. Daarna verbreekt hij de verbinding weer. Het beschikbaar hebben van WWW-pagina's op de eigen PC is in zo'n geval niet zinvol omdat deze voor anderen bijna nooit bereikbaar is. In toenemende mate stellen nu providers aan hun abonnees schijfruimte beschikbaar op hun computers, zodat iedereen een continu bereikbare homepage kan hebben. Die kan nuttig zijn als PR-instrument of dienen als statussymbool.
Maar hoe maak je zo'n pagina? Hoe zorg je dat die woorden blauw uitslaan en daadwerkelijk gaan verwijzen naar bestanden in andere computers? Hoe neem je plaatjes op? Gaat dat op dezelfde manier als bij een gewone tekstverwerker? (Nee.) Hoe maak je de plaatjes klikbaar, zodat ze naar andere pagina's verwijzen? Hoe krijg je van die mooie tevoorschijn springende formulieren?
Wil een document goed voor de dag komen op het WWW dan moet het geschreven zijn in HTML. HTML staat voor Hypertext Markup Language; hypertext is de techniek om woorden in een tekst te verbinden met andere documenten. Daarmee lijkt het misschien of je een heuse computertaal moet gaan leren maar dat is niet zo. HTML lardeert een gewone tekst met zogeheten 'tags', dat zijn codes die aankondigen dat er een speciaal element wordt aangebracht, zoals een plaatje of een 'link'. Tags zijn soms heel eenvoudig en soms tamelijk ingewikkeld. De programma's die mensen gebruiken om WWW-pagina's te bekijken, zoals Mosaic, Netscape en Cello, maken hier dan het gewenste schermbeeld van. Voor het maken van een eenvoudige homepage is kennis van een paar van zulke tags voldoende.
Dit minimum is te vinden in een gratis document op het WWW zelf, ter grootte van negen pagina's A4. Goed bruikbaar voor beginners. Wie meer wil weten kan verder zoeken op het Web maar kan ook overwegen een ouderwets boek aan te schaffen. Nadeel: het kost geld. Ook kun je geen tekstfragmenten rechtstreeks in je HTML-document kopieren. Voordeel: er is professionele zorg besteed aan begrijpelijkheid, lay-out en dergelijke. Daarnaast kan een boek open op je bureau liggen en geraadpleegd worden terwijl je op het scherm ergens mee bezig bent. Met elektronische handleidingen ter grootte van een boek is het niet prettig werken.
In de boekhandel is een snel toenemend aantal boeken te vinden waarin HTML ter sprake komt. 'Het HTML Boek' van Larry Aronson is een aangenaam boek, onder andere doordat het in het Nederlands is vertaald. Voor de meeste computergebruikers zal Engels geen bezwaar zijn maar Nederlands is wel makkelijk voor de verandering. Het HTML-boek is rijk aan voorbeelden waarbij zowel de HTML tekst is afgedrukt als wat Mosaic daarvan maakt. Aronson geeft een aantal bruikbare gedragsregels die niet met zoveel woorden in de HTML-grammatica staan, zoals: maak je pagina's niet te groot en wees matig met plaatjes. Pagina's die erg lang zijn of vol afbeeldingen staan kosten veel tijd bij het laden en dat is irritant voor de gebruiker. Aronson waarschuwt ook: de programma's waarmee WWW-pagina's worden bekeken verschillen op geniepige puntjes. Als je dat weet kun je daar bij het maken van je documenten rekening mee houden. En hij relativeert: HTML is zo snel in ontwikkeling dat je van een duidelijk vastgelegde standaard niet kunt spreken. Als service aan de lezer verstrekt Het HTML Boek zes pagina's relevante WWW-adressen voor informatie of programmatuur.
Voor de meer ambitieuze WWW-gebruiker is 'Using the World Wide Web and Mosaic' een machtig hulpmiddel. Het is een boek van 1000 pagina's waarvan 500 een soort telefoonboek van WWW-adressen vormen (zonder pretentie van volledigheid). De andere zijn gewijd aan handleidingen van Mosaic, Netscape en van Microsoft's Internet Assistant, het WWW-programma dat bij Windows95 wordt geleverd. 100 pagina's besteedt dit boek aan HTML, met minder uitvoerige voorbeelden dan Het HTML Boek maar in plaats daarvan nuttige informatie over speciale HTML-editors. Dat zijn hulpstukken voor het schrijven van HTML-documenten met een tekstverwerker. Tags hoeven dan niet helemaal te worden uitgeschreven maar worden geplaatst met weinig meer dan een druk op de knop. Ook zijn er een paar paragrafen over het stichten van een echte eigen Weblokatie. Daarvoor is een computer nodig die dag en nacht aan staat en aangesloten is op Internet.Wellicht dat dit binnen het bereik van meer mensen komt als de kabelmaatschappijen Internetaansluitingen gaan leveren. Programmatuur voor een eigen 'server' staat alvast op een gratis meegeleverde CD-ROM, evenals HTML-editors en veel meer bruikbare programma's.
Het HTML Boek door Larry Aronson. A.W. Bruna 1995, 179 blz., fl. 29,90. ISBN 90-229-3881-6.
Using the World Wide Web and Mosaic (Special Edition), door Bill Eager en Mary Ann Pike. Que 1995, 1082 blz., fl. 67,60. ISBN 0-7897-0250-9. (Met CD-ROM).
Het materiaal dat hier verkrijgbaar is mag worden gedownload, gelezen en zelfs gekopieerd, maar alleen voor eigen gebruik. Vermenigvuldigen met winstoogmerk is niet toegestaan. Alles is copyright Herbert Blankesteijn, tenzij anders vermeld.