E-commerce leidt tot monopolies

Herbert Blankesteijn 26-8-'99

Wanneer Nederlandse ondernemers door overheid, goeroes, of door belanghebbenden als KPN en Philips, worden aangemoedigd digitaal te gaan zakendoen, krijgen ze altijd dezelfde voorbeelden te horen van succesvolle Internetbedrijven. De boekhandel (en inmiddels allesverkoper) Amazon. De zoekindex Yahoo. De provider America Online. Het is makkelijk om de indruk te wekken dat succes voor het grijpen ligt.

De voorbeelden van digitale ondernemingen die zijn mislukt leveren veel minder leuke verhalen op. Wat te denken van Pointcast, dat ruim twee jaar geleden begon met de bezorging van nieuws op maat, op zijn hoogtepunt een mooi overnamebod afwees, en nu vrijwel is verdampt. Of van Netscape, dat werd gered door America Online toen de strijd met Microsoft definitief verloren leek. Wat te denken van de vele websites van ondernemingen, die alleen maar geld hebben gekost?

Wat kenmerkt succesvolle Internetbedrijven? Het zijn bedrijven die als computerbedrijf zijn begonnen. Ze worden allemaal geleid door voormalige computertijgers, en niet door ondernemers die Internet erbij zijn gaan doen. De oprichters kenden Internet, kwamen door die kennis op een commercieel idee dat bij Internet paste, en leerden het ondernemen erbij. Computerkennis is geen garantie voor succes, maar wel een noodzakelijke voorwaarde. Apple ging sukkelen zodra Steve Jobs vertrok en de managers de baas werden.

Stel u bent ondernemer en u bent niet zo thuis op Internet. U laat zich door de retoriek van meneer Dik of mevrouw Jorritsma overhalen 'iets' op Internet te gaan doen. U weet niet waar u aan begint, hoeveel boekjes u ook leest. U kunt de maker van uw website niet precies uitleggen wat u wilt, als u dat zelf al weet. U kunt bij tegenstrijdige adviezen niet de juiste vragen stellen om de beste keus te maken. U laat zich overbodige snufjes aanpraten of u weigert juist noodzakelijke upgrades.

Het beeld van commercie op Internet is door toedoen van de propagandisten veel te rooskleurig. Ondernemen op Internet is duur. U moet een site laten ontwerpen door een bedrijf dat een astronomisch uurtarief vraagt. Ze doen voorstellen met toeters en bellen die u niet begrijpt. Het aantal uren valt tegen. De site moet wekelijks ververst, en wegens nieuwe technische mogelijkheden moet vormgeving regelmatig worden aangepast. Althans, dat willen de ontwerpers. Er zijn steeds meer megabytes nodig; er moet steeds meer bandbreedte worden gehuurd.

Intussen komen er wel mensen op de site kijken, maar ze kopen niet veel. In de VS biedt iemand uw produkt aan met de helft van de marge. Even later daalt de verkoop nog verder. Op Taiwan neemt iemand genoegen met een kwart van uw marge èn hij gebruikt kinderarbeid in Thailand of de Filippijnen. Dank zij zoekmachines vinden uw klanten met het grootste gemak de goedkopere concurrentie. U kunt kiezen: marge nul of omzet nul. Fijn hè, een medium waar de consument regeert.

In een concurrerende digitale markt gaan de winstmarges altijd naar nul. Dat is een gevolg van de doorzichtigheid en het grensoverschrijdende karakter. Alleen monopolisten en kartels kunnen winst maken op Internet. Het gebeurt nu al. De prijzen van pc's donderen in elkaar. Boeken en cd's worden zonder pardon gekocht bij de goedkoopste aanbieder in het buitenland. Veel muziek wordt gratis gekopieerd. Internettoegang, ook een produkt dat via Internet wordt verhandeld, is gratis te krijgen. Tegelijkertijd leveren tal van bedrijven slag om de gunst van het publiek, ten koste van miljardenverliezen. Of ze winst maken interesseert ze niet; alleen als ze veruit de grootste zijn in hun branche, naar het model van Microsoft, zullen ze in de toekomst blijven bestaan. Dat is de inzet van de strijd om de digitale markt.

Ondernemers, blijf weg van dit geweld. U wordt vermorzeld. Word liever scharensliep.


Het materiaal dat hier verkrijgbaar is mag worden gedownload, gelezen en zelfs gekopieerd, maar alleen voor eigen gebruik. Vermenigvuldigen met winstoogmerk is niet toegestaan. Alles is copyright Herbert Blankesteijn, tenzij anders vermeld.