Verleden en toekomst - Niets is onmogelijk

Herbert Blankesteijn, Intermediair 23-12-'99

OS/2 was het besturingssysteem van IBM dat Windows 95 de loef moest afsteken. Het verscheen een paar maanden voor Windows 95, en in die tijd werden talloze pc's standaard met het IBM-systeem verkocht. Weinig kopers hebben OS/2 gehandhaafd toen het alternatief van Microsoft er eenmaal was.

De ondergang van OS/2 krijgt een compleet hoofdstuk in IBM Redux van John Carr, een beschrijving van Lou Gerstners jaren als topman van IBM. Gerstner heeft IBM gemaakt van een zieke man tot een welvarend en dynamisch bedrijf, waarbij hij zelfs de bureaucratische bedrijfscultuur heeft kunnen ontroesten.

Carr heeft een kritisch oog, wat ook blijkt in de passages over de overname van Lotus en over de slecht renderende pc-divisie, en niet te vergeten uit het feit dat IBM het boek niet heeft willen autoriseren. De mate van detail en het gebrek aan mooie anekdotes over Gerstner (hij schijnt maar één keer in het openbaar op lachen te zijn betrapt) maken dat dit boek alleen echt interessant is voor IBM-watchers en managementexperts.

A Brief History of the Future, over de geschiedenis van Internet, is een waar genoegen om te lezen. Auteur John Naughton is een Brit - eindelijk, in dit door Amerikanen gedomineerde veld. Er zit extra geletterdheid in zijn proza, in zijn kennelijke liefde voor mooie boeken, en in the fear that one's children don't know how lucky they are - voor de schrijver de reden te gaan opschrijven hoe het vroeger was met internet, of zelfs zónder. Dat surplus aan beschaving verbeeld ik me niet: de flaptekst las ik pas toen ik vermoedde met een Engelsman van doen te hebben.

Naughton brengt meer credentials mee: hij heeft jaren een column in the Observer geschreven over televisie, en deed de laatste tijd hetzelfde over Internet. In 1975 (zegge: vijfenzeventig) is hij iets gaan gebruiken wat op e-mail leek. Zelden zoveel leesbaarheid en deskundigheid bij elkaar gezien in één computerboek.

AI-expert Ray Kurzweil verwacht bezielde machines, en zelfs een kunstmatige intelligentie superieur aan de onze. In The Age of Spiritual Machines analyseert hij de Wet van Moore, die zegt dat de snelheid van computers (voor hetzelfde geld) elk jaar met een vaste verhouding toeneemt. De wet is bedacht voor microprocessors, maar Kurzweil toont overtuigend aan dat hij al sinds 1900 opgaat, voor vijf verschillende soorten rekenmachines. Zo maakt hij aannemelijk dat, als de miniaturisatie ophoudt, nieuwe principes de Wet van Moore in stand zullen houden. Door die exponentiële groei kunnen de menselijke hersenen het binnen twintig jaar schudden.

Het is niet erg origineel dat hij vervolgt met een geschiedschrijving van de 21ste eeuw, om een beeld te geven de technologische ontwikkelingen die hij voorziet. Maar stof tot nadenken geeft hij wel, en de dialogen van de schrijver met een fictieve lezeres zijn vaak geestig. Het beste motto van het boek is te vinden in een citaat dat Kurzweil geeft van Arthur C. Clarke: 'Als een wetenschapper zegt dat iets mogelijk is, heeft hij vrijwel zeker gelijk. Beweert hij dat iets onmogelijk is, dan heeft hij het hoogstwaarschijnlijk mis.'

D. Carr, IBM Redux, Harper Collins f. 66,85; ISBN 0-88730-943-7.J. Naughton, A Brief History of the Future, Weidenfeld & Nicholson f. 74,50; ISBN 0-297-64330-4.

R. Kurzweil, The Age of Spiritual Machines, Orion f. 74,45; ISBN 0-75282-078-8.


Het materiaal dat hier verkrijgbaar is mag worden gedownload, gelezen en zelfs gekopieerd, maar alleen voor eigen gebruik. Vermenigvuldigen met winstoogmerk is niet toegestaan. Alles is copyright Herbert Blankesteijn, tenzij anders vermeld.