HelpLine: "General Motors HelpLine, how can I help you?"
Customer: "My car ran fine for a week and now it won't go anywhere!"
HelpLine: "Is the gas tank empty?"
Customer: "Huh? How do I know?"
HelpLine: "There's a little gauge on the front panel with a needle and
markings from 'E' to 'F'. Where is the needle pointing?"
Customer: "It's pointing to 'E'. What does that mean?"
HelpLine: "It means you have to visit a gasoline vendor and purchase
some more gasoline. You can install it yourself or pay the
vendor to install it for you.
"
Customer: "What? I paid $12,000 for this car! Now you tell me that I
have to keep buying more components? I want a car that comes
with everything built in!"
Om maar even aan tekstuitleg te doen: we zijn allemaal opgegroeid met auto's en beseffen niet hoeveel achtergrondkennis we van die machines hebben. Zelfs diegenen onder ons die nog geen band durven verwisselen weten wel dat je banden kųnt verwisselen, kennen de verkeersregels, weten welke papieren je bij je hoort te hebben, snappen dat een automobiel elke 10.000 km een beurt moet hebben en waarom, en kunnen zich iets voorstellen bij de woorden olie, accu en koeling. Zulke basiskennis over computers hebben de meeste mensen van 30 jaar of ouder niet.
Als we aan computers dezelfde eisen stellen als aan auto's, moeten we daarmee rekening houden. De PC is niet zo hopeloos als hij lijkt, het ontbreekt ons eenvoudig aan dat kleine beetje intuītie dat we wel gehad zouden hebben als we met de computer waren opgegroeid. De stroefheid waarmee wij daardoor deze apparaten bejegenen zullen onze kinderen missen, ook als er na vandaag niets meer aan de computer wordt verbeterd.
Natuurlijk mogen we de PC van nu niet gelijkstellen met de hedendaagse auto. De auto is uitontwikkeld, de PC niet. Daar zāl nog veel aan verbeterd worden. O, dus het ligt toch aan de computer? Nou, misschien toch weer niet. Wie waagden zich twintig jaar na de uitvinding van het automobiel in die hoestende, knallende, ratelende vehikels? De onverschrokken sleutelaars, gereedschap aan boord, genoeg brandstof mee om weer thuis te komen, bewonderend nagestaard door opzij gesprongen voetgangers. Hoe haalt u het eigenlijk in uw hersens vandaag de dag met een zo onrijp apparaat als de computer te willen werken? Vindt u het dan gek dat u panne krijgt? Wie denkt u wel dat u bent om zonder gereedschap en leeftocht op pad te gaan? Ongewapend en zonder navigatiemiddelen? Dan moet u het zelf maar weten.
Vandaag denken de oude ring,- steek- en dopsleutelaars met heimwee terug aan vroeger, toen je onder de motorkap nog kon zien hoe een auto werkte en toen je nog echt iets kon repareren. Nu kom je overal dichtgesmolten pakketjes elektronica tegen die je alleen maar op goed geluk (of erger: op basis van de zelfdiagnose van het betreffende onderdeel) kunt vervangen. De aardigheid is eraf. Als ik probeer te werken met een echt gebruikersvriendelijke computer, zoals de spreekwoordelijke Macintosh, dan bekruipt me diezelfde sleutelaarsweemoed. Ik moet de computer opdragen de randaparaten te installeren, ik mag het niet zelf doen. De computer wil voor mij het geheugen beheren, ook al zou ik het misschien beter kunnen. Ik mag niet proberen een programma rechtstreeks van CD te draaien want de gebruikersvriendelijke installatieprocedure valt niet te omzeilen. Ik heb geen enkel contact met het vervloekte ding. Als er iets kapot gaat moet ik er iemand bij halen met een snijbrander want de motorkap kan niet eens omhoog.
Als u wilt dat uw computer werkt zonder dat u er iets van hoeft te weten dan is dat uw goed recht. Maar besef dat degenen die niets van hun auto wensen te weten het vaakst op de Wegenwacht wachten: ze weten niet hoe je met een auto moet omgaan om de kans op defecten te minimaliseren, en als er iets stuk gaat kunnen ze er zelf niets aan doen. U maakt uzelf afhankelijk. Misschien toch maar een cursusje Pech Onderweg?