De Bijbel als freeware

Herbert Blankesteijn, NRC Handelsblad 8-12-'94


Waar in de Bijbel wordt voor het eerst de naam Abraham gebruikt in plaats van Abram? Niet moeilijk, Genesis 17:5. 'En uw naam zal niet meer genoemd worden Abram; maar uw naam zal wezen Abraham; want Ik heb u gesteld tot een vader van menigte der volken.' Het is niet de laatste keer dat de naam Abram wordt genoemd. Dat gebeurt in Nehemia 7:5: 'Gij zijt die HEERE, de God, Die Abram hebt verkoren, en hem uit Ur der Chaldeen uitgevoerd; en Gij hebt zijn naam gesteld Abraham.'

Dit is niet het resultaat van betonnen bijbelvastheid, noch van geduldig bladeren. Het is het gevolg van een zoekopdracht. Sinds een paar weken is de Bijbel als Online Bible verkrijgbaar op CD-ROM en dat is prettig voor wie wel eens iets wil nakijken. Alle snufjes die de computer kent op het gebied van zoeken, selecteren, ordenen, bewaren, opmaken en afdrukken kunnen nu op het meest gelezen boek aller tijden worden losgelaten.

Het is niet de eerste keer dat de Bijbel als textfile beschikbaar komt. De Online Bible op CD heeft versienummer 6.12. Eerdere versies verschenen steeds op diskette en de Bijbel in deze vorm bestaat nog steeds. Tienduizenden Nederlanders gebruiken een elektronische Bijbel. Wat is nu precies het bijzondere van zo'n CD in plaats van een diskette?

Dat is de hoeveelheid. Er passen 450 floppies op een CD. Het is een kwantitatief verschil, zo groot dat het vanzelf kwalitatief wordt. Op de CD-Bijbel staan niet alleen drie Nederlandse Bijbels (de Leidse, de Lutherse en de Statenvertaling), maar ook een hele stapel Engelse, een Franse, twee Duitse en twee Spaanse versies, een Russische, een Finse, een Hongaarse, één in het Creools van Haïti, één in het Maori (Nieuw-Zeeland), het Oude Testament in het Hebreeuws, vier versies van het Nieuwe Testament in het Grieks en zelfs een Engelse vertaling van de Koran.

Sommige andere Bijbels staan wel op de CD maar zijn niet direct te gebruiken. Dat geldt onder andere voor de 'Nieuwe Vertaling' van het Nederlands Bijbelgenootschap uit 1951 - de meest gangbare Nederlandse Bijbel van het moment - en voor de Bijbel in het Afrikaans. De kwestie met deze versies is, dat er nog auteursrecht op rust. Wie erover wil beschikken moet betalen; het gebruik van de Nieuwe Vertaling kost bijvoorbeeld 125 gulden. Na overmaking op de juiste rekening ontvang je dan een ontbrekend bestand dat de betreffende vertaling ontsluit.

Een andere regeling is getroffen voor de Koranvertaling. De Koran is in dit geval shareware. Het komt erop neer dat de tekst op de disc vrij toegankelijk is; wie hem regelmatig gebruikt, wordt geacht uit zichzelf een bedrag van 15 dollar over te maken aan de rechthebbende.

Maar het gros van de op de Online Bible verzamelde Bijbels is freeware, dat wil zeggen vrij van rechten en dus gratis te verspreiden. Kopiëren wordt zelfs aangemoedigd door de uitgever, de stichting Publishare uit Dordrecht (doelstelling: de communicatie van het Evangelie van Jezus Christus mogelijk te maken). Op de CD staan programmaatjes die het de bezitter makkelijk maken een bepaald deel van de hele bibliotheek voor iemand anders op schijf te zetten.

Veel van het vuile werk voor het samenstellen van de Online Bible - het invoeren van de teksten, het schrijven van de programmatuur en de handleidingen - is voor Publishare gedaan door vrijwilligers. Het geheel maakt een uiterst verzorgde indruk. De gebruiker kan delen van de Online Bible op zijn harde schijf installeren maar kan ook vanaf de CD blijven werken. Werken op de harde schijf kan desgewenst onder Windows. Je kunt in het hoofdprogramma van de Online Bible een eenvoudige tekstverwerker oproepen maar er is ook een mogelijkheid om het omgekeerde te doen: de eigen tekstverwerker blijven gebruiken terwijl de Online Bible op de achtergrond beschikbaar is. Twee verschillende Bijbels kunnen tegelijkertijd op het scherm staan, naast of onder elkaar - al is niet elke willekeurige combinatie mogelijk. Je kunt zo bij wijze van spreken een vreemde taal leren. De Hebreeuwse, Griekse en Russische boeken verschijnen in het juiste alfabet en indien nodig produceert het toetsenbord ook deze letters. Elk boek op de disc heeft een eigen stuk begeleidende tekst, samengesteld door Publishare; net als de handleiding voor de programmatuur zelf zijn deze verhalen zakelijk en helder.

Je kunt zoeken op trefwoord of onderwerp, verwijzingen vinden van de ene passage naar de andere en Bijbelcommentaren raadplegen: behalve 25 Bijbels bevat de CD 10 commentaren, onder andere de gezaghebbende Treasury of Scripture Knowledge. Natuurlijk kunnen er Bijbelcitaten in een eigen betoog worden ingebouwd en je kunt eigen bestanden met verwijzingen aanleggen. Het kan werkelijk niet op. De Online Bible is een prachtige uitvinding voor predikanten en studenten theologie maar een klein beetje echte nieuwsgierigheid moet voor de leek voldoende zijn om deze boekenkast van 5,25 inch ook te willen hebben. Hij kost maar 75 gulden (bij elke boekhandel die ook papieren Bijbels verkoopt) en zelfs voor één Bijbel zou dat een redelijke prijs zijn. In krap een maand tijd zijn er al 500 verkocht; de vraag naar de Bijbel op diskette is aan het verdampen. Volgens Publishare zijn acht van de tien kopers geïnteresseerde leken.

Zoals het hoort bij software zal de Online Bible op CD-ROM regelmatig in een nieuwe versie uitkomen. Er staat nu 131 Megabyte op en een CD-ROM heeft ruimte voor 600, dus die is voorlopig niet vol. Een Bijbel als kaal tekstbestand is 7,5 Megabyte groot, gecomprimeerd is dat 2,2 Megabyte. Publishare overweegt een Bijbel in het Afrikaans uit 1934 - meer dan 50 jaar oud en dus rechtenvrij - te scannen en op versie 6.13 te zetten. En dan kunnen er nog ongeveer 200 Bijbels bij.

Voor informatie: Stichting Publishare, 078-146077


Dit artikel mag worden gedownload, gelezen en zelfs gekopieerd, maar alleen voor eigen gebruik. Vermenigvuldigen met winstoogmerk is niet toegestaan. Copyright Herbert Blankesteijn.
  • Terug naar het CD-ROM-menu.
  • Terug naar het Hoofdmenu Archief Herbert Blankesteijn.