Herbert zoekt: Toenadering tot Polen

Herbert Blankesteijn

Bij de recente uitbreidingen van de Europese Unie heb ik ernstige last gehad van scepsis. Een aantal arme Oosteuropese landen mocht zomaar opeens meedoen. Ik vond het moeilijk te geloven dat wij ook van hun deelname zouden profiteren, en zij niet alleen maar van onze sterke economieën.

Een van de nieuwe EU-landen heeft nu al een onbetaalbare bijdrage geleverd. Polen heeft voorkomen dat een nieuwe richtlijn op het gebied van octrooien op software deze week als hamerstuk zou zijn afgehandeld.

Een van de problemen in de acceptatie van de Europese eenwording door de kiezers, of in ieder geval door mij, is de onbegrijpelijkheid van de besluitvorming. De richtlijn voor software-octrooien is een goed voorbeeld. Het ontwerp is heen en weer gekaatst tussen het Europarlement en de Europese ministerrraad, is gewijzigd en verworpen door het parlement, en dreigde uiteindelijk door de Europese ministerraad als hamerstuk te worden aangenomen in zijn oorspronkelijke vorm. De minsters van Duitsland en Nederland negeerden daarbij parlementaire meerderheden in hun land die zich tegen het voorstel hadden uitgesproken.

De hele gang van zaken was zo ondemocratisch als de pest. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de redenen waarom je tegen dat voorstel zou moeten zijn.

In de eerste plaats worden octrooien veel te makkelijk toegekend. We kennen ergerlijke voorbeelden als het octrooi op de bestelling-met-één-klik van Amazon het het octrooi op de dubbele-klik-op-een-pocket-pc van Microsoft. Wie meer voorbeelden wil zien kan 'Ridiculous patents' intikken in Google voor uren leesplezier. Of kijk op de lijst [LINK: http://www.eff.org/patent/wanted/] van tien meest aanvechtbare octrooien die de Electronic Frontier Foundation heeft aangelegd.

Wie een octrooi heeft kan een ander verbieden de geoctrooieerde 'techniek' te gebruiken. Dat is eerlijk als je inderdaad iets hebt uitgevonden en daar moeite voor hebt gedaan. Maar de laatste tijd is het voldoende naar het octrooibureau te stappen met een ideetje, zoals 'the transmission of digital content', om een van de gewraakte voorbeelden te noemen.

Octrooien op software zijn extra kwalijk omdat software voor bijna honderd procent bestaat uit ideeën en technieken. Kritiekloos toegekende octrooien op software kunnen programmeurs het werken zo goed als onmogelijk maken. Geen programmeur weet dan meer of hij een octrooi zit te schenden of niet, en de kans dat hij dat wél doet is tamelijk groot. Grote bedrijven kunnen octrooiprocessen voeren of octrooien ruilen, kleine vallen buiten de boot.

Octrooien op software bestaan in de VS al - maar dat is nog geen reden om de situatie in Europa wat dat betreft even slecht te maken. Het idiote is, dat voorstanders zeggen dat de nieuwe Europese richtlijn octrooien op software niet mogelijk maakt! Voor- en tegenstanders zijn het blijkbaar eens over de onwenselijkheid van octrooien op software maar zijn het oneens over de vraag of de regeling dat toelaat.

Een zo onduidelijke tekst verdient het te worden tegengehouden. Alle Europese regeringen, de Nederlandse in het bijzonder, waren te laf om hiervoor te zorgen. Het dappere Polen heeft het gedaan, overigens in de vergadering van Europese landbouwministers. Iemand die dát begrijpt?

Polen kan hiervoor beloond worden door het kopen van Poolse producten (wat eigenlijk?), het boeken van vakanties in Polen of door het invullen van een formulier op www.thankpoland.info.

Benieuwd met wat voor goede daden Turkije ons nog gaat verrassen.