Zo zijn we niet getrouwd

Herbert Blankesteijn

Dit wordt echt de laatste keer dat ik trouw, zeker als de dienstverlening van de Nederlandse gemeenten niet verbetert.

Jarenlang heb ik ik mijn schouders kunnen ophalen over de digitale overheid. Mijn leven was stabiel, behalve die ene keer dat ik mijn paspoort én mijn rijbewijs verloor in Engeland. Ik heb me altijd verzet tegen de gedachte dat je een identiteitsbewijs online moet kunnen verkrijgen: voor het document dat bewijst wie je bent zul je toch even je gezicht, of een ander uniek lichaamsdeel, moeten laten zien. Dus dat ik bij die gelegenheid langs het gemeentehuis moest, dat vond ik terecht.

Maar als je huwt ben je aan de beurt. Kopie geboorteakte uit de gemeente waar je bent geboren. (Da's werkverschaffing: mijn paspoort toont mijn identiteit aan; ik ben het levende bewijs dat ik ben geboren en in mijn pas staat wáár.) Uittreksel bevolkingsregister uit de gemeente waar je woont. Kopie akte echtscheiding uit de gemeente waar je voor het laatst bent getrouwd. Doordat ik ooit ben getrouwd in de gemeente waar ik ben geboren hoefden mijn aanstaande en ik uit maar vijf gemeenten documenten op te halen: Bergschenhoek, Delft, Houten, Kapelle en Utrecht.

Bergschenhoek: langskomen, aldus www.bergschenhoek.nl. Delft: www.delft.nl is een ergerlijke site. Waar moet ik klikken, op Bezoekers, 015.pagina.nl, Delft-Plaza, Delft Plaats.nl, Delftmarkt, Delftweb of Digicity? Wat is dat allemaal? Of moet ik de naam van het benodigde document intikken in het zoekvenster? Na een aantal voor de hand liggende mogelijkheden tevergeefs te hebben geprobeerd geven we het op en sturen we een brief. Zet tenminste vindbaar op de site hoe je uittreksels aanvraagt.

Na ruim een week antwoord: als je eerst betaalt, sturen ze het papier op. Onmiddellijk geld gestort. Daarna duurt het nog een week voor het gevraagde arriveert. Over mailafhandeling verschijnen geregeld berichten - wordt het geen tijd voor een onderzoek naar hoe slagvaardig gemeenten omgaan met papieren post?

Houten: langskomen, zegt www.houten.nl helder. De site van Kapelle is niet behulpzaam; uiteindelijk kunnen we gelukkig een familielid met een gefaxte kopie van het paspoort en een bankbiljet langssturen. Utrecht: daar kun je aanvraagformulieren downloaden die je uitprint en ingevuld opstuurt samen met een kopie paspoort. Da's nog eens digitaal! Daarna krijg je je document per post thuis, met een acceptgiro - een mooi blijk van vertrouwen. Helaas blijft die zending zo lang uit dat we moeten bellen. Het blijkt dat onze aanvraag een tijdje is geparkeerd op de afdeling die acceptgiro's aanmaakt.

De Utrechtse procedure, en die van Delft, wekken grote verbazing. Als ze dan toch bereid zijn een en ander op afstand af te wikkelen, waarom zouden we dan geen paspoort en ingevuld formulier kunnen scannen en mailen, die zij dan printen (of niet)? Daar is geen enkele extra infrastructuur voor nodig, het gaat sneller en is goedkoper.

Al met al voelt het nog het prettigst als je zonder omhaal de informatie krijgt dat er niet aan digitale fratsen wordt gedaan. Houten en Bergschenhoek hoera! Als er wel digitale etappes zijn ingebouwd, zoals in Utrecht, of je kunt tijdbesparend thuisblijven zoals bij Delft, en er gaan dan weken heen met ambtelijke vertraging, dan zou je het liefste alsnog naar de betreffende gemeente afreizen, maar dan met een bijl.

Waar het om gaat is niet dat alles digitaal moet, maar dat de burger goed wordt geholpen. Als dat met papier, potlood en postzegels gaat vind ik dat prima. Wel zie ik graag dat al die gemeentelijke kaartenbakken op één punt in het land worden neergezet. Daar ga ik dan graag naartoe. En anders trouw, wat zeg ik, anders scheid ik nóóit meer.