Linux leren van een vrouw
Herbert Blankesteijn
Overal ter wereld overwegen overheden, bedrijven en particulieren over te stappen op Linux, het alternatieve besturingssysteem voor de pc. München heeft al besloten, Austin, Texas ook, China heeft een beleid ten faveure van een lokaal aangepaste versie van Linux, IBM zal overstappen, Parijs onderzoekt de mogelijkheden, evenals Korea en een aantal Britse overheden. De EU financiert onderzoek naar de kansen die een overstap biedt. In Nederland en de Ameriaanse staat Massachusetts is, ietwat halfslachtig, het streven vastgelegd naar zoveel mogelijk open standaarden en naar gebruik van 'open source' software als Linux. In Brazilië en in India is Linux sterk in opkomst. In de Derde Wereld is dat makkelijker dan in het rijke Westen, omdat de erfenis van Windows minder zwaar weegt.
Het is ingrijpend over te stappen van Microsoft-software naar iets anders. Beleidsmakers moeten rationele en emotionele factoren afwegen. Hoe vervelend is het afhankelijk te zijn van één commercieel bedrijf? Wat is van alle varianten de 'total cost of ownership'? Daarbij moet niet alleen naar aanschafprijs worden gekeken (puntje voor Linux) maar ook naar de kosten van beheer. Hoe vaak crashen computers (puntje voor Linux)? Hoe makkelijk kunnen gebruikers zelf problemen oplossen (een voor Windows)? Hoe gevoelig is een systeem voor virussen en andere problemen met de veiligheid (plusje voor Linux). Hoe vaak moeten er reparaties worden uitgevoerd (punt voor Linux)? En hoe zit het met de bereidheid van medewerkers om zich een nieuw systeem eigen te maken? Hier scoort Windows: employé's veranderen niet graag van gereedschap. Het herscholen van mensen kost geld, maar dit zijn eenmalige kosten.
München bereidt de overgang voor van 14.000 computers van Windows naar Linux. Er zijn geluiden dat er financiële problemen zijn, dat het moeilijk is bestaande software over te brengen naar Linux, en inderdaad dat de ambtenaren geen zin hebben iets nieuws te leren. Wat dat laatste betreft zijn leerzame ervaringen opgedaan door de stad Schwabisch Hall in Baden-Württemberg. Een vertegenwoordiger van die gemeente heeft daar een boekje over opengedaan op een recent congres in Londen.
Schwabisch Hall heeft eind 2002 besloten zijn 400 computers te laten werken met Linux. De redenen waren de kosten, de veiligheid en het feit dat de gemeente er genoeg van had telkens nieuwe versies opgedrongen te krijgen. De 'migratie' is intussen achter de rug. Manager van het project Horst Brauner vertelde op het congres dat hij in de voorbereiding mensen gunstig wist te stemmen door ze Linux-t-shirts of knuffelpinguins te geven (de pinguin is de mascotte van Linux). Toen bleek dat veel ambtenaren het nieuwe systeem te moeilijk vonden, zette Brauner zijn geheime wapen in. De vrouw.
Niet de vrouw als lustobject - gewild in computerreclames en bij de vrijetijdsbesteding van veel mannen op internet - maar de vrouw als wezen waarvoor de man niet wenst onder te doen. De voorzitter van de ondernemingsraad, een dame, werd bereid gevonden het nieuwe systeem ten overstaan van alle werknemers te demonstreren. Volgens Brauner was er daarna bij de gemeente niemand meer te vinden, zeker geen man, die durfde zeggen dat Linux te moeilijk was. Hij zou daarmee toegeven iets niet te kunnen wat een vrouw wel kon. Probleem opgelost.
De komende tijd zullen er meer van dergelijke ervaringen binnendruppelen. De vragen over de kosten of de veiligheid zullen niet snel definitief worden beantwoord. Je weet nooit zeker wat er gebeurd zou zijn als je de andere kant van de splitsing had gekozen. Naarmate er meer pc's met Linux werken, zal Linux ook aantrekkelijker worden voor hackers om aan te vallen. Maar het is geruststellend dat daarbij mensen menselijk blijven, en dat een cadeautje of een beroep op trots de angst voor het nieuwe kan helpen overwinnen.