Ex-Byrd: Royalties kreeg ik toch al nooit

Door Herbert Blankesteijn

Roger McGuinn, de vroegere voorman van The Byrds (Mr. Tambourine Man; Turn, Turn, Turn) is net als rapper Chuck D. een voorstander van gratis downloaden van muziek. Toen hij onder contract stond bij platenmaatschappijen kreeg hij nooit royalties, hoe goed zijn platen ook verkochten. Nu is hij onafhankelijk en zorgt hij zelf dat zijn cd's worden verkocht. McGuinn beshouwt het gratis uitwisselen van mp3-bestanden als welkome gratis publiciteit. Beet sprak Roger McGuinn in Orlando, Florida, waar hij woont en waar het zelfs in de winter nog zonnig en ruim 20 graden warm kan zijn.

,,Ik hoorde voor het eerst over mp3 vroeg in de jaren 90. Er kwam een student op bezoek en die liet me een website zien met mp3's, en ook een programma om mijn liedjes in mp3-vorm op te slaan. Dat leek me prachtig, want ik zette al dingen op internet en dat deed ik in de vorm van wav-bestanden. Die namen veel ruimte in op een harde schijf en waren daardoor ook moeilijk te versturen. Mp3 was daar een prima oplossing voor."

Videofragmenten op http://www.nrc.nl/beet/artikel/1074148306418.html

lage resolutie (481 kB)

hoge resolutie (2,8 MB)

McGuinn getuigde in juli 2000 voor een Senaatscommissie die onderzocht of de site Mp3.com het auteursrecht schond. Mp3.com verzorgde een soort radiouitzendingen via internet, en liet daarnaast mensen via internet naar de muziek uit hun eigen cd-collectie luisteren, waardoor bijvoorbeeld de cd's vanaf hun werk toegankelijk waren. Dit was de platenindustrie een doorn in het oog, maar McGuinn verdedigde Mp3.com Waarom?

,,Na 1995 begon ik een project met folkmuziek, en ik werd zelf door Mp3.com benaderd. Ik zou dan liedjes op hun site zetten, er zouden cd's van verkocht kunnen worden en ik zou dan 50% krijgen van de opbrengst. Dat was ongehoord in de muziekwereld.

,,Ik ben gaan getuigen voor de Senaatscommissie om Mp3.com te verdedigen. Ik vond dat ze geweldig werk deden en ze lagen onder vuur omdat de Senaat er een probleem in zag en overwoog de activiteiten van het bedrijf te verbieden. Mijn boodschap was: de RIAA [Recording Industry Association of America, de verenigde platenindustrie, HB] zegt dat de arme artiesten door het verspreiden van gratis mp3-bestanden hun royalties niet krijgen. Maar dat is het probleem niet, want de artiesten krijgen van de platenindustrie hoe dan ook geen royalties. Dus we zijn allang blij met de publiciteit die mp3 oplevert."

Videofragment:

lage resolutie (1 MB)

hoge resolutie (5,9 MB)

,,De manier waarop de platenmaatschappijen werken is gewoon in het nadeel van de artiesten. Er is maar een handjevol popmusici die de miljoenen verdienen en de rest doet dat niet. Dan moet je denken aan Michael Jackson, Britney Spears, Madonna en dergelijke.

,,Wat ik aan Mp3.com heb verdiend weet ik niet precies meer, maar het moet in de tienduizenden dollars lopen. En dat is te vergelijken met wat je aan een platencontract overhoudt. Ik ben er niet rijk van geworden maar ik was blij met de opbrengst. Eigenlijk vooral met het percentage.

,,Als muzikant moet je je geld verdienen met optreden. En met het uitgeven van bladmuziek. Het was leuk om eens wat geld aan cd's over te houden. Mijn album Back from Rio bijvoorbeeld is 500.000 maal verkocht en ik heb nooit royalties gezien.

,,Ik weet niet precies wat de maatschappijen met dat geld doen. Sommige dingen weet ik wel: 300.000 dollar is besteed aan het maken van de video en dat wordt doorberekend aan de artiest. Hetzelfde geldt voor iets wat 'independent promotion ' heet: discjockeys zo ver krijgen dat de liedjes worden gedraaid. Dat soort dingen moet het zijn."

Videofragment:

lage resolutie (1,5 MB)

hoge resolutie (9,2 MB)

In november 2003 is Mp3.com verkocht door Vivendi, de tweede eigenaar, aan het multimediabedrijf Cnet, dat er onduidelijke plannen mee heeft. Pech voor de artiesten, al was Mp3.com onder Vivendi al een stuk minder aantrekkelijk geworden voor musici als McGuinn.

,,Ik was verrast dat Mp3.com ermee ophield en ik baalde ervan. Ik kreeg een mail dat ik mijn werk van de site moest halen omdat de stekker eruit ging. Dus dat heb ik gedaan. Ik had 63 liedjes daar staan, die heb ik allemaal opgehaald en ze zullen te vinden zijn op mijn eigen site, mcguinn.com.

,,Er was bij Mp3.com een geleidelijke achteruitgang in de dienstverlening. Ze betaalden eerst voor elke keer dat je nummer werd gespeeld, maar daar hielden ze op een gegeven moment mee op. Toen moest je 20 dollar per maand gaan betalen om 'Premium Artist ' te zijn, dan kreeg je toch nog betaald. En toen hielden ze daar ook voor Premium Artists mee op, en kon je alleen nog wat extra liedjes op je site hebben. Dus een half jaar geleden ben ik opgehouden Premium Artist te zijn en sindsdien mag ik nog maar drie liedjes voor download aanbieden. Maar nu houdt het dus helemaal op."

Videofragment:

lage resolutie (1,2 MB)

hoge resolutie (7,2 MB)

De platenindustrie zou kunnen zeggen: zie je wel, dat krijg je ervan als je artiesten 50 procent royalties aanbiedt.

,,De platenindustrie moet lering trekken uit het succes van iTunes [een muziekdienst van Apple] en dat soort initiatieven om muziek online te verkopen. Anders gaan zij de kant van Mp3.com op.

,,Ik zet mijn liedjes nu dus op mijn eigen site, ik werk aan een nieuwe cd die ik ga verkopen via Amazon.com, via Cdbaby, bij concerten en op allerlei andere manieren. Er is geen alternatief voor Mp3.com. Het was geweldig voor artiesten, en het is zonde dat het verdwijnt.

,,Of gratis downloaden de cd-verkoop verhoogt? Ik kan je geen statistieken aanbieden, maar het is wel een principe dat gratis mp3-tjes belangstelling wekken. Mensen komen dan naar je optredens en kopen misschien je legale cd's. Het heeft iets van wederkerigheid: je breng iets naar buiten en er komt wat voor terug. Dat lijkt me een universele wet."

Videofragment:

lage resolutie (1,5 MB)

hoge resolutie (2,8 MB)