Michael Robertson: jong, knap en succesvol

Herbert Blankesteijn

De kleine startup Lindows uit San Diego daagt Microsoft keer op keer uit: met een alternatief besturingssysteem voor de pc, maar ook met allerlei pesterige initiatieven. Lindows mag in Nederland van de rechter geen Lindows meer heten en heet nu dus Lin---s, spreek uit Lindash. In Amerika betwisten Microsoft en Lindows elkaar hun merknamen later dit jaar. Aan het roer van Lindows een man die graag de wereld verandert, en dat trouwens al eens heeft gedaan met Mp3.com: Michael Robertson.

Michael Robertson heeft de looks. Blonde kuif, tandpastalach. Lef heeft hij ook: om grootmachten in de industrie uit te dagen. Lef om producten weg te geven die een ander verkoopt, en geld te vragen voor spullen die een ander weggeeft. Neem Mp3.com. Terwijl op schoolpleinen het grote ruilen begon met gekopieerde cd's, verkocht Robertson cd's met muziek die op Mp3.com zelf werd weggegeven. Hij gaf artiesten 50% royalties. Ze moesten anderzijds betalen voor de status van 'premium artist', dan mochten ze méér muziek weggeven dan hun collega's.

Lef is het ook om een bedrijf dat na drie jaar een paar honderd miljoen waard is, te verkopen op het moment dat het voor het eerst winst maakt. Robertson kon zich voortaan veroorloven precies te doen wat hij leuk vond: de ict-industrie op stelten zetten.

Vandaar Lindows.com. Ook met Lindows schendt Robertson alle wetten inzake geld verdienen. Het scheelt dat hij geen geld hóeft te verdienen, maar toch: Lindows op cd-rom is aanzienlijk goedkoper dan andere versies van Linux. Tegelijkertijd stelt Robertson niet, zoals andere Linuxbedrijven, zijn variant als gratis download beschikbaar. Lindows is arm aan gratis meegeleverde applicaties, terwijl de concurrentie ervan bulkt. Lindows heeft in plaats daarvan de dienst Click 'n' Run, die de klant via internet extra software met één klik laat installeren. Dergelijke software is overal gratis te krijgen, maar Robertson vraagt 50 dollar per jaar. Een opstart-cd met een kant-en-klare Lindows, tot voor kort te koop voor 30 dollar, geeft hij juist weer weg via Kazaa en dergelijke ruilsystemen - een leuke publiciteitsstunt.

Publiciteit is Robertsons specialiteit. Een initiatief dat veel geld kost, kan een veelvoud opleveren aan publiciteit, weet hij. Hij heeft zich nu gespecialiseerd in Microsoftje pesten. Zo loofde hij 100.000 dollar uit voor de eerste hacker die Microsofts spelcomputer Xbox kon omtoveren tot Linux-machine. Daarna begon hij de site MSFreePC, om consumenten in Californië te helpen hun deel te incasseren van de schikking van 1,2 miljard dollar die Microsoft had getroffen in verband met overmatige monopoliewinsten. Als lokkertje loofde hij 10.000 gratis pc's uit voor de eerste klanten. Met dit laatste project stootte hij overigens zijn neus; de rechter vond dat de site niet aan de voorgeschreven procedure beantwoordde. Gaf niet, de exposure was binnen.

De grootste hak heeft hij Microsoft gezet met de naam van zijn bedrijf. Lindows, een samentrekking van Linux en Windows, lijkt zoveel op Windows dat Microsoft vrijwel gedwongen is daar op grond van het merkenrecht actie tegen te ondernemen. Doet een bedrijf dat één keer niet, dan kan dat in een volgend geval reden voor een rechter zijn een claim af te wijzen.

Robertson heeft veel troeven in handen. Volgens hem is 'windows', althans in de Angelsaksische wereld, een woord uit het woordenboek, dat al 'vensters op het scherm' aanduidde voordat Windows 1.0 in 1985 het licht zag. De rechter in Seattle heeft dit argument in februari onderschreven, dus Robertson mag de naam Lindows blijven gebruiken tot na het eigenlijke proces. Microsoft ziet zich gedwongen tot een tactiek van (succesvolle) processen in Europa en vertraging in de VS, wat Robertson meer welkome publiciteit oplevert. Het bescheiden buitenbeentje Lindows krijgt in de pers meer aandacht dan de oudgediende Linuxbedrijven als SuSE en RedHat samen. Hij speelt met verve de underdog die wordt bedreigd door de moloch uit Redmond.

De eigenlijke zaak zou op 1 maart beginnen, maar eerst wil Microsoft in beroep van de laatste tussenuitspraak. 'Als hun bezwaar tegen onze naam was ingegeven door zakelijke motieven zouden ze wel aansturen op een zo snel mogelijke behandeling,' schrijft Robertson fijntjes op de website van Lindows.

Intussen heeft Robertson zijn volgende bedrijf alweer op de rails: SipPhone.com. Sip (Session Initiation Protocol) is een standaard voor het voeren van gesprekken via internet. SipPhone verkoopt (niet als enige) telefoontoestellen die rechtstreeks in een computernetwerk kunnen worden geprikt. Sip-toestellen bellen alleen elkaar; het gewone telefoonnetwerk is, uitzonderingen daargelaten, niet te bereiken. De kosten zijn na aanschaf van het toestel nul. Ideaal voor mensen die elkaar vaak bellen: je hebt een soort hotline. Met Michael Robertson bijvoorbeeld. Zijn nummer is 1-747-474 0001. Alleen via Sip.

Sip is nog een onbetekenende kracht. Er zijn weinig gebruikers; het kost veel gepruts aan de router die het internetverkeer in huis regelt om een toestel aan de praat te krijgen. Als de telefoons werken, werken ze slecht. Verbindingen komen niet tot stand, hebben vertraging op de lijn (soms wel een paar seconden) en worden zomaar verbroken. Maar het is aannemelijk dat de kwaliteit zal toenemen, en naarmate meer mensen Sip gebruiken, ontstaat er een onafhankelijk telefoonnet naast het traditionele, dat dat laatste misschien wel overbodig maakt. Het feit alleen al dat Michael Robertson zich ermee bemoeit is een reden Sip nauwlettend in de gaten te houden.

'Dat heeft te maken met mijn jeugd. Als jongen heb ik veel armoede gekend: een gebroken gezin, ouders met alcoholprobleem, geen vakanties, oude kleren. Ik wilde vooral niet arm meer zijn. En ik wist dat je, om financieel succes te hebben, zakenman moet wezen.'

'Dat was stom geluk. Ik had een bedrijf in zoektechnieken, Filez.com. Het viel me op dat veel mensen zochten naar iets wat 'mp3' heette. Wat het was wist ik niet. Maar ik wist wel: als iedereen ernaar zocht, waren er kansen. Het groeide, en als ik daarbij betrokken kon raken, kon ik er voordeel uit halen.

'Het lag voor de hand het domein mp3.com aan te vragen. Ik kwam erachter dat iemand het had geregistreerd maar het niet gebruikte. En ik stuurde een mail, dat ik mp3.com graag wilde kopen. Die man schreef terug: wat is mp3? Ik was stomverbaasd, want hij had het toch geregistreerd? Dat bleek te zijn omdat zijn initialen M.P. waren. Ik heb hem duizend dollar geboden; dat was toen voor mij veel geld. Mij vrouw verklaarde me voor gek. Maar hij stemde toe, we begonnen die website, en de eerste dag dat we de stekker erin staken waren er tienduizend bezoekers. We hadden niets aangekondigd, er was geen persbericht geweest. Ik kon mijn ogen niet geloven en toen drong het tot me door dat dit iets heel groots kon worden.'

'(Gulle lach.) Ik hou van grote dingen. Als ik oud ben, wil ik tegen mijn kinderen kunnen zeggen: pappa heeft de wereld veranderd. Dan kan ik tevreden zijn over mezelf.

'Grote bedrijven, grote industrieën, hebben controlemechanismen nodig. Checks and balances. Er zijn kleine jongens nodig om de grote eerlijk te houden. Keep them doing the right thing. Wat mp3 gedaan heeft in de muziekindustrie, en wat Linux doet tegen Microsoft, en wat Sip misschien gaat doen in de telecomwereld, dat is: die grote, besloten industrieën eerlijk houden en ervoor zorgen dat ze de consument juist behandelen.

'Ik vond dat Microsoft wel wat concurrentie kon gebruiken. Ze vroegen teveel geld, de licentievoorwaarden waren schandelijk, en hun software was niet bijzonder goed. Dus zo ontstond het idee: laten we Linux nemen en dat geschikt maken voor de desktop. Linux heeft het goed gedaan op het gebied van servers, achter de schermen, voor het afhandelen van mail en het huisvesten van websites, maar mensen gebruiken het niet als besturingssysteem voor hun eigen pc. En het leek me dat daar kansen lagen.'

'Twee jaar geleden vond ik de software die er voor Linux was - tekstverwerkers, spreadsheets, presentatiesoftware - niet goed genoeg. Dus we dachten dat we daar de bekende Windows-software voor nodig hadden. Dat blijkt heel moeilijk te werken onder Linux, en bovendien is het met Linux zelf harder gegaan dan ik dacht. Die leemte is nu zo goed als gevuld. Een desktop met alleen maar Linuxprogramma's, helemaal los van de erfenis van Windows, is nu mogelijk.'

'In de telecomindustrie is ook verandering nodig. Betalen per minuut is niet eerlijk voor de consument. De telco's betalen ook niet per minuut. Ze zetten hun masten neer of trekken een kabel, en daarna dalen hun kosten tot vrijwel nul. Als je breedband hebt, hoor je onbeperkt te kunnen bellen, zoals je ook onbeperkt mag mailen of websurfen. Met onze SipPhones kan dat. Sip kan dezelfde uitwerking hebben op de telecomwereld als mp3 heeft gehad op de muziekindustrie. En dat zal voor de consument alleen maar gunstig zijn.'

'Zeker, maar het is een open standaard. Dus zie je overal bedrijven opkomen die dit soort apparaten verkopen. Er komen sip-videotelefoons, draagbare telefoons op basis van sip, en die kunnen allemaal met elkaar communiceren. De sip-populatie gaat heel snel groeien.

'Toen ik begon met Mp3.com zei iedereen: jij hebt geen muziek van de grote labels, dus kun je geen succes hebben. Dat is ook anders gelopen. Het argument dat sip de abonnees van de traditionele telefoonmaatschappijen mist, is net zoiets. Je moet de kracht van internet niet onderschatten.'

'We spelen zo ongeveer quitte. Ons doel is de weg te banen voor de industrie; we zijn geen hardwarespecialisten. Wij willen op termijn de telefoongids zijn en hopen daar geld mee te verdienen.

'Er zijn duidelijke parallellen tussen de dingen die ik doe. Ik zoek bedrijfstakken die compleet gedigitaliseerd kunnen worden. Mp3 digitaliseert de muziekwereld volledig. Mensen kunnen hun muziek downloaden, afspelen vanaf een digitaal apparaat, een catalogus maken… Lindows zorgt ervoor, met Click 'n' Run, dat alle software online wordt afgeleverd en geïnstalleerd. Sip gaat over het digitaliseren van telefonie. Dat is het gemeenschappelijke thema van mijn bezigheden. Het internet groeit explosief, het bereikt alle hoeken en gaten van de wereld, en als je oude producten neemt en ze digitaal gaat distribueren, zoals muziek, software of telefoongesprekken, kunnen nieuwe bedrijven als de mijne een leidende positie innemen.

Ik heb mijn handen wel vol op dit moment. Sip komt nog maar pas kijken en met Lindows versie 4.5 heb ik net een gepolijst product op de schappen. Dus de komende twee jaar kan ik vooruit.

Het is niet makkelijk de strijd aan te binden met mediabedrijven zoals ik met Mp3.com heb gedaan, of met het rijkste bedrijf ter wereld, Microsoft. Als het tot een botsing komt met de telecomindustrie over sip, wordt het ook een hoop werk en een hoop stress voor een jonge vent. Ik heb mijn vrouw moeten beloven even geen nieuwe bedrijven op te richten.

Kader: Michael Robertson

Michael Robertson (1967) studeerde cognitieve wetenschappen aan de universiteit van Californië in San Diego van 1986 tot 1990. Meteen na het beëindigen van zijn studie begon hij bedrijven op te richten: Eerst een adviesbureau, daarna in 1994 MR Mac Software, een bedrijf in netwerken en beveiliging, in 1995 Media Minds, in software voor digitale camera's, daarna tot 1998 verschillende websites zoals de zoekmachine Filez.com en de online agenda Calendarz.com. Het waren geen klappers. Het grote succes kwam met Mp3.com, waar je gratis software en gratis muziek kon vinden en waar artiesten een podium kregen. Bij de verkoop aan Vivendi in 2001 werd Robertson multimiljonair.

Lindows begon hij in 2001 als experiment om Windows-programma's te draaien binnen het besturingssyteem Linux. Gebruikers zouden hun vertrouwde programma's kunnen gebruiken, zoals Office, maar zonder afhankelijkheid van Microsoft Windows. Dit mislukte, maar Robertson maalt niet om mislukkingen. Het doel werd een Linux-distributie die in gebruiksgemak zou kunnen wedijveren met Windows.

Behalve van Lindows.com en SIPphone.com (2002) is hij ook nog de oprichter van REEF (Robertson Educational Empowerment Foundation, 2002), een stichting die investeert in onderwijsprogramma's en veelbelovende sudenten beurzen verstrekt.

Robertson woont in San Diego, is getrouwd en heeft twee zoons.