De grootste Nederlander

Herbert Blankesteijn

Pim Fortuyn dus. Menige Nederlander vraagt zich nu af of je daarmee in het buitenland niet afgaat als een gieter.

Nou, zo ervaren wij het, maar het zal wel loslopen. Er zijn belangrijke verschillen tussen bijvoorbeeld Duitsland en Engeland aan de ene kant en Nederland aan de andere. Wij kennen Winston Churchill, de winnaar in Engeland, en we kennen ook Lady Di, die het inderdaad niet had moeten worden. Wij kennen de grootste Duitser, Konrad Adenauer, en we kennen Bismarck, ook een prima kandidaat. Verder kennen we een hoop Duitsers die het niet hadden mogen worden, zoals Rex Gildo, Rudi Carrell en Linda de Mol, al ontschiet me even welke tv-niksnut de naaste concurrent was van de echt grote Duitsers.

Omgekeerd hoef je geen illusie te hebben dat Duitsers, Fransen of Britten ooit hebben gehoord van Willem de Zwijger (Wilhelm der Schweiger? Kenne ich nicht.), Michiel de Ruyter (Michel Chevalier? C'est un chansonnier?) of vadertje Drees (Little father Drees? I beg your pardon?), om de meest respectabele kandidaten te noemen. Erasmus en Van Leeuwenhoek lijken me ook weinig kans te maken. Nederlanders die naar school zijn geweest lopen met hen weg omdat we iets nodig hebben om trots op te zijn, maar ze zijn echt van een ander kaliber dan Kant of Newton. De Nederlanders die in het buitenland wél bekend zijn, zijn uitgerekend Johan Cruijff, Anne Frank, die twee schilders, hoe heten ze ook weer, en natuurlijk Pimmetje, die in alle buitenlandse kranten heeft gelegen. Allemaal kandidaten waarvan de ambassadeurs in de tv-uitzendingen duidelijk moeite hadden hun gezicht in de plooi te houden (of anders de concurrerende ambassadeurs wel), want als het om de grootste Nederlander aller tijden gaat moet je wel even serieus blijven. Beroemdheid alleen is niet genoeg.

Het probleem is dat het domme stemvee alleen beroemde mensen kent. En het probleem voor de KRO is dat de uitslag de waarde van de verkiezing bepaalt, niet in het buitenland want daar hebben ze deze scheet heus niet opgemerkt, maar in Nederland zelf. Een verkiezing die Willem van Oranje als grootste oplevert is een fatsoenlijk project geweest, maar met Johan Cruijff, Anne Frank of Pim Fortuyn op nummer één weet iedereen dat het een lachertje is.

En zo kunnen we de oorzaak van de ellende aanwijzen: de verkiezing via internet. Altijd weer blijkt dat je daar rare resultaten mee krijgt. Denk aan de GeenStijl-chips die Doritos op de markt heeft moeten brengen omdat een website met een actieve aanhang de verkiezing van een nieuwe naam wist te kapen. Dat was een goede grap, maar het betrof dan ook niet de verkiezing van het Grootste Zoutje Aller Tijden.

Afgezien daarvan zit op internet nog steeds geen dwarsdoorsnede van de bevolking. Ooit was internet het terrein van het gestudeerde deel der natie. Deze groep heeft natuurlijk nog steeds zijn account, maar gebruikt het medium niet zo snel voor flauwekul. Zo'n verkiezing trekt vooral mensen met teveel tijd, en dat is niet het volksdeel met de meeste ontwikkeling. En daar komt nog bij dat iedereen die een beetje moeite deed (dus mensen met véél teveel tijd) zo vaak kon stemmen als hij wou.

Van dit soort effecten kun je gebruik maken. Bij Idols hindert het me niet dat fanatici honderd keer stemmen. Als een kandidaat meisjes zó in vervoering brengt, mag dat van mij honderd keer meetellen. Dank zij de stemmethode gaat dat vanzelf. Maar als je pretendeert de grootste vaderlander te kiezen, moet je voorkomen dat het een impulsaankoop wordt. Dan kun je mensen beter laten stemmen via een bon die ze uit de krant moeten knippen, of zoiets - kopietjes niet toegestaan. Maar dat lijkt zo ouderwets, en het kost de organisatie veel geld. Dáárom zitten we nu met Pim Fortuyn.