Opinies peilen op internet

Herbert Blankesteijn

Na het eerste debat tussen Bush en Kerry werd Kerry algemeen tot winnaar uitgeroepen. Maar er was iets vreemds aan de hand. In de polls op internet had hij een veel grotere voorsprong dan in de wetenschappelijk verantwoorde peilingen van de onderzoeksbureau's.

Het bleek dat de partijvoorzitter van de Democraten, Terry McAuliffe, via de mail zijn geestverwanten had opgeroepen zich zoveel mogelijk te bemoeien met de enquêtes op de websites van nieuwsmedia. Vorig jaar hadden de Republikeinen zoiets gedaan, bracht McAuliffe in herinnering. De Democraten zouden zich geen tweede keer laten piepelen.

Wonderlijk is dat. Zelf kijk ik nooit naar de resultaten van die online enquêtes. Ik weet dat maar een handjevol mensen meedoet, dat er een sterke zelfselectie is (fanatieke internetters met een sterke behoefte om dat vakje aan te kruisen - het zou wel eens hetzelfde menstype kunnen zijn als meedoet aan radiospelletjes) dus wat kan het mij bommen dat de lezers van website xyz.com in meerderheid vinden dat van Irak één grote parkeerplaats moet worden gemaakt?

Keer op keer blijkt dat dergelijke peilingen labiel zijn. Als ze al goed zijn beveiligd (denk aan de verkiezing van De Grootste Nederlander [LINK: http://www.nu.nl/news.jsp?n=426838&c=50]), dan nog kun je, door een groep gelijkgestemden te mobiliseren, zo'n poll helemaal naar je hand zetten. Dat is in het verleden op amusante wijze gebeurd met de verkiezing van de naam voor een nieuw zoutje. Dank zij Geen Stijl [LINK: www.geenstijl.nl] werd dat, inderdaad, Geen Stijl.

Als je als presidentskandidaat het debat wint, is dat mooi. Maar belangrijker is wat het publiek vindt. Als het publiek vindt dat je hebt gewonnen, dan heb je gewonnen, ook al heb je het debat zelf verloren. Als door een of meer gekaapte internetpolls de pers gaat denken dat het publiek vindt dat je hebt gewonnen, dan heb je gewonnen, ook al is het publiek het daar niet mee eens. Want als de pers schrijft dat het publiek vindt dat je hebt gewonnen, dan gaat het publiek denken dat het publiek vindt dat je hebt gewonnen, en dan heb je gewonnen.

Zo werkt dat. en daarom zijn internetpolls ontzettend belangrijk, juist omdat ze zo onbelangrijk zijn. Een kleine groep kan daarmee de indruk wekken een grote aanhang te hebben. Maar zelf ben ik er nog steeds niet uit of ik die multiple-choice-vraagjes nou interessant of belangrijk moet vinden of niet.

Anders ligt het met een bron die veel te weinig wordt gebruikt. De koersen.

Iedereen weet dat de aandelenbeurs een bepaald voorspellend vermogen heeft. Gaan de koersen omlaag dan is er zwaar economisch weer op komst. Op een of andere manier weet de beurs als geheel dingen waar geen individu van op de hoogte is.

Niet zo lang geleden overwoog het Pentagon een beurs in te stellen waar kon worden gegokt op terroristische aanslagen en dergelijke rampen. Daar werd van allerlei kanten bezwaar tegen gemaakt; het zou immoreel zijn. Dat ging dus niet door. Maar in Wired valt te lezen dat op drie goksites, Tradesports [LINK: http://www.tradesports.com/], Iowa Electronic Markets [LINK: http://128.255.244.60/graphs/graph_Pres04_WTA.cfm] en News Futures [LINK: http://news.us.newsfutures.com/market/market.html?symbol=BUSHWINS] steeds Bush het meest in trek is bij de gokkers. De verschillen zijn niet zo groot als bij eerdere verkiezingen, maar het beeld is consistent. De verschillen zijn het grootst op de eerste twee sites, terwijl mensen daar met echt geld gokken. Er kan dus geen sprake van zijn dat daar oneigenlijke invloed op de koersen wordt uitgeoefend. Je gaat je geld niet inzetten op iemand waarvan je eigenlijk denkt dat hij verliest.

Het collectief van deze beurzen denkt dus dat Bush wint. En daarom denk ik dat ik dat ook moet denken. Mijn enige strohalm is deze: het publiek dat naar goksites gaat zou overwegend kunnen bestaan uit Bush-aanhangers, of in elk geval uit mensen die in de overwinning van Bush geloven, terwijl dat in een representatieve streekproef anders zou zijn. Maar eerlijk gezegd geloof ik daar niet in. Helaas.

Bush wint.