Integratie van mens en computer

Herbert Blankesteijn

Vorige week zijn twee belangrijke stappen gezet op weg naar computerisering van de mens. En dan heb ik het niet over de mobiele apparaten die we bij ons dragen, niet over wearable computing - het belachelijke idee om elektronica in kleding te integreren - en ook niet over implanteerbare protheses als pacemakers. Nee, het gaat nu over de opname van digitale apparatuur in het gezonde menselijke lichaam.

Het meest vergaand lijkt de implantatie [LINK: http://www4.hccnet.nl/404/index.cfm?fuseaction=nieuws.ShowNieuws&id=11133] van een chip in het motorische hersencentrum van een verlamde man. Die kon daardoor na enige oefening computerspellen spelen en mail lezen, zonder enig lichaamsdeel te gebruiken behalve zijn hersenen. Tot nu toe moet bij verlamden altijd een onderdeel worden gevonden dat nog enigszins beweegt - een vinger, de ogen of de tong - zodat ze een computer of een rolstoel kunnen besturen.

Fascinerend is dat. Stel je voor dat je een computerspel met je gedachten bestuurt, of de afstandsbediening van de tv, of het toetsenbord van de pc. Of de auto - je kunt het zo gek niet bedenken. De bionische techniek is nog lang niet zover dat dat even in het hoofd van een gezond mens wordt geïnstalleerd, maar het lijkt binnen bereik te komen.

Ik denk dat ik weet hoe dat zou voelen. Het voelt niet alsof je een knop naar beneden moet denken. Het voelt als alles wat je automatisch doet. Bij het tikken van dit stuk hoef ik niet de letters te zoeken en de toetsen bewust omlaag te drukken. Ik zit, ik bedenk de tekst en tik automatisch. Bij het besturen van de auto idem dito. Ik weet waar ik heen moet en rij erheen. Hoe ik dat doe, daar hoef ik niet over na te denken. Het te besturen apparaat wordt een soort extra lichaamsdeel.

Er zal altijd oefening nodig zijn. Veel oefening zelfs. Op latere leeftijd leren fietsen, om een ander voorbeeld te noemen, valt ook niet mee. Maar het regelen van de instellingen van de tv vanuit je hoofd is beslist handiger dan altijd moeten zoeken naar de afstandsbediening en ook het werken met de computer zou veel makkelijker zijn. Wég qwerty-toetsenbord, weg muis, weg rsi. Doe mij zo'n chip in mijn brein.

Minder enthousiast ben ik over het implanteren van identificatiechips. De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) keurt dit goed [LINK: http://www.theregister.co.uk/2004/10/14/human_rfid_implants/] voor medische doeleinden. Discotheekbezoekers laten ze implanteren bij wijze van gemakkelijk toegangspasje [LINK: http://investor.news.com/Engine?Account=cnet&PageName=NEWSREAD&ID=984460&Ticker=ADSXD&SOURCE=20040405005471]. In Mexico moeten ambtenaren er een hebben voor de toegang tot een geheime database met gegevens over criminaliteit [LINK: http://news.bbc.co.uk/1/hi/magazine/3742684.stm]. In Japan worden kinderen [LINK: http://www.webwereld.nl/nieuws/19017.phtml] ermee gemerkt, tegen verlies en diefstal.

Het vervelende is dat deze chips, als de voortekenen niet bedriegen, aan een wereldstandaard zullen beantwoorden. Dat betekent dat iedereen met de juiste apparatuur ze kan uitlezen. Zulke scanners zullen op termijn heel goedkoop zijn; op dit moment worden ze trouwens aan medische instellingen weggegeven door de fabrikant van de chips, Applied Digital [LINK: www.adsx.com], om het gebruik te stimuleren.

De rfid-chips (radiofrequentie-identificatie) bevatten geen data maar wel een nummer, dat iedereen in een eigen database kan opnemen. Zodra een redelijk aantal mensen ze heeft, om wat voor reden dan ook, wordt het lonend voor winkels om ook zo'n scanner aan te schaffen, deze neer te zetten bij de kassa (de afstand waarop je de chips kunt uitlezen is ongeveer een meter) en te kijken welke klant meer dan eens langskomt en wat-ie koopt. Gegevens over personen mag je niet zomaar verzamelen maar over een nummer? Dat is vast niet illegaal.

Het lijkt me tijd om nu vast na te denken over manieren om dit te traineren. Je kunt zo'n chip weigeren te laten implanteren, maar hoe dan ook lijkt het me slim om er een stuk of tien aan te schaffen en elke dag met een ander setje van vijf rond te lopen. Maak ze gek!