Vooruitgang nekt netvideo

Herbert Blankesteijn

In 2008 bedragen de verkopen van video voor mobiele toestellen 5,4 miljard dollar. Dat voorspelt het analistenbureau ARC [LINK: www.the-arc-group.com]. Ik weet nooit of ik dat moet geloven (zou het geen 5,3 miljard kunnen worden?) en ik heb ook geen idee of ik het veel moet vinden, of weinig. Ik denk wel dat er heel wat moet gebeuren, of liever niet moet gebeuren, wil video op internet - draadloos of niet - een succes worden.

De achilleshiel van video op internet is de veelheid aan formaten en codecs. 'Formaten' zijn bestandsvormen die horen bij verschillende afspeelprogramma's, zoals .mov, .avi., rm. en .mpg. Codecs (van: coderen/decoderen) zijn rekenmethoden die bestanden comprimeren tot een gunstige combinatie van omvang en kwaliteit. Binnen een bestandsformaat is een veelheid aan codecs mogelijk. Het hebben van het juiste afspeelprogramma is daarom geen garantie voor het kunnen afspelen van een bepaald bestand. De juiste codec moet ook zijn geïnstalleerd. Tot overmaat van ramp evolueren de codecs nog sneller dan andere onderdelen van een computersysteem, want juist aan het comprimeren en weergeven van video wordt actief gesleuteld. Wat gisteren is gedownload en geïnstalleerd is morgen verouderd.

Dit drijft de videokijker op internet tot wanhoop. Welke versie van welke codec is er nu weer nodig? Het probleem bestaat het meest nadrukkelijk bij illegale video. Maar net zo goed komt het voor bij huiskameropnamen. Wie zelf video heeft gemaakt heeft geen garantie dat een ander het kan bekijken.

Het probleem wordt erger wanneer verkopers van video hun rechten proberen te beschermen. Kopers van digitale muziek weten het al: om de muziek te kunnen kopen en beluisteren moet je speciale software installeren. Een standaard afspeelprogramma voldoet niet. Ook voor legale online video moet aparte software worden geïnstalleerd. Klant worden bij meer dan één leverancier? Evenzovele vrachten software installeren, die elkaar in de weg kunnen gaan zitten, dat wil zeggen de pc langzaam maken of hem doen vastlopen. Aanbieders van audio en video moeten zich afvragen of ze het de consument niet veel te moeilijk maken. Wie een illegale kopie wil bemachtigen kan dat toch wel, dus waarom barrières opwerpen voor de klant die dat nou juist niet wil?

Dit heb je al bij huiskamervideo. Wat voor moeilijkheden we krijgen bij mobiele video is niet duidelijk. Misschien lukt het de bestandsvormen en codecs te standaardiseren en de distributie van updates te stroomlijnen. Maar één kwestie ligt er al wel, en dat is die van de schermformaten. Er zijn nauwelijks twee telefoons met een gelijk schermformaat. Je hebt ze staand, liggend en vierkant, met allerlei beeldverhoudingen, absolute aantallen pixels en afmetingen in centimeters (of inches). Voor makers van spelletjes voor telefoons is het al een wanhoop. Het is een open vraag hoe video op breedbandtelefoons zich in de nabije toekomst gaat gedragen. Bij de toestellen is de tendens naar een staand beeldformaat. Tijdens een videogesprek kun je dat (in overleg met je gesprekspartner) makkelijk kantelen, maar video die via internet wordt aangeboden kan alleen worden gekanteld als het toestel die mogelijkheid biedt. En als de verhoudingen van het scherm niet passen bij die van het aangeboden beeld krijg je zwarte balken of vallen er delen van het oorspronkelijke beeld weg.

Problemen rond codecs zijn deels te ondervangen door automatische upgrades van software en 'firmware', maar de voorspelling is niet gewaagd dat veel video's aangeboden zullen worden met de vermelding 'Alleen af te spelen met [toestel x, afspeelprogramma y, codec z, rechtenbeheersysteem q]' Als de klant al het geluk heeft dat zo'n melding er komt. Bij computervideo gebeurt dat meestal niet. Als iets de markt kan bederven, veel beter van piraterij dat kan, dan is het wel deze technologische intimidatie. Video op (draadloos) internet kan alleen een succes worden als de vorderingen van de techniek worden tegengehouden.