Straf voor MS volkomen terecht

Herbert Blankesteijn

Dus nu heeft Microsoft zowel in de VS als in Europa een strafblad. Juridisch klopt het vast en zeker - als er ook maar iets niet had gedeugd aan de zaak, hadden de advocaten van Microsoft er gaten in geschoten. Mijn rechtsgevoel bevredigt het zeer. Het spelletje begon doorzichtig te worden: MS stopt een product in Windows waar onafhankelijke partijen succes mee hebben, bederft daarmee een markt, benadeelt softwarebedrijven en levert consumenten eenheidsworst.

Toevallig is Internet Explorer, althans wat de gebruiksvriendelijkheid betreft, een van de beste browsers. Maar Outlook Express is een waardeloos mailprogramma en Windows Media Player is ook een draak. Het is dus niet zo dat deze programma's in vrije concurrentie door hun kwaliteit komen bovendrijven. Ze zijn afhankelijk van de macht van Windows.

Consumenten zijn gemakzuchtig en ik krijg vaak de vraag waarom MS de consument zou benadelen met het meeverpakken van handige, gratis software. Het antwoord is dat het kortetermijnbelang van de consument (niks hoeven zoeken, vergelijken, kiezen, downloaden en installeren) samenvalt met het langetermijnbelang van MS. Het langtermijnbelang van de consument is wat anders. Zou de consument al die moeite wel moeten doen, dan had hij betere software, meer kennis van zijn computer en een veiliger wereld door meer diversiteit en kwaliteit. Bovendien betaalt de consument wél voor de extra's. De prijs van Windows is door de jaren heen flink gestegen.

Ik heb weer achter mijn oren zitten krabben van de schaamteloosheid van Microsoft. Ze zouden niet hebben geweten dat dit niet mocht in Europa (woordvoerder Tom Brookes tegen de BBC). Ook nooit geweten dat je wordt geacht de wet te kennen? Wel advocaten om processen te rekken maar niet om ze te voorkomen? Brad Smith, topadvocaat van Microsoft, bleek verbaasd dat de wet in Europa verschilt van die in de VS (geciteerd bij ZdNet). Hoeveel verdient die man?

Wat vooral verschilt tussen de twee grootmachten, tenminste daar lijkt het nu op, is de bereidheid om de eigen wetten serieus te nemen. In de VS werd MS schuldig bevonden aan monopoliemisbruik maar mocht het alles houden wat het met zijn illegale gedrag had veroverd, namelijk de onaantastbare positie op de markt voor webbrowsers. Er werd niet gekeken naar vergelijkbaar gedrag op het gebied van bijvoorbeeld mailprogramma's of instant-messagingsoftware. Intussen bevoordeelt MS zichzelf al jaren op het gebied van zoekmachines: in Windows XP word je naar search.microsoft.com verwezen als je een verkeerde url intikt, nota bene gedrag waarvoor provider Verisign in de VS op zijn donder heeft gehad. In de VS loont de misdaad dus. De EU lijkt geen zin te hebben daaraan mee te doen. Er wordt niet meer meeverpakt.

Daarvoor is één ding wel noodzakelijk: dat de strafmaatregelen, nu MS in beroep gaat, hangende het beroep gewoon ingaan. Als ze worden opgeschort werkt de tijd weer in het voordeel van MS. Het past zijn gedrag niet aan, in het vertrouwen dat na jaren van procederen de realiteit elk vonnis zinloos maakt. De ontwikkelingen in de ict gaan te snel voor de ouderwetse rechtspraak. In de economische rechtspraak zouden hier langzamerhand voorzieningen voor moeten worden getroffen. Bijvoorbeeld een omgekeerde bewijslast na een eerste schuldigverklaring. Of, als de tijd in het voordeel van de verdachte heeft gewerkt, het afnemen van dat voordeel. In het geval van Microsoft zou dat kunnen betekenen een verbod om nog langer mediaspelers te maken. Je kunt een kapotgemaakte concurrent (na Netscape zou dat RealNetworks kunnen zijn, of Google) niet reanimeren, maar wel de vrije markt herstellen.

Het is maar een idee. Commissaris Monti heeft het gedrag van Microsoft door. Nu moet iemand nog hun vertragingstactiek een stapje voor zijn. Het zou jammer zijn als we daarvoor moesten wachten op een antitrustproces in Japan.