Censuur door Xs4all

Herbert Blankesteijn

'Xs4all vecht voor een goede zaak om de verkeerde redenen. Hopelijk kunnen we hier over anderhalf jaar over ophouden.' Dat heb ik iets meer dan anderhalf jaar geleden geschreven [LINK: 089 020730 Ze houdt wél van spam], en nu kunnen we er inderdaad over ophouden. Maar eerst dit nog even.

Vorige week heeft de Hoge Raad beslist dat Xs4all spam mag weren van haar netwerk. Tegenstander was AbFab, dat overigens al failliet is. De Hoge Raad is de hoogste rechterlijke instantie van Nederland, dus dit is nu een uitgemaakte zaak: providers mogen spam tegenhouden.

Moet Xs4all daar blij mee zijn? Voor de praktijk maakt het geen bal uit. Het betekent dat je spam kunt tegenhouden van partijen die zo fatsoenlijk zijn een werkelijk bestaand adres als afzender op te geven, vanuit hetzelfde domein te mailen, of steeds hetzelfde ip-nummer te gebruiken. Tegen de ranzige Amerikaanse spam die gebruik maakt van 'open proxies' (tegenwoordig vaak met virussen besmette pc's) helpt het geen moer - en dat is de bulk van de bulkmail.

In mijn ogen heeft Xs4all, wat haar principes betreft, de tak afgezaagd waar ze zelf op zat. Xs4all heeft zich altijd geprofileerd als de kampioen van de vrijheid van informatie. Wij verkopen internettoegang, en wat onze gebruikers met die internettoegang doen, daar hebben wij niks mee te maken, was het standpunt van de politiek bewuste internetprovider. Als een abonnee iets onoirbaars deed, moest een benadeelde partij, of Justitie, bij die abonnee wezen en niet bij de internetaanbieder. Door Xs4all werd graag de vergelijking gemaakt met het telefoonnet: Kpn hoefde toch ook telefoongesprekken met illegale inhoud niet onmogelijk te maken?

Zo heeft Xs4all zich met succes verzet tegen medeverantwoordelijkheid van de provider voor illegale uitingen, en tegen een verplichting zelf illegale publicaties op te sporen. Verwijzingen naar recepten voor sabotage van de Duitse spoorwegen verdwenen pas van de homepage van een Xs4all-klant na een rechterlijke uitspraak. Inmiddels werkt Xs4all loyaal mee aan de juridische praktijk die is gegroeid, dat een provider maatregelen neemt als hij wordt geattendeerd op pagina's met illegale inhoud.

Het gaat hierbij meestal om webpagina's, maar het principe gaat net zo goed op voor mail. Als je je niet wilt bezighouden met inhoud, dan kijk je ook niet naar wat er in een mailtje staat. Dan geef je je klanten hooguit een datalimiet - een technisch criterium vanuit financiële overwegingen - maar je gaat ze niet vertellen dat ze geen duizenden mailtjes met reclame naar elkaar of naar buiten mogen sturen. Commercieel of niet-commercieel is een inhoudelijk criterium.

Dat je mail van buiten áán je klanten zou blokkeren is zo mogelijk nog vreemder, als je tenminste vasthoudt aan het uitgangspunt dat een provider internettoegang biedt en zich niet inlaat met de inhoud van het verkeer. Spam filteren doe je op grond van afzenders, gebruikte woorden, de vorm (html, afbeeldingen, gekleurde tekst enzovoort) en dat is allemaal inhoud.

Begrijp me goed, ik heb niets dan minachting voor het beroep dat marketingkringen doen op de vrijheid van meningsuiting [LINK: 151 031021 Wat is commerciële meningsuiting]. En ik ben tegen spam, en vóór het wegfilteren daarvan. Maar Xs4all heeft met de zaak tegen AbFab zelf het faillissement uitgesproken van het principe dat providers niet naar inhoud kijken. Een provider die zich verre houdt van inhoud geeft zijn gebruikers middelen om spam te filteren maar doet daar zelf niet aan mee. Spam filteren is elimineren op grond van inhoudelijke overwegingen. Dat is censuur. Het is sympathieke censuur, nuttige, misschien zelfs noodzakelijke censuur en het is censuur die op prijs wordt gesteld - allemaal inhoudsafhankelijke kwalificaties trouwens. Maar het is hoe dan ook censuur. Erken dat gewoon.