Anoniem in Bombay

Herbert Blankesteijn

Als je ergens anoniem kunt zijn, dan is het wel in Bombay. Miljoenenstad, warm klimaat, druk op straat, geen probleem om in de massa op te gaan. Al ga je op straat zitten poepen, niemand die ervan opkijkt.

Alleen in de internetcafé's van Bombay zou het binnenkort wel eens afgelopen kunnen zijn. Deze maand stemt het parlement van de deelstaat Maharashtra over een voorstel dat iedereen die in een café gaat internetten, zich moet legitimeren. De politie zegt dat het nodig is in verband met hacking, pornografische activiteiten en terrorisme. De eigenaars van de duizenden internetcafé's schreeuwen moord en brand. Ze vrezen de administratie en een afname van de klandizie.

Wat mij betreft zouden ze zo'n maatregel in Nederland ook moeten nemen. Als ik iemand zou adviseren hoe hij illegale digitale activiteiten kan ontplooien met minimale kans op ontdekking, zou het opereren vanuit een internetcafé hoog op mijn lijstje staan. Al zit je er open en bloot, niemand trekt zich iets van je aan. Als je niet te lang blijft zitten is een heterdaadje uitgesloten. Ben je weg, dan ben je niet meer op te sporen, zeker niet als je contant hebt betaald. Een internetcafé of bibliotheek is zelfs beter dan het gebruik van een onbeveiligd draadloos netwerk. In tegenstellign tot drive-by hacking is internetten in een café op zichzelf legaal en onverdacht. Sta je naast een of ander bedrijfspand met je wifi-kaartje, dan is het denkbaar dat een systeembeheerder, gealarmeerd door jouw piek in het dataverkeer, buiten poolshoogte komt nemen, en dat hij je kenteken noteert.

Is verplichte legitimatie in een internetcafé een aantasting van de privacy? Nee. In de eerste plaats heb je in een café, met of zonder internet, toch al beperkte privacy. Iedereen hoort wat je zegt, je zult niet in je kruis gaan zitten krabben, wat je thuis misschien wel zou doen. Je gaat niet en plein public zitten poepen, ook niet in Bombay. Soms is er nu eenmaal weinig privacy en heb je daar zelf rekening mee te houden. Het recht op privacy is niet absoluut; het geldt eigenlijk vooral thuis.

In andere opzichten blijft je privacy gewoon intact, ook mét legitimatie. Je sluit een overeenkomst met het café: dat wordt tijdelijk je internetprovider. In dat contract zal iets moeten staan over vertrouwelijkheid van gegevens, behoudens gerechtelijke bevelen en zolang de gebruiker de wet en bepaalde regels van moraal en fatsoen in acht neemt. Mijn internetprovider weet welke porno ik download, net zoals mijn bank weet bij welke hoeren ik mijn pinpas gebruik en mijn telefoonmaatschappij welke 0900-nummers ik bel. Omdat ik met deze bedrijven een vertrouwensrelatie heb, nemen ze discretie in acht. Datzelfde geldt voor mijn huisarts. In het internetcafé weten ze wat je achter hun computer uitspookt (in principe; het staat in de logfiles maar ze kijken er misschien niet eens naar), maar als ze dat zonder reden aan de grote klok hangen zitten ze fout en kun je actie ondernemen. Ook mag je eisen dat niemand over je schouder meekijkt als je je mail zit te typen en dat het personeel eventuele stalkers verwijdert.

Dat je je eerst zelf legitimeert is niet meer dan redelijk. Dat moet je ook als je een auto huurt. Of als je een vuurwapen koopt. Kortom, in die gevallen waarin volledige anonimiteit de mogelijkheid zou scheppen ongestraft schadelijke of onwettige dingen te doen. Het internetcafé is zo'n geval.

Het onderscheid tussen privacy en anonimiteit is belangrijk. Legitimatie doet niets af aan privacy, alleen aan anonimiteit. Dat pistool dat je hebt gekocht mag je desnoods in je achterste steken, daar bemoeit niemand zich mee. Wat je met die huurauto uitspookt gaat niemand wat aan. Dat is privacy. Maar zodra je gekke dingen doet, kun je gevonden worden, en terecht.

Het bericht over Bombay heb ik gevonden bij de BBC. Het artikel [LINK: news.bbc.co.uk/go/click/rss/0.91/public/ -/1/hi/technology/3431645.stm] citeert een aantal bezoekers en die hebben er geen enkele moeite mee. Weldenkende mensen, daar in India. Was ergens in die contreien niet de beschaving begonnen?