Redelijk auteursrecht

Herbert Blankesteijn

Het auteursrecht gedraagt zich in toenemende mate als een kankergezwel in de ontwikkeling van digitale media. Uitgevonden om creatieve geesten een redelijke vergoeding voor hun arbeid te bieden, is het verworden tot een instrument voor maximalisatie van de winst van grote bedrijven.

Een typische uitwas van het auteursrecht is het kabelrecht. Sinds de kabel bestaat is het bereik van de televisie niet toegenomen, maar de rechthebbenden innen wel meer geld. Nu Digitenne een digitaal pakket zenders via de ether doorgeeft, moet ook deze organisatie betalen. Terwijl de omroepen de rechten op het uit te zenden materiaal allang hebben voldaan. Digital rights management op de pc gaat ervoor zorgen dat de consument van eerlijk gekocht werk geen kopietjes meer kan maken voor verschillende afspeelapparaten.

Zelf zet ik stukjes als dit, na publicatie op papier, in het archief op mijn eigen site, met een zelfverzonnen bepaling erbij: je mag ermee doen wat je wilt, behalve geld verdienen. Dat doe ik zelf wel. Wie zo'n redelijke toepassing van het auteursrecht wil formaliseren, kan sinds 18 juni gebruikmaken van de Nederlandse versie van Creative Commons, een geesteskind van de Amerikaanse internetpionier Lawrence Lessig.

Op de site van Creative Commons kun je met een paar klikken aangeven wat er met je werk wel en niet mag gebeuren, (alleen bekijken, herpublicatie, gebruik als grondstof voor nieuw werk) waarna er een licentie tevoorschijn komt in drie versies: voor mensen leesbaar, voor juristen leesbaar en voor machines leesbaar. Ook kun je instructies krijgen over hoe je in je werk aangeeft dat het op deze manier is beschermd. Het Massachusetts Institute of Technology heeft zijn gratis onderwijsmateriaal onder een Creative Commons-licentie gepubliceerd. Overigens ben je, als je licentie wordt geschonden, net zo afhankelijk van dure juristen als bij het standaardauteursrecht.

Voor meer informatie en achtergronden leze men het stuk van collega Tonie van Ringelestijn op Netkwesties, een uitstekende site voor nieuws en opinie omtrent internet.