Gratis encyclopedieën wankelen

Herbert Blankesteijn

Het gaat slecht met Nupedia en Wikipedia: gratis encyclopedieën op internet, gemaakt door vrijwilligers. Nupedia is in maart 2000 opgericht en kent een redactie van deskundigen. Voor het materiaal op Nupedia geldt het open-sourcemodel: het mag gratis gebruikt worden, maar kopij waarin de teksten worden verwerkt moet dan evenzo aan de gemeenschap worden gegeven. De informatie als zodanig is uiteraard vrij te gebruiken.

In januari 2001 besloot de bedenker van Nupedia, Larry Sanger, tot een nog radicaler variant, Wikipedia: een naslagwerk dat door de lezers wordt samengesteld. Elke bezoeker van Wikipedia kan lemma's toevoegen of wijzigen. Ook de inhoud van Wikipedia is 'open source'.

Kan iedere gek onzin plaatsen, of Wikipedia wissen? Eventjes wel, maar er zijn beveiligingen. Sommige pagina's kunnen alleen door systeembeheerders worden veranderd, zoals de voorpagina. Oude versies van pagina's blijven bewaard, en kunnen door de volgende voorbijganger worden teruggeplaatst. Voor onzekerheden kent elk lemma een 'overlegpagina'.

Wikipedia is een snel groeiend en opmerkelijk evenwichtig geheel. Waar de Britannica 231.000 lemma's heeft, heeft Wikipedia er intussen bijna 200.000. De kwaliteit is moeilijk te meten, maar de artikelen over controversiële onderwerpen als Microsoft en George W. Bush zijn feitelijk, nuchter en rustig van toon. Misschien is door de zelfcorrigerende activiteit van de gemeenschap van lezers de kwaliteit wel hoger, zoals de beurs een betere graadmeter van de economie is dan de mening van één analist.

Het zootje ongeregeld van Wikipedia blijkt sterker en stabieler dan Nupedia, dat al maanden offline is. Wikipedia heeft allerlei spin-off, zoals versies in andere talen, waaronder Nederlands en Fries, een Engels woordenboek, een citatenboek en lesmateriaal. Steeds dragen naamloze vrijwilligers het geheel.

Nu wordt het succes Wikipedia teveel. De computers vallen telkens uit door gebrek aan capaciteit. Er is 20.000 dollar nodig en er wordt op internet gecollecteerd, want advertenties zijn taboe. Ga eens kijken of deze bron uw donatie waard is: www.wikipedia.org.

Betaalde naslagwerken: