Draadloos internet oplossing zonder probleem

Herbert Blankesteijn

Honderdduizenden Nederlanders beschikken over draadloos internet zonder het te beseffen. Vrijwel alle mobiele telefoons die sinds anderhalf jaar worden verkocht, zijn er geschikt voor - alleen de goedkoopste niet. Dat betekent dat je via het scherm van je telefoon verkeersinformatie kunt krijgen, weerberichten, nieuws, en dat je telefoonnummers kunt opzoeken en treinreizen kunt plannen. Verder: stripverhalen bekijken, digitale kaarten sturen, bioscoopfilms uitzoeken en nog veel meer, allemaal bij de spreekwoordelijke bushalte. Een telefoontje met de helpdesk van de provider is genoeg om het in te schakelen. Maar wie doet het? Wie kent iemand die het doet? Plaatjes versturen via de opgevoerde variant van sms, mms (multimedia message service), wordt na aanschaf van een nieuw toestel met ingebouwde camera nog wel geprobeerd, maar de lol schijnt er gauw vanaf te gaan.

Ruim een jaar geleden heeft KPN i-mode geïntroduceerd, ook een vorm van draadloos internet. Helaas heeft KPN zijn best gedaan van i-mode een gesloten speeltuin te maken. Bedrijven die op dit netwerk willen opereren komen er niet zomaar in, en abonnees die 'er op' zitten komen er niet zomaar vanaf, het openbare internet op. De tariefstructuur is onbegrijpelijk, de kosten zijn hoog. Het succes van i-mode is twijfelachtig. KPN ligt vanaf het begin achter op zijn eigen doelstellingen en prognoses. De groei die is geboekt, is voor een belangrijk deel toe te schrijven aan het dumpen van abonnementen en toestellen, onder andere met tienduizenden tegelijk bij de Rabobank. De meeste van deze i-modeklanten zeggen dat ze niet of nauwelijks draadloos surfen.

En dan staan we nu voor de 'uitrol' van umts, universal mobile telecommunications system, de langverwachte techniek voor telefonie van de derde generatie. (De eerste generatie was analoog, het digitale gsm is de tweede generatie.) Umts maakt volwaardig draadloos internetten mogelijk via een telefoon of een laptop en is ongeveer even snel als een goedkoop adsl-abonnement. Vodafone was de eerste in Nederland: sinds april kun je met een speciaal kaartje als modem draadloos internetten op de laptop. Umts-telefoons komen later. Met umts moeten mensen, als je de telecombedrijven mag geloven, gaan videotelefoneren en stukjes uit speelfims gaan bekijken. De telefoons hebben een wat groter scherm, in kleur, en zijn uitgerust met een miniatuurvideocamera. Maar wie je ook vraagt, niemand lijkt werkelijk geïnteresseerd in dit soort toepassingen. Mensen hebben meestal niet de behoefte te worden gezien terwijl ze bellen en hebben zelf tijdens het bellen hun ogen hard nodig om te voorkomen dat ergens tegenoplopen. Speelfilms en tv-programma's zullen op het scherm van een telefoon slecht tot hun recht komen.

Is draadloos internet een doodgeboren kindje? Het is in ieder geval een techniek die 'gepusht' wordt in plaats van dat consumenten eraan trekken. Dat wil niet zeggen dat er geen succesvolle toepassingen kunnen zijn. Er zijn veel manieren om draadloos te internetten en het valt te verwachten dat daar voor iedereen wel iets bij is. Ook zullen veel toepassingen ingang vinden zonder dat ze worden ervaren als internetgebruik. Er zal een niche zijn voor het uitwisselen van foto's en voor videobellen, maar dat zal voelen als een extra functie van de telefoon en niet als internetgebruik. Wel zal er een rekening volgen voor een zeker aantal kilo- of megabytes.

Dus wat voor vormen van draadloos internet bestaan er? Op dit moment is er een Grote Drie: gprs (general packet radio system), umts en wifi. Ze verschillen nogal in eigenschappen. Gprs is ongeveer zo snel, of zo traag, als een ouderwetse modem. Zelfs bij sites die speciaal hiervoor zijn ontworpen, en die dus klein zijn en arm aan data, is dat hinderlijk. Daar staat tegenover dat gprs overal beschikbaar is waar een mobiele telefoon dekking heeft, en dat is vrijwel overal in Nederland. In het buitenland zal een gprs-toestel veelal vanzelf overstappen op een aanbieder met wie de eigen provider een uitwisselingscontract heeft - het zogeheten roaming - zodat de verbinding niet wegvalt (schrijver dezes heeft zelfs via gprs kunnen internetten op de Orkney-eilanden ten noorden van Schotland). Er zijn veel gprs-tarieven; gemiddeld kost een megabyte datatransport ongeveer 2 euro. Voor eenvoudige toepassingen als mail is gprs goed te gebruiken, op een telefoon of op een handcomputer. Een laptop kan via een gprs-telefoon of via een speciaal gprs-modemkaartje internet op, maar door de traagheid zul je grote downloads wel uit je hoofd laten. Dat beperkt de rekening vanzelf.

Umts is zoals vermeld zo snel als goedkope adsl, maar is alleen nog beschikbaar in grote steden en langs drukke snelwegen. Het platteland krijgt voorlopig geen umts en misschien gebeurt dat zelfs nooit. Roaming komt pas op den duur. Umts is ook duur, al was het maar omdat de snelheid elke beperking wegneemt. Trendwatcher Vincent Everts gebruikte umts dit voorjaar een maand lang voor al zijn internetactiviteiten en kreeg een rekening van 1800 euro. Je kunt alle websites bekijken, mp3's en software downloaden, internetradio luisteren, enzovoort. Alleen voor video in tv-kwaliteit schiet de snelheid tekort.

Tabel: De eigenschappen van drie vormen van draadloos internet. De snelheden zijn verwachtingen in de praktijk, geen theoretische maxima.

De derde belangrijke vorm van draadloos internet is wifi. Wifi is beschikbaar in een straal van 100 meter rond zogenoemde 'hotspots'. Die kan een computergebruiker zelf creëren door op zijn adsl-modem een access point aan te sluiten. Computers, ook handcomputers, die voorzien zijn van een wifi-kaartje, kunnen dan draadloos internetten zolang ze niet te ver uit de buurt van het access point gaan. De snelheid van wifi is veel hoger dan die van een adsl-verbinding, en dus bepaalt die adsl-verbinding de snelheid. Als manier om werkelijk mobiel, dus op willekeurige plaatsen, te internetten is wifi vooralsnog onbruikbaar. Er zijn in Nederland een paar duizend hotspots, en met een straal van honderd meter per stuk is de dekking landelijk gezien dus vrijwel nul. Je moet weten waar je moet zijn om te internetten, anders ben je reddeloos.

Hotspots zijn soms gratis te gebruiken; er zijn ook bedrijven die ze beschikbaar stellen voor een vergoeding, meestal per uur. Helaas is er zelfs binnen Nederland nog geen 'roaming': wie een abonnement heeft bij Hubhop kan niet gebruikmaken van de hotspots van Aervik, bijvoorbeeld. Wifi-hardware is vooral te krijgen voor pc's en vestzakcomputers. Er is wel sprake van dat telefoons ermee worden uitgerust maar zover is het nog niet.

Dat schetst de beperkingen van draadloos internet op dit moment: landelijk en traag of snel en plaatselijk. Maar die beperkingen zullen vroeg of laat wel grotendeels worden overwonnen. De umts-dekking zal toenemen; umts-telefoons en -modems schakelen nu al automatisch over op het gprs-netwerk wanneer er geen umts-dekking is, en kunnen in de toekomst voor wifi kiezen als dat aanwezig is. Ook de aantallen hotspots zullen toenemen, en roaming daarvoor zal er op een dag ook wel komen. Verder zijn er meer exotische technieken denkbaar die de dekking kunstmatig kunnen vergroten, zoals doorgifte van het signaal tussen telefoons onderling (mesh). Dat kan bovendien de snelheid van het dataverkeer vergroten wanneer daar behoefte aan is.

Ook de tarieven zijn nu nog een struikelblok. Umts is per MB goedkoper dan gprs (ook hier is een wirwar van tarieven - om de gedachten te bepalen: umts kost ongeveer de helft, zeg 1 euro per MB), maar door de te verwachten hogere consumptie valt umts veel duurder uit. Nieuwe gebruikers zullen voor onaangename verrassingen komen te staan, met slechte publiciteit en kopschuwe klanten als gevolg. Een lagere prijs per MB, liefst een vast bedrag per maand ofwel een flat fee, is een vereiste wil draadloos internet doorbreken. Als de ontwikkelingen van de prijs van gsm-telefonie en die van adsl een maatstaf zijn, zal dat op middellange termijn, denk aan een paar jaar, vanzelf gebeuren.

Eigenlijk zit de lastigste beperking in de te gebruiken apparaten. Ze moeten klein en licht zijn, anders zijn ze niet draagbaar. Een laptop is te groot, behalve voor de zakenman die wel móet. Maar een telefoon is eigenlijk te klein, zeker de microtoestellen die de eerste jaren van de eeuw in zwang waren. Het scherm kan niets van betekenis laten zien, en de knoppen zijn voor normale vingertoppen onbruikbaar.

Umts-telefoons zullen grotere schermen hebben dan de gprs-toestellen van de laatste tijd. Dat is voor de bediening een vooruitgang, maar voor video nog onvoldoende. Een toestel ter grootte van een pocket-pc is wel het minste. Maar die bellen weer niet lekker, en je krijgt vetvlekken op het scherm als je ze aan je oor houdt. Het meeste perspectief heeft waarschijnlijk de combinatie van een pocket-pc-achtig apparaat met een draadloze headset. Dat belt makkelijk, en je kunt tijdens het bellen het scherm raadplegen. Verder is het essentieel dat het scherm aanraakgevoelig is en dat letters kunnen worden ingegeven met een toetsenbordje, zoals bijvoorbeeld de Blackberry en de Treo dat al hebben.

Als de snelheid en de dekking van de netwerken en de prijs van de apparaten voldoende verbeteren (en, o ja, de zichbaarheid van de schermen bij zonlicht en de levensduur van de accu's), vindt de consument het probleem bij deze oplossing vanzelf.

Het materiaal dat hier verkrijgbaar is mag worden gedownload, gelezen en zelfs gekopieerd, maar alleen voor eigen gebruik. Vermenigvuldigen met winstoogmerk is niet toegestaan. Alles is copyright Herbert Blankesteijn, tenzij anders vermeld.

• Terug naar de Vorige pagina
• Terug naar de Eerste pagina van het archief van Herbert Blankesteijn