Octrooien bedreigen gratis software
Herbert Blankesteijn
De meest gevreesde concurrent voor Windows is Linux, een besturingssyssteem voor de pc gemaakt door vrijwilligers. Linux is gratis en is Windows in veel technische opzichten de baas, bijvoorbeeld in veiligheid. Veel computerbedrijven die het monopolie van Microsoft zat zijn zetten hun kaarten op Linux, zoals HP, IBM, Dell en Sun. Bij Wal-Mart in de VS kun je betaalbare computers kopen met Linux in plaats van Windows, en bij Carrefour in Frankrijk ook al. Veel overheden kiezen voor een overstap, zoals de stad München, Bergen in Noorwegen, en Franse ministeries. En dat terwijl de drempel vrij hoog is, omdat je je personeel moet herscholen. In landen waar de doorbraak van de pc nog moet komen en die dus niet de ballast van een erfenis hebben, is de keus voor Linux helemaal massaal, bijvoorbeeld in Brazilië, China en India.
De ontwikkeling van Linux wordt nu bedreigd door de mogelijkheid software te octrooieren. In de VS kan dat al en wat Europa betreft is niet zeker dat het Europarlement dit verhindert. Een nieuwe richtlijn die volgens tegenstanders octrooien op software mogelijk maakt en dat volgens voorstanders helemaal niet doet, ligt momenteel bij de Europese Commissie.
Volgens een recent onderzoek van de Public Patent Foundation in de VS worden in Linux 283 Amerikaanse octrooien geschonden, waarvan bijna 10% in handen is van Microsoft. Microsoft kan daarmee iedere verspreider van Linux voor de rechter slepen, ook al zit er geen regel code van Microsoft in het hele systeem.
Octrooien op software zijn omstreden, omdat je octrooi kunt aanvragen op een idee, zonder de moeite te nemen het uit te voeren. In Europa geldt voor software het auteursrecht, waarbij alleen een concrete uitvoering wordt beschermd. Als je dan zelf programmeert, weet je altijd dat je goed zit. Onafhankelijke programmeurs zijn voor het auteursrecht en tegen octrooien op software. Elke programmeur zou voortaan door patentaanspraken kunnen worden verrast. Grote bedrijven houden van octrooien omdat die een lekker brede bescherming bieden. Zo heeft Amazon een octrooi op bestellen met één klik, en Microsoft heeft kort geleden een octrooi gekregen op de dubbele klik op een zakcomputer. Dergelijke verstrekkende octrooien op vanzelfsprekende zaken krijgen veel kritiek.
Van de 283 octrooien die mogelijk worden geschonden in Linux is er niet één door de rechter beoordeeld. Van de Amerikaanse octrooien die worden aangevochten, wordt de helft ongeldig verklaard - een sterke aanwijzing voor de verrotte staat van het octrooisysteem.
Dat neemt niet weg dat sommige overstappers zenuwachtig worden. De gemeenteraad van München heeft onderzoek gelast naar de mogelijke gevolgen van de Europese richtlijn over octrooien op software. Een verkenning heeft uitgewezen dat er waarschijnlijk minstens 50 Europese octrooien worden geschonden in Linux, wat wonderlijk is want op dit moment zijn octrooien op software niet eens toegestaan in Europa. Door een maas in de wet zijn er al wel zo'n 30.000 verleend.
Het octrooisysteem zou op de helling moeten want er hangt de geur van ontbinding omheen. En een richtlijn die een bona fide project als Linux kunstmatig buiten spel zet, mag zeker niet worden aangenomen.
Het materiaal dat hier verkrijgbaar is mag worden gedownload, gelezen en zelfs gekopieerd, maar alleen voor eigen gebruik. Vermenigvuldigen met winstoogmerk is niet toegestaan. Alles is copyright Herbert Blankesteijn, tenzij anders vermeld.