Heeft u al een zakcomputer?

Herbert Blankesteijn

Hij start op in een seconde, bedient zich van eenvoudige software en je hoeft er niet voor uit je luie stoel op te staan. Drie voordelen van de zakcomputer ten opzichte van de pc, maar nadelen zijn er ook. Computerjournalist Herbert Blankesteijn zet ze voor u op een rij.

Het is sinds de geboorte van de bureaucomputer altijd een steen des aanstoots geweest: de noodzaak om het apparaat voor gebruik op te starten. Dat kostte vroeger tientallen seconden. Iedere winst, bijvoorbeeld bij de introductie van harde schijven ter vervanging van diskettes, werd teniet gedaan door de uitbreiding van de software, wat de starttijd weer verlengde.

Soorten geheugens
Waarom kun je een computer niet uitzetten en bij inschakelen de volgende dag het scherm aantreffen precies zoals je het hebt achtergelaten? Dat heeft te maken met de prijs van verschillende soorten geheugens. Bureaucomputers hebben zoveel geheugen nodig dat dit alleen betaalbaar is met goedkoop dynamisch geheugen. Dit heeft een belangrijk nadeel: als de stroom wegvalt is de inhoud van het geheugen ook weg. Geheugen dat geen permanente stroomtoevoer nodig heeft, statisch geheugen, is duurder.

Aan en uit in een seconde
Sluipenderwijs heeft zich een generatie computers aangediend zonder al deze nadelen. Uit de organizer, een digitale agenda annex adressenboek, is voortgekomen de palmtop, (vest)zakcomputer, pda (personal digital assistant), of hoe hij heten mag. Deze apparaatjes waren en zijn klein. Ze hoefden aanvankelijk weinig te kunnen; de geheugenbehoefte was gering en er kon dus statisch geheugen in.
Ook de organizers zijn gegroeid - in vermogens en enigszins in omvang. Ze hebben tegenwoordig kleurenschermen, die meestal aanraakgevoelig zijn en met een pennetje worden bediend. Ze hebben besturingssystemen die lijken op Windows en software die lijkt op Officeprogramma’s zoals Word. Ze kunnen communiceren met telefoons en schootcomputers, en niet te vergeten met andere zakcomputers. Dat maakt het uitwisselen van documenten een fluitje van een cent. Er zijn uitbreidingssleuven, voor een netwerkkaart of extra geheugen.
Maar dat geheugen is nog altijd statisch. De pda zet je uit en hij is uit, binnen een seconde. Je zet hem aan en hij is aan, binnen een seconde, en je bent precies waar je was gebleven.
Omdat data en programma's niet op schijf staan maar in relatief snel vast geheugen, in feite werkgeheugen, kennen programma's nauwelijks opstarttijd. Je tikt op de icoon van een toepassing en hij staat op het scherm.

Weldadige eenvoud
Het helpt natuurlijk dat alle software voor deze systemen klein is - 1 MB is al behoorlijk groot. Veel programma's zijn speciale uitgeklede versies van bekende kantoorsoftware, zoals Office en Windows zelf. Die eenvoud zullen veel mensen als weldadig ervaren. Talloos zijn de klachten over pc-software met eindeloos veel features, die nooit worden gebruikt en alleen maar in de weg zitten. Software voor de pda is feature-arm. Vastlopen is een zeldzaamheid.

Opvouwbaar toetsenbord
Tijd om een paar nadelen te noemen van de zakcomputer. Je kunt weliswaar heel diverse documenten aanmaken, zoals teksten, spreadsheets en presentaties, maar het kleine scherm van de zakcomputer geeft deze anders weer dan wanneer je ze zou uitprinten.
Een ander nadeel is de tekstinvoer. Standaard gebeurt dat met een of andere vorm van handschriftherkenning, of met een 'virtueel toetsenbord' waarbij je met het pennetje letters aanwijst. Er zijn wel min of meer normale toetsenborden te koop, die opvouwbaar of oprolbaar zijn, maar die zijn in de tas zeker twee keer zo groot als de hele zakcomputer. Ook hebben sommige zakcomputers microtoetsenbordjes waarop het met de duimen vrij vlot typen is.

Grenzen snel bereikt
Een zakcomputer is moeilijker uit te breiden dan een pc. Een bureaucomputer is eindeloos vol te proppen met extra geheugen, uitbreidingskaarten en interne of externe schijfeenheden, zoals cd-branders. Een representatieve zakcomputer heeft twee uitbreidingssleuven; als die vol zijn is verwisselen het enige wat erop zit.
Daar staat weer tegenover dat de zakcomputer zelf steeds verder wordt uitgebreid, zodat de bezitter van een recent exemplaar opruiming kan houden in zijn tas of koffer. De agenda en het adressenboek kunnen eruit. En bij de nieuwste exemplaren wordt zelfs een gsm-telefoon ingebouwd. Niet alleen kan zo de aparte mobiele telefoon worden afgeschaft, ook kan de zakcomputer nu praktisch overal draadloos internet op - daar heb je de pc dus niet meer voor nodig.

En aangezien voor zakcomputers maximaal de prijs van een goedkope pc moet worden betaald, opent dat voor de nabije toekomst perspectieven voor de consument. Lach niet meer om de voorspellingen van de goeroes van tien jaar terug, die zeiden dat we op het strand onze digitale krant zouden lezen. Denk aan wat het gros van de Nederlanders ooit zei van zowel de pc thuis als de mobiele telefoon: 'Zo'n ding hoef ik niet.'