3D op de pc is niet eens 3D

Herbert Blankesteijn

Een jaar of dertig geleden zat ik op de vingers van een televisiemonteur te kijken terwijl deze de kleurentelevisie van mijn ouders repareerde. Er ontstond een gesprek over de recente overgang van zwartwit naar kleur. 'En je snapt wel wat de volgende stap wordt,' merkte de reparateur terloops op.

Ik had niet het flauwste idee. De man onthulde me de toekomst: 'Driedimensionale televisie. Met diepte.' Ik kon me er niets bij voorstellen, behalve een televisietoestel als een miniatuurtoneel, een kijkdoos met poppetjes erin. Maar waar moesten die poppetjes vandaan komen? Waar waren ze van gemaakt? Hoe zou je met signalen van een zender alles kunnen materialiseren wat je in een tv-programma zoal tegenkwam? Het leken me veel te domme vragen om te stellen aan een meneer die alles blijkbaar al wist, en het gesprek stokte.

Driedimensionale tv is een van de vele technologische beloften uit het verleden die niet zijn nagekomen, net als gratis energie uit kernfusie, een robot als butler, een eigen vliegtuig voor iedereen, en heel veel vrije tijd. Voor een echte 3D-gewaarwording moeten de twee ogen van de kijker elk een iets verschillend beeld krijgen, en dat maakt ingewikkelde oplossingen nodig als dubbele monitoren, helmen en rare brillen. Er zijn veel uitvindingen gedaan op dit gebied, tot en met bewegende hologrammen, maar iets bruikbaars zit er tot nu toe niet bij.

3D op de computer is daarentegen de gewoonste zaak van de wereld. In spelletjes, in de ontwerpwereld vooral, en op Internet wordt het al een paar jaar in verschillende vormen gepusht. Onlangs werd bekend dat Amerika Online in zijn chatprogramma driedimensionale personages gaat introduceren die u en mij als het ware vertegenwoordigen.

Ho eens even - 3D op de pc? Wat op de pc '3D' wordt genoemd, heeft betrekking op een gesimuleerde driedimensionale wereld. Maar ook spelers van computerspellen en designers bekijken hun 3D-wereld meestal met beide ogen via één enkel plat scherm. Deze situatie is in feite identiek aan die van de tv-kijker. Het is heel knap een wereld in de pc na te bootsen, compleet met de mogelijkheid daarin te navigeren, maar als 3D-ervaring is dit niet beter dan een televisieprogramma met opnamen gemaakt door een lopende cameraman.

Wat op de computer voor 3D doorgaat, wordt ook nog eens schromelijk overschat. Dat bewijst het verhaal van Macropolis. Macropolis was een bedrijf dat zich in dienst stelde van de elektronische detailhandel. Eind 1997 heeft Macropolis een cd-rom verspreid met daarop een driedimensionaal model van een stad. In die stad waren winkels, en die waren te huur. Een bedrijf kon zich in zo'n winkel vestigen; een consument kon vanachter zijn pc de stad doorkruisen (desnoods per taxi) en kon zo'n winkel bezoeken, om dan vanuit deze digitale winkelruimte via Internet een bestelling te doen. Het idee was: laat het digitaal winkelen zoveel mogelijk lijken op het winkelen zoals mensen dat gewend zijn, dan is de drempel minder hoog.

Zo blijkt het dus niet te werken. Als je verlangt dat mensen software installeren, en met de muis gaan navigeren door een 3D-doolhof, werp je een geweldige drempel op. De grap van het 3D-element bij spelletjes is juist dat het er móéilijk van wordt. Je kunt de weg kwijtraken. Iets wat je zoekt, of juist wilt vermijden, kan ergens achter verborgen zitten. Om maar te zwijgen van de motorische vaardigheden die je nodig hebt. Heel spannend, maar bij het winkelen kun je 3D missen als kiespijn.

Webwinkels van nu bestaan dan ook in essentie uit lijsten. Een lijst met afdelingen, lijsten met artikelen. Klik, klaar. Wie winkelt voor de gezelligheid zal het niet gauw op deze manier doen, maar het is ideaal voor wie zuinig is op zijn tijd. Exit 3D. Wie de tijd wil doden, gaat wel winkelen in de stad.