Wisbare dvd wordt groot

Herbert Blankesteijn

Wie koopt er nog voorbespeelde videobanden, een cd-speler, of een cd-romspelertje voor in de pc? Ze zijn verouderd. De dvd en de dvd-speler zijn zowel in de huiskamer als bij de pc betaalbare alternatieven. Bovendien zijn ze beter, zowel van kwaliteit als qua mogelijkheden.

De volgende stap, de opneembare dvd, bestaat al een paar jaar maar was tot nu toe duur. Bovendien was het voor de consument verwarrend dat er verschillende standaarden bestonden, te weten dvd-ram, dvd-rw ('min rw') en dvd+rw. Inmiddels hoeft een schrijver voor in de pc geen 300 euro meer te kosten en is de standaardenstrijd veel minder belangrijk geworden.

Om te beginnen is dvd-ram niet meer relevant. Dit formaat is vooral geschikt voor data-opslag, en daar lenen de andere dvd-vormen zich ook voor. Dvd+rw en -rw hebben succes, vooral omdat ze geschikt zijn voor het opnemen van video. Daarbij valt te denken aan het kopiëren van dvd's maar ook aan het opnemen van televisieuitzendingen en aan het vereeuwigen van eigen, al dan niet gemonteerde, video-opnamen.

Tussen dvd-rw en dvd+rw bestaan technische verschillen, waardoor een dvd-rw-schrijver geen dvd+rw-schijf kan beschrijven, en omgekeerd. Dit is nog steeds het geval, maar apparaten die beide soorten opneembare dvd's kunnen gebruiken zijn al op de markt (zij het voor prijzen boven de 300 euro).

Nieuwe dvd-spelers, zowel de huiskamerapparaten als de pc-accessoires, kunnen beide soorten schijven goed lezen. Moeilijkheden trden vooral op bij oudere dvd-spelers. Dvd-rw heeft de steun van het Dvd-Forum, een overkoepelend verbond van electronicabedrijven. Maar dit Forum heeft geen autoriteit van betekenis. Niet alleen heeft het de ontwikkeling van dvd+rw niet kunnen tegenhouden, ook wordt de ontwikkeling van dit rebelse systeem gesteund door een aantal van de eigen leden, zoals Mitsubishi, Philips, Sony, Thomson en Yamaha.

Wie nu de koop van een dvd-schrijver overweegt moet met een aantal factoren rekening houden. Eerst moet de aspirant-koper beslissen of het een opneemapparaat voor de huiskamer wordt, of een inbouwonderdeel voor de pc. Schrijvers voor in de pc zijn het goedkoopst en bieden meer mogelijkheden bij montage. Huiskamerapparaten kosten rond de 900 euro maar lenen zich makkelijker voor het registreren en terugzien van tv-uitzendingen.

Bij de keus voor een standaard is het belangrijk wat voor apparaat de gemaakte schijven zal gaan afspelen. Enig experimenteren, als dat mogelijk is, is de beste strategie. Wanneer er alleen dvd's met data worden gebrand, bijvoorbeeld reservekopiën van de inhoud van de harde schijf van de pc, maakt het niet uit op welke standaard de keus valt. Als de gebrande dvd's alleen worden gebruikt in het apparaat dat de opnamen maakt, zal de compatibiliteit in iedere geval geen probleem zijn.

Wie de ogen op de toekomst richt zal hoogstwaarschijnlijk uitkomen bij +rw. Dit formaat is niet voor niets verzonnen toen er al twee standaarden beschikbaar waren. Niet voor niets heeft een aantal belangrijke bedrijven er steun aan gegeven tegen de zin van het conservatieve Dvd-Forum. Dvd+rw biedt beslissende voordelen, vooral bij video.

Zo kunnen beelden op dvd+rw na opname op dezelfde schijf worden gewijzigd: de opname kan in episoden worden verdeeld, deze episoden kunnen worden veranderd of verwijderd, er kunnen op willekeurige plaatsen opnamen worden toegevoegd. Bij dvd-rw kan alleen de laatste opname worden verwijderd, en alleen in zijn geheel. Het enige alternatief is de hele schijf wissen. Wie een opname van dvd-rw wil bewerken, moet deze op de pc inlezen, en daarna de hele gemonteerde versie opnieuw schrijven naar een opneembare dvd.

Verder zijn de spelers en schijven van +rw ontworpen voor hogere snelheden dan die van -rw: de minimumsnelheid is 2,4 keer die van -rw. In tegenstelling tot de concurrentie is +rw geschikt voor de pc-standaard Mount Rainier, die het mogelijk maakt een dvd te gebruiken alsof het een harde schijf is. Daarbij kunnen dus bestanden individueel naar de cd 'gesleept' worden, van naam veranderd of gewist, zonder dat er een speciaal brandprogramma moet worden gestart. Mount Rainier zal deel uitmaken van de volgende versie van Windows; Microsoft heeft bovendien zijn voorkeur uitgesproken voor +rw.

Verder in de toekomst zijn de contouren te ontwaren van wéér nieuwe soorten schijven, met nog meer opslagruimte, die wéér nieuwe spelers en recorders vereisen. In februari heeft een aantal grote fabrikanten de standaard 'Blu-ray' afgesproken, voor dvd-achtige schijfjes met zes keer de opslagcapaciteit: 27 GB per kant in plaats van 4,7. Daar kunnen verschillende speelfilms op. Hierbij wordt een blauwe laserstraal gebruikt, met een golflengte van 405 nm (een nm is een miljoenste mm) in plaats van de tot nu toe gebruikelijke rode van 650 nm. Met een kleinere golflengte kunnen in een cd kleinere putjes worden gebrand en gelezen, dus op die manier kan er meer informatie op.

Philips hoort bij het Blu-ray-consortium, maar gaat nog geen apparaten in productie nemen. Sony wel; het Japanse bedrijf heeft al een werkende Blu-ray-recorder gedemonstreerd. Maar Sony brengt deze machine voorlopig alleen in Japan op de markt. Blu-ray wordt gezien als speciaal geschikt voor high-definition-tv, en dit fenomeen speelt in Europa geen rol. Bovendien moet de markt voor opneembare dvd's nog worden uitgemolken.

En de geschiedenis herhaalt zich, want Toshiba en NEC propageren een alternatieve standaard. Dus ook de opvolger van de dvd zal worden belemmerd door een standaardenstrijd.

Kader: Het kopiëren van een dvd

Het maken van kopieën van dvd's voor eigen gebruik is vrijwel overal legaal. De Amerikaanse wet DMCA, de Digital Millennium Copyright Act, probeert dit via een omweg te verbieden door het doorbreken van een kopieerbeveiliging strafbaar te stellen. Elke dvd is namelijk beveiligd door een systeem dat CSS heet (Content Scrambling System).

De Noor Jon Johansen schreef drie jaar geleden, toen hij 15 was, het programma DeCSS, dat deze encryptie ontcijfert. Hij deed dat om op zijn Linux-computer dvd's te kunnen afspelen. Standaardsoftware daarvoor was er niet. Maar DeCSS werd verspreid en gebruikt om dvd's te kopiëren. Johansen vecht nog een juridische strijd uit met 'Hollywood'.

Commerciële kopieerprogramma's zijn er ook. Sommige, zoals DVDeo Professional van het Nederlandse bedrijf Denda, kopiëren het videogedeelte van een dvd naar een cd. De kwaliteit vermindert daarbij. Andere, zoals DVDeo Pro DVD, DvdCloner en DvdXCopy kunnen een duplicaat maken in dvd-kwaliteit, soms zelfs inclusief de menu's en extra's als 'Making of'-onderdelen. Hoe legaal deze programma's in Amerika zijn is nog de vraag. Wetgeving naar het model van de Amerikaanse DMCA staat in Nederland op stapel.