De draad kwijt

Herbert Blankesteijn

Draadloos is in. Nu computers draadloos met elkaar communiceren en hybride mobiele apparaten op straat draadloos bellen en internetten, is de draadloze accessoire voor de bureaucomputer aan een tweede jeugd begonnen. Deceptie: vaak is er nog steeds een draad. Hij gaat alleen ergens anders naartoe.

Bij de muis is het probleem, als het zo genoemd kan worden, het duidelijkst. De draad van de muis kan klem komen te zitten onder boeken, blijven hangen aan andere draden en koffiekopjes omgooien. Aangezien de muis bedoeld is om te bewegen, is dat lastig. Verder draagt de muis bij aan de onontwarbare kluwen achter de computerkast.

Daarom zijn er al jaren draadloze muizen op de markt. Blijkbaar is er inderdaad vraag naar. De draadloze muis heeft, behalve meer bewegingsvrijheid, ook meer status. Hij is wat duurder en minder voor de hand liggend. Hij belandt daarom op het bureau van de computergebruiker die bewuster zijn accessoires kiest, of meer te besteden heeft.

De standaard draadloze muis heeft een ingebouwd zendertje, gevoed door twee batterijen. Hij is daardoor zwaarder dan een standaardmuis. In de ronde muispoort of de platte usb-poort achterin de pc gaat een ontvangertje. De muis en de ontvanger regelen alle verkeer onderling; de pc weet niet beter of er zit een gewone muis in de poort. Een draadloze muis kost ongeveer 50 euro.

Voor toetsenborden geldt in grote trekken hetzelfde als voor muizen, behalve dat een toetsenbord minder hoeft te bewegen en dat de draad wat dat betreft dus minder hinderlijk is. Er bestaan toetsenborden die werken met infrarood, maar deze moeten een onbelemmerd zicht hebben op het infraroodoog van de pc. Dit is zo mogelijk nog lastiger dan een draad. Een muis kan zo al helemaal niet werken. De meeste draadloze toetsenborden in de handel werken net als de muizen met een radioverbinding, en worden zelfs geleverd inclusief muis. Dit heet een 'wireless (of cordless) desktop'. De prijzen liggen rond de 100 euro.

De radiocommunicatie tussen muis en toetsenbord enerzijds en ontvanger anderzijds, verloopt via de 27 MHz-band, de vrije burgerband, die ook wordt gebruikt voor 'bakkies'. Om in de omgeving geen storing te veroorzaken hebben de apparaten een minimaal bereik: een meter of twee. Staat de pc-kast onder tafel, dan is de afstand al gauw meer dan een meter. Vooral de draadloze muizen blijken dan ook gevoelig voor storingen. Schrijver dezes heeft van de toonaangevende leveranciers (Trust, Logitech, Microsoft) een menigte draadloze muizen geprobeerd. Het gebeurt veel te vaak dat bewegingen of klikken niet tot resultaat leiden op het scherm. Meestal zit er op of in het apparaat een schakelaartje, waarmee een andere frequentie kan worden gekozen, maar dit helpt niet altijd.

Meer kans van slagen heeft het dichterbij plaatsen van de ontvanger. Maar dit is een wat potsierlijke manoeuvre: de draad tussen computer en ontvanger reikt dan tot vlak bij de muis. Soms hebben draadloze muizen oplaadbare batterijen, en is er op gezette tijden een draad nodig voor het opladen. Dat scheelt in de batterijconsumptie, maar intussen neemt het aantal draden toe in plaats van af. Trust heeft een 'Mini optical wireless' muis met een ontvanger die geïntegreerd is in zijn eigen usb-plug. Deze kan niet worden verplaatst, maar dat hoeft ook niet want hij werkt prima. Zo moet draadloos bedoeld zijn. Overigens moet deze muis nu en dan met een draadje worden opgeladen.

Intussen wordt het woord 'wireless' door Trust nogal vrijzinnig gebruikt. Een 'wireless' tablet bijvoorbeeld, voor penbesturing en tekenen op de computer, is zelf niet draadloos. De bijbehorende muis en de pen zijn dat wel. Een set met 'Keyboard and wireless optical mouse' van Trust is strikt genomen juist beschreven, maar het valt tegen dat het toetsenbord twee draden heeft (de ontvanger voor de muis zit namelijk in het toetsenbord). De muis heeft bovendien een oplaadsnoer.

De opmars van draadloze apparaten is nog maar net begonnen. Logitech heeft bijvoorbeeld een draadloze webcamera aangekondigd. Hoewel ook dit instrument een beperkt bereik zal hebben, krijgt de webcam zo net de vrijheid die nodig is om iets meer in beeld te brengen dan alleen het hoofd van de eigenaar aan de pc, of het uitzicht uit het raam. Trust heeft een pistoolvormige trackball annex laser-aanwijspen voor gebruik tijdens presentaties, met bijbehorend extra groot bereik (15 meter). Wederom Logitech brengt een draadloze headset op de markt voor mobiele telefoons zonder Bluetooth, de nieuwe draadloze standaard voor de korte afstand. Zo kunnen ook bezitters van relatief goedkope toestellen bellen met hun gsm in de zak.

Maar misschien is de tijd gekomen om juist wél voor Bluetooth te kiezen. In het dure marktsegment komen telefoons, zakcomputers en notebooks zonder Bluetooth nauwelijks meer voor. Microsoft heeft voor de bureau-pc een draadloze toetsenbord-muiscombinatie geïntroduceerd die niet op 27 MHz werkt, maar met Bluetooth. Samen kosten ze 199 euro, de muis alleen kost 99 euro.

Het eerste voordeel is een bereik van tien meter in plaats van twee. Bij een proef ten huize van Microsoft bleek de muis twee muren verder, op een afstand van zeker vijftien meter, nog te werken. Logitech heeft dan ook een pc-afstandsbediening voor presentaties op basis van Bluetooth (€ 199) Het Bluetooth-protocol is overigens beveiligd tegen 'persoonsverwisseling' van apparaten (zie kader). Bij de Bluetooth-desktop van Microsoft wordt een ontvanger geleverd, overigens alweer met een flinke draad, die maximaal zeven Bluetooth-apparaten aan de pc kan koppelen, zoals een zakcomputer of een printer.

Tijdens normaal gebruik vertoont de Bluetooth-set geen weigeringen zoals conventionele radiomuizen geregeld doen. Lastig is, dat het toetsenbord pas werkt wanneer Windows is geladen. Wie in een eerder stadium toetsen moet indrukken, bijvoorbeeld voor een bootmanager of om de BIOS-instellingen te wijzigen, moet hiervoor een normaal toetsenbord bij de hand houden. Op den duur worden computers verwacht met ingebouwde Bluetooth-ontvangers, die tijdens het opstarten al werken. De ware draadloze toekomst is nog altijd ergens achter de horizon.

Kader: Bereik 150 meter

Een inwoner van Stavanger merkte op een dag in november tot zijn stomme verbazing dat zijn pc uit eigen beweging uit de slaapstand kwam. Een spel dat op de harde schijf stond, opende spontaan en de pc maakte aanstalten een document te wissen.

Enig onderzoek wees uit dat zijn buurman, een collega van hetzelfde bedrijf, aan het werk was op een pc van hetzelfde merk (Hewlett-Packard) en met hetzelfde type draadloos toetsenbord. Onbedoeld bereikten de signalen daarvan de computer die 150 meter en twee muren verder stond te sluimeren, waardoor deze werd gewekt.

Hewlett-Packard onderzoekt nu of het nodig is 65.000 draadloze toetsenborden terug te roepen wegens een te goede werking.