Twee dvd's in één

Herbert Blankesteijn

Het kopiëren van dvd's wordt binnenkort nog makkelijker. Dit is te danken aan een uitvinding van Philips, gedaan samen met het Japanse Mitsubishi Kagaku Media (MKM). Philips en MKM zijn erin geslaagd een opneembare dvd te maken met twee lagen, zodat de opslagcapaciteit van de beschrijfbare dvd bijna verdubbelt. De techniek is niet zo revolutionair als de Blu-Ray waarover Beet in februari schreef [068 030226 De dvd is alweer ouderwets.doc]. De noviteit van Philips en MKM produceert dvd's die met bestaande spelers te lezen moeten zijn.

Dvd's die je in de winkel koopt bestaan vaak al uit twee lagen. Een dvd die aan één kant en in één laag van data is voorzien, kan 4,7 GB aan informatie bevatten, en dat is voldoende voor twee uur video in 'dvd-kwaliteit'. Veel dvd's hebben aan die twee uur niet genoeg, door de lengte van de film of door de hoeveelheid extra's zoals interviews of een making of-documentaire. Een tweede laag breidt de capaciteit uit tot 8,5 GB en zorgt zo voor bijna de dubbele speelduur.

Bestaande dvd-spelers kunnen deze twee lagen van elkaar onderscheiden doordat de laserstraal die het schijfje aftast met een lensje op een van beide lagen scherpstelt. Een langere speelduur kan ook bereikt worden door dvd's aan twee kanten van gegevens te voorzien, maar dit wordt zelden gedaan. De reden is dat een dvd dan moet worden omgedraaid, terwijl dat bij een dubbellaags-dvd niet nodig is. Bovendien blijft er op deze manier plaats voor een label, wat de filmstudio's om commerciële redenen graag willen.

Deze voorbespeelde dvd's worden in de fabriek geperst, wat een essentieel ander proces is dan het beschrijven van een recordable dvd. Beschrijfbare cd's hebben een kleurstoflaag, waarin een schrijvende laserstraal een chemische verandering teweegbrengt, te vergelijken met een schroeiplek. De beschrijfbare dvd's van Philips en MKM werken ook volgens dit principe. Om de twee lagen goed beschrijfbaar en goed leesbaar te laten zijn, moet de reflecterende laag ertussen aan strenge eisen voldoen. Hij moet minstens 18% van het opvallende laserlicht reflecteren - anders is de bovenste laag niet goed leesbaar (in de illustratie is dit de onderste laag omdat in een speler/schrijver de schijf van onderen wordt belicht) en hij moet minstens 50% doorlaten naar de volgende laag. Dat laatste is nodig omdat er anders niet genoeg vermogen overblijft voor de chemische verandering bij het schrijven, en omdat er bij het uitlezen van de tweede laag ook weer minimaal 18% van het oorspronkelijke licht moet terugkomen. Een laag van enkele micrometers (duizendsten van mms) van een zilverlegering voldoet aan deze eisen.

Om dergelijke schijven vol te schrijven zullen nieuwe dvd-recorders nodig zijn, die nu alleen nog als prototype bestaan. De beschreven dvd's zullen leesbaar zijn in normale dvd-spelers. Dat belooft Philips althans in zijn persberichten. Beet is hierover enigszins sceptisch. Dit wordt ook gezegd van de huidige dvd-r's en dvd-rw's, maar de schijven die in een recente aflevering van Beet [http://www.nrc.nl/beet/artikel/1064899220360.html] werden geproduceerd, blijken onleesbaar in Beets oudste dvd-speler, en ook in een vorige week gekocht nieuw exemplaar. Het wordt afwachten; er zullen ongetwijfeld spelers zijn die de dubbellaags recordables weigeren.

In elk geval kan straks een originele dubbellaags dvd één op één worden gekopieerd naar een dubbellaags opneembare dvd, terwijl daar nu nog twee losse schijfjes voor nodig zijn, tenzij je kiest voor één schijf met gereduceerde beeldkwaliteit. De techniek van Philips en MKM gebruikt het +r-formaat, het meest flexibele formaat voor video. Ze zullen niet herschrijfbaar zijn. Beet wacht in spanning af welke fabrikant dáár binnenkort mee komt. Een dergelijk systeem zal zeker óók nieuwe recorders vereisen, en niet in alle spelers afgespeeld kunnen worden.