Wie is de moeite waard?

Herbert Blankesteijn

Tiscali heeft vorige week een krachtig dreigement voor zijn kiezen gekregen. Bijna had de provider de 'Usenet death penalty' gekregen. Tiscali heeft beterschap beloofd en de strafmaatregel is opgeschort.

Inzet is de bruikbaarheid van nieuwsgroepen, gezamenlijk 'Usenet' genoemd. Nieuwsgroepen zijn prikborden waar iedereen berichten kan plaatsen. Elke nieuwsgroep is gewijd aan een bepaald onderwerp, zoals begraafplaatsen, motorfietsen, Britney Spears of Windows XP. Nieuwsgroepen zijn ideale plaatsen om geestverwanten tegen te komen. Er zijn tienduizenden nieuwsgroepen; aan vrijwel iedere liefhebberij is er wel een gewijd. Heeft u een hobby, kijk dan of er een nieuwsgroep is die zich daarmee bezighoudt (en anders richt u er eentje op). Het bekende programma Outlook Express kan, behalve e-mail, ook nieuwsgroepen lezen.

Net als het medium e-mail worden ook nieuwsgroepen geplaagd door spam. Als iedereen berichten kan plaatsen, kunnen spammers dat ook. Nieuwsgroepen zijn enigszins beveiligd tegen spam: je kunt alleen berichten in nieuwsgroepen plaatsen via de nieuwsgroepenserver van je eigen provider. Zowel de provider als de beheerder van andere Usenet-servers kan dus zien vanaf welk account een bericht komt. Zo kunnen ze spammers snel afsluiten. Ook kunnen providers spamfilters installeren, zoals ze dat soms ook doen voor mail. De spam bereikt dan de nieuwsgroep niet - als de spammer het filter niet te slim af is.

Tiscali filterde tot nu toe niet. Bovendien kent Tiscali gratis accounts, die je anoniem online kunt afsluiten. Werd een spammer door een nieuwsgroepbeheerder verbannen, dan kon hij onmiddellijk terugkomen onder een andere naam.

Onder druk van de 'Usenet death penalty' heeft Tiscali voorlopig alle gratis abonnees van Usenet geweerd. De goeden lijden onder de kwaden, tot de provider een meer doelgerichte techniek toepast.

Behalve manieren om het slechte te weren, zijn er ook technieken om het goede te vinden. De onderzoeksafdeling van Microsoft heeft hiervoor zelfs een socioloog in dienst, Marc Smith. Sinds kort staat op de site van Microsoft Research NetScan, een mede door Smith gemaakt programma. Hiermee worden eigenschappen van berichten en auteurs in nieuwsgroepen, en van de nieuwsgroepen zelf, in kaart gebracht (NetScan is nog in aanbouw dus het werkt waarschijnlijk niet in alle opzichten perfect).

Zo kun je zien hoeveel berichten in een nieuwsgroep niet worden beantwoord. Een nieuwsgroep zonder reacties leeft niet, en is mogelijk vergiftigd door spam. Ook kun je zien of een auteur vooral zelf berichten begint, of meest reageert op artikelen van anderen. Iemand die zonder aanleiding grote aantallen berichten plaatst, kan een spammer zijn.

Een belangrijk begrip in de nieuwsgroepen is de 'thread'. Dat is een oorspronkelijk bericht plus alle reacties, en de reacties daarop. Een omvangrijke thread is blijkbaar interessant. Wie weinig threads zelf begint, veel reageert, en dat doet in weinig threads, is mogelijk een 'flame warrior'. Dat is, kort gezegd, iemand die ruzie zoekt en maakt. Volgens Marc Smith is dat niet per se slecht. Je kunt 'flame wars' ook lezen voor het vermaak dat ze bieden. Wie veel reageert in veel verschillende threads is waarschijnlijk iemand die moeite doet om constructief bij te dragen aan discussies en om problemen van anderen op te lossen.

Dat is volgens Smith het belang van Microsoft: het nut vergroten van nieuwsgroepen als zelfhulpgroepen voor computergebruikers, door zichtbaar te maken welke groepen, welke threads en welke auteurs de moeite waard zijn. Nu moet je de statistieken nog zelf interpreteren - NetScan is een researchproject - maar er is een versie denkbaar waarin je concrete adviezen krijgt over waar je je het best met een vraag kunt vervoegen.

Het zal misschien even schrikken zijn voor contribuanten hoeveel er over hun gedrag te vinden is. Maar dat moet iedereen die in nieuwsgroepen schrijft zich realiseren: wat je daar publiceert is voorgoed zichtbaar voor iedereen. En dus ook analyseerbaar.