Kernfusie over tijd

Herbert Blankesteijn

Negen jaar geleden heb ik in Technisch Weekblad mijn eigen kernfusiewet gepresenteerd. Deze luidde: 'De geschatte tijdsduur tussen "nu" en maatschappelijk nuttige kernfusie is ongeveer gelijk aan het aantal jaren dat er al aan gewerkt is.' Mijn bewijsmateriaal was het volgende lijstje uit mijn archief:

1978, Ned. Tijdschrift voor Natuurkunde: 'Proefreactor over 25 jaar.'
1982, NRC Handelsblad: 'Commerciële kernfusie hooguit in 2020.'
1993, De Ingenieur: 'Commerciële kernfusie niet voor 2030.'
1994, Science citeert functionaris VS-ministerie van Energie: 'Fusion is a 100-year project.'

Niet wetenschappelijk verantwoord - vooral het laatste 'meetpunt' is vaag - maar het patroon was duidelijk, gezien het feit dat het onderzoek naar vreedzame kernfusie in de jaren '50 is begonnen. Het is bekend dat aanvankelijk de overtuiging heerste dat het in een jaar of tien voor elkaar moest zijn. Na mijn publicatie van negen jaar geleden zijn mij per ingezonden stuk de oren gewassen door een prominent onderzoeker, die vond dat ik zijn vakgebied onheus bejegende. Inmiddels heb ik nieuwe waarnemingen:

2000, New Scientist: 'Een "power-producing reactor" op zijn vroegst in 2050.'

2003, De Ingenieur: 'Over vijftig jaar grootschalige commerciële toepassing.'

De laatste vermelding betreft het nummer van 4 april (www.ingenieur.nl). Daarin staat een positief getoonzet stuk van zeven pagina's met details en nuances waarvoor ik niet de ruimte heb.

In De Ingenieur wordt prof. Niek Lopes Cardozo aangehaald, die zich ergert aan verwijten over de beloften uit het verleden. Hij stelt dat de doelen van JET, een experimentele reactor uit de jaren '70, steeds op tijd zijn gehaald en dat de vermogens die in zulke faciliteiten worden opgewekt in dertig jaar exponentieel zijn gestegen.

Ik bestrijd niet dat er veel is bereikt en geleerd. Maar als die doelen zijn gehaald, waarom raakt het ultieme doel dan steeds verder buiten bereik? Lopes Cardozo wijst naar de politiek: 'Technisch gezien kan er over 25 jaar een prototype staan.' Hij vergeet dat de scepsis in de politiek is gebaseerd op de geschiedenis van zelfoverschatting die hierboven is samengevat. De geloofwaardigheid van de huidige voorspellingen is daardoor nul. Zelf geloof ik dat kernfusie domweg te moeilijk is voor de mens. Hoe meer we kunnen, hoe meer ons onvermogen blijkt, al vijftig jaar. Ga iets anders proberen. Over tien jaar spreken we elkaar weer.