Dvd-heffing schandelijk hoog

Herbert Blankesteijn

De nieuwe heffing op blanco dvd's niet per se verkeerd, maar wel schandelijk hoog.

Wat is er aan de hand? Vanaf 1 juli worden beschrijfbare en herschrijfbare dvd's duurder. De reden is dezelfde als de reden voor de bestaande heffing op audio- en videobanden, minidiscs en blanco cd's: een vergoeding aan rechthebbenden voor het maken van thuiskopieën.

Het gebruikelijke gehuil barst nu los. Bijvoorbeeld van mensen die zeggen dat ze wel blanco dvd's kopen, maar er nooit een kopie op maken van muziek, films of software. Of van mensen die het niet begrijpen: hoe kan de overheid illegale activiteiten met een heffing belasten? 'Als ik betaal, is het legaal,' roepen ze, en ze bakken alvast wat extra kopieën. Of ze redeneren: 'waarom zou ik extra betalen voor een reservekopie van een zelfgekochte dvd?'

Mensen die zeggen dat ze nooit een kopietje maken, geloof ik niet. Misschien maken ze er relatief weinig, en leggen ze bijvoorbeeld veel eigen video en foto's vast. Een dvd-recorder hebben en géén kopietjes maken van films, dat bestaat niet.

Er zijn blijkbaar misverstanden over die thuiskopieheffing. Die is er niet om de industrie een graantje te laten meepikken van de schoolpleinhandel. Die blijft illegaal en de heffing is daar niet voor bedoeld (maar voor elke gebruikte blanco cd of dvd rinkelt natuurlijk wel de kassa). Het gaat om het maken van thuiskopieën, en dat zijn kopieën die je thuis maakt van 'werken' die je zelf hebt gekocht of die je van anderen hebt geleend. Films en muziek dus bijvoorbeeld, die je dan lekker niet meer hoeft te kopen. Het maken van dergelijke kopieën "voor eigen oefening, studie of gebruik" is toegestaan. Maar daarvoor is een vergoeding verschuldigd, die wordt geïnd door de heffing op dragers.

Zou je die films en muziek anders wél hebben gekocht? De meeste niet, maar een enkele wel. Daarom is de heffing een fractie van de prijs van een originele dvd. Pas als je een stuk of vijftig blanco dvd's hebt gekocht, heb je een originele film bij elkaar betaald. Het gros van de gekochte onbespeelde schijven wordt voor een dergelijk doel gebruikt. Daarom ligt een heffing op blanco dragers voor de hand.

De een gebruikt alle blanco schijven die hij koopt voor thuiskopieën, de ander misschien maar een op de tien. Daardoor betaalt de een minder heffing per feitelijk gemaakte thuiskopie dan de ander. Dat is niet eerlijk. Maar niet alles kán eerlijk zijn. Géén heffing is niet eerlijk tegenover de auteursrechthebbenden. Op deze manier betaalt vrijwel iedereen die wel eens een thuiskopie maakt minder dan wanneer hij de betreffende films of cd's zou hebben gekocht. Het is de minst oneerlijke regeling die je kunt hebben.

Wat stinkt is de hoogte van de heffing. Voor een cd is die 14 cent. Daarmee kun je een cd kopiëren die in de winkel zo'n € 20,- kost. Een blanco dvd+r/rw wordt belast met een halve euro en een dvd-r/rw met een hele. Terwijl je daarmee een dvd kunt kopiëren met een winkelprijs van globaal € 30,-. Als de verhouding tussen de heffing en de waarde van het gekopieerde een beetje had geklopt, had de heffing 20, hooguit 25 cent moeten zijn. En waarom zou je eigenlijk méér aan de auteurs afdragen voor een film die op dvd-r/rw wordt gekopieerd dan voor een film die je op dvd+r/rw zet?

Het antwoord is simpel. Opneembare dvd's zijn op dit moment veel duurder dan de cd-r/rw's waren toen daarvoor de heffing werd ingevoerd, en dvd-r/rw's zijn weer duurder dan dvd+r/rw's. De heffing heeft geen enkele relatie met wat er wordt gekopieerd; alleen met de prijs van de drager. Tien procent is blijkbaar de maatstaf. Omdat de heffing wordt ingevoerd nu blanco dvd's globaal 5 euro (dvd-r 10 euro)kosten, valt hij veel hoger uit dan de heffing op cd's.

Dát is onjuist en oneerlijk. Een heffing die recht doet aan de Auteurswet, moet evenredig zijn met de waarde van wat wordt gekopieerd, niet met de waarde van de drager.

NASCHRIFT

Intussen ben ik erachter, na een gesprek met iemand van de Stichting Thuiskopie, dat het iets anders zit.

De thuiskopieheffing wordt berekend na consumentenonderzoek. Mensen in een steekproef zeggen hoeveel ze kopiëren, dit wordt omgerekend naar de hele bevolking, en vermenigvuldigd met het bedrag aan auteursrechten dat in een cd resp. dvd zit. Zo is de reden dat een cd-r(w) een lage thuiskopieheffing heeft het feit dat het aandeel van auteursrecht in de prijs niet zo groot is. De heffing op dvd+r(w) is minder dan die op dvd-r(w) omdat die relatief minder vaak voor kopiëren worden gebruikt.

Als je dat weet, kun je natuurlijk bij het kopiëren voor dvd+r(w) kiezen, dan betaal je minder heffing. Maar, zei de meneer van Stichting Thuiskopie fijntjes, dan komt dat bij consumentenonderzoek aan het licht en stijgt de heffing. Dus moet je, als je hiervoor wordt ge-enquêteerd, zeggen dat je heel veel cd's of dvd's koopt en er nul gebruikt om te kopiëren. Dan dalen alle heffingen.