Streep door de rekening van Microsoft

Het bericht stond in alle kranten, maar nergens werd voldoende benadrukt waarom het zo opmerkelijk was. Microsoft moet van de rechter de Java-versie van Sun weer in Windows opnemen. Of, nauwkeuriger: Microsoft moet Sun's Java weer in Windows opnemen totdat in een rechtszaak is beslist óf Microsoft Sun's Java weer in Windows moet opnemen.

Een rechterlijke beslissing van zeldzame klasse. Rechter Frederick Motz geeft hiermee aan dat hij het spelletje van Microsoft niet wenst mee te spelen. Dat is namelijk: balanceren op de rand van het wettelijk toelaatbare, en bewust het risico nemen dat concurrenten de rechter inschakelen. Een rechtszaak kan eindeloos worden gerekt, en tegen de tijd dat er een onherroepelijke beslissing valt, is de benadeelde tegenstander allang uitgeschakeld, dank zij de handelwijze van Microsoft waar het nou juist om ging. Een eventuele boete wordt lachend betaald. MS heeft geld genoeg. Maatregelen die echt pijn doen, zoals het terugdraaien van de klok, of een persoonlijke geldboete of een gevangenisstraf voor de verantwoordelijke managers van Microsoft, staan niet op het repertoire van de Amerikaanse rechters.

(Zelden zal men in Redmond zo geschrokken zijn als toen rechter Jackson in het antitrustproces het bedrijf veroordeelde tot opsplitsing. Microsoft werd gered door de gong van de Amerikaanse presidentsverkiezingen: de regering-Bush was Gates c.s. veel gunstiger gezind dan die van Clinton. Dat was waarachtig een dubbeltje op zijn kant.)

Over het antitrustproces gesproken, daarin is een situatie aan te wijzen die sprekend lijkt op de huidige met Sun. Netscape had Microsoft aangeklaagd wegens concurrentievervalsing door het inbouwen van Internet Explorer in Windows. In 1998 was er, terwijl deze zaak nog op gang moest komen, sprake van dat het uitbrengen van Windows 98 zou worden verhinderd omdat IE daarin óók ingebouwd zat. Maar MS mocht gewoon doorgaan op de koers waarvan de wettigheid nou juist ter discussie was gesteld. Dat is een belangrijke mijlpaal geweest voor Microsoft bij het kapotmaken van Netscape ten gunste van IE. Zoals ik recent heb geschreven [021105 Rechter schikt zich naar Microsoft] is MS zo beloond voor de daden waarvoor het later is veroordeeld.

De situatie inzake Sun is in het kort: MS heeft ooit Java, een programmeertaal van Sun, in Windows opgenomen. Veel webpagina's bevatten onderdelen in Java, daarom is het belangrijk voor de consument. Maar MS veranderde een aantal details aan Sun's Javaversie, waarmee het IE, als dominante browser, bevoordeelde. Websites maken natuurlijk liefst pagina's die er goed uitzien in IE. Toen Sun daar moeilijk over deed, nam MS Java niet op in IE 6 en Windows XP. Met Service Pack 1 is Java weer terug, maar alleen de versie van MS zelf, dus een vrij oude en opzettelijk incompatibel gemaakte versie.

Typisch monopoliegedrag, vindt Sun, dat schadevergoeding eist, en vindt nu ook rechter Motz. Als de huidige situatie zou voortduren terwijl een rechtszaak liep, zou Microsoft in feite bij voorbaat zijn zin krijgen. De Java-versie van Sun zou immers steeds minder relevant worden.

Heel goed gezien en heel dapper van Motz. Maar het laatste woord hierover is nog niet gezegd. Moet een bedrijf (MS) verplicht worden de software van de concurrent (Sun) over de wereld te verspreiden, alleen maar omdat het een monopolie heeft op het handigste distributie-instrument? Heeft Microsoft illegaal gehandeld door Java te veranderen? Dat zijn de vragen waar het om gaat, en die later in een rechtszaak worden behandeld. Als het antwoord op beide vragen 'Ja' zou zijn, zou het een schande zijn als MS inmiddels zijn zin had doordat het zijn praktijken had kunnen voortzetten. Maar in het omgekeerde geval, als Microsoft voorlopig de officiële Java-versie van Sun moet doorgeven en dat blijkt straks ten onrechte te zijn, lijdt het geen schade. MS kan zijn tactiek om Java buitenspel te zetten dan gewoon hervatten. Daarom is het besluit van rechter Motz zo goed. Daar komt bij dat MS, als deze beslissing overeind blijft, niet gebaat is bij vertraging, maar juist bij haast. Dat is weer eens wat anders.

Maar zo ver is het nog niet. Om te beginnen is Microsoft, jawel, in beroep gegaan tegen de beschikking van de rechter. Dat betekent, jawel, uitstel. Dat wordt weer een spannend vervolgverhaal.