De Notitie-pc

Herbert Blankesteijn

Anderhalf jaar geleden werd hij aangekondigd door Bill Gates persoonlijk: de Tablet-pc. Een volwaardige pc, nauwelijks groter dan een normaal beeldscherm, dus formaat notitieblok. De bediening zou gebeuren met een pen. Scepsis was Gates' deel, maar intussen doen genoeg bedrijven mee om op 7 november een grootscheepse lancering te organiseren.

Acer, Compaq, Fujitsu-Siemens, NEC en Toshiba zijn fabrikanten die hun versie van de Tablet-pc zullen tonen. De Nederlandse distributeur Tulip is al op de markt met een 'Pacebook'. Wat hebben deze machines gemeen?

De opvallendste eigenschap is de penbediening. De meeste tablet-pc's hebben - behalve een aanraakgevoelig scherm en een pen - een speciale versie van Windows XP, Tablet PC Edition. Dit stelt de gebruiker in staat met de pen te doen wat anders via muis en toetsenbord gebeurt. Zo is er een 'virtueel toetsenbord', een op het scherm afgebeeld toetsenbord, waarop de pen letters, cijfers en leestekens kan aanwijzen.

Daarnaast kan de gebruiker handschrift invoeren. Het programma Journal fungeert als notitieblok binnen deze notititie-pc. Je kunt aantekeningen of schetsen maken, en het resultaat opslaan als grafisch bestand, of je kunt er handschriftherkenning op loslaten. In het laatste geval maakt de computer platte tekst van de lijntjes op het scherm. Daanaast is het mogelijk een soort digitale plakbriefjes op bestanden aan te brengen.

Waarom zou je een computer gebruiken als je bij voorkeur met de hand op een wit oppervlak krast, en als je liever gele briefjes produceert dan e-mails? Het antwoord is, dat zelfs een grafische weergave van handschrift via computers en netwerken snel te vermengvuldigen en aan anderen te sturen valt. Het handige is bovendien, dat het 'papier' niet opraakt, en sneller en beter geordend en doorzocht kan worden dan een bureau vol velletjes.

Is een Tablet-pc ook prettig in het gebruik? Proefnemingen met pre-productie-exemplaren van Fujitsu-Siemens en Acer geven reden tot gepaste aarzeling. Het gebruik van de pen, op zichzelf een sensatie, werkt niet lekker. Het glas tussen de pen en de iconen waarop moet worden 'geklikt' heeft een bepaalde dikte. Daardoor kun je, zeker bij kleine iconen op de taakbalk van Windows, niet precies genoeg mikken. Bij verschillende bezigheden - tablet op schoot, tablet in de hand, tablet op tafel - werkt dit effect telkens iets anders, zodat de verwarring permanent is. Eigenlijk moet je meer letten op de muispijl dan op de pen die hem bestuurt, maar dit vereist meer oefening en gewenning dan de testende journalist is gegeven. Bij het transformeren van liggend formaat (standje computermonitor) naar staand formaat (standje notitieblok), overigens een bijzonder sexy voorziening, moet telkens weer het scherm worden gecalibreerd om met de pen goed te kunnen manoeuvreren.

Hoe goed is de handschriftherkenning? Microsoft schijnt dokters in de testpopulatie te hebben opgenomen, en hun hanepoten zouden probleemloos zijn ontcijferd. (Dokters zijn, als beweeglijke informatieverwerkers, een belangrijke doelgroep.) Het testexemplaar van NRC Handelsblad bracht er weinig van terecht, hoe netjes er ook geschreven werd. Wel werd de herkenning na verloop van tijd beter. Hoewel de software niet bijleert wat de weergave van de letters betreft, wordt wel de woordenlijst aangepast. Aangezien die in het begin uitsluitend Engelse woorden (Engelse versie van XP) bevatte heeft de handschriftherkenning met een Nederlandse versie waarschijnlijk meer perspectief.

Tablet-pc's zijn schrikbarend geavanceerd. In de specificaties van een Tablet-pc ontbreken de ouderwetse seriële en parallelle poorten. Het is USB, Firewire (veel gebruikt voor video) en de draadloze netwerkstandaard WiFi wat de klok slaat.

ER zijn belangrijke verschillen tussen de toestellen van verschillende fabrikanten. Acers TravelMate is een vrij conventionele notebook waarvan het scherm binnenstebuiten kan worden gedraaid. Cd-romspeler en diskettedrive zijn los bijgeleverd en moeten met draden worden aangesloten. In de Stylistic van Fujitsu-Siemens zit de hele computer in een scherm van nog geen twee cm dik. Een diskette-drive ontbreekt; een cd-brander zit in het docking station. Toetsenbord en muis (usb) zijn niet inbegrepen, maar kunnen wel worden aangesloten. De Pacebook van Tulip, ook een notebook, heeft een gewone Windows XP-versie, met eigen handschriftherkenning, en kent een afwijkend aanraakscherm waarop ook vingers kunnen 'klikken'. Zo kan men met de handen typen op het virtuele toetsenbord.

Om langdurig in één hand te houden zijn dergelijke apparaten te zwaar: anderhalf tot twee kg. Om erop te schrijven terwijl ze op tafel liggen, zijn ze aan de dikke kant. Tikken op een toetsenbord blijft sneller, terwijl er voor echt mobiele toepassingen kleine zakcomputers zijn, die ongeveer 20 procent kosten van wat een Tablet-pc moet opbrengen (€ 3000,-). Scepsis blijft dus gerechtvaardigd.