Internet op gsm valt niet mee

Herbert Blankesteijn

Verkrijgbaar sinds december: mobiel internet via gprs, de opgevoerde vorm van gsm-telefonie. Met een speciaal, voor gprs geschikt gsm-toestel en een extra abonnement kunnen zakenman en consument nu onderweg surfen, mailen en chatten.

Vragen te over. Hoe werkt dat? Is het moeilijk? Was er niet al een vorm van internet via de mobi, genaamd wap? Is er wéér een nieuw toestel nodig? Wat kost het? Wat heb je eraan?

>>>Kader: Wat is gprs?

Gprs (General Packet Radio Service) maakt gsm geschikt voor dataverkeer, op zo'n manier dat de dataverbinding van een gprs-apparaat altijd open staat. Gegevens kunnen op die verbinding invoegen in de vorm van pakketjes, tussen pakketjes van anderen. Zo worden verbindingen gedeeld, zodat het afrekenen per tijdseenheid vervalt. Dataverkeer wordt betaald per kilobyte, en dat is veel goedkoper. Ook kan gprs de data sneller verwerken, zodat in theorie 115 kbit/s kan worden gehaald in plaats van 9,6 kb/s. In de praktijk wordt dit minder, maar nog altijd veel sneller. Tenslotte is inloggen niet meer nodig, zoals dat nog altijd moet op een pc-met-modem en zoals ook nodig was bij de oorspronkelijke vorm van wap. Dat scheelt tijd.

Overigens blijft wap (Wireless Application Protocol) van toepassing; hiermee worden websites geschikt voor het venstertje op de telefoon. Alleen websites met een wap-versie zijn via gprs te bekijken.

Omdat gprs via het bestaande gsm-netwerk loopt, is het landelijk beschikbaar en betrekkelijk goedkoop. De opvolger, het beruchte umts, wordt nog sneller maar vereist een nieuw netwerk van zendmasten. Daardoor zal umts duurder worden en mogelijk tot de Randstad beperkt blijven.

Einde kader<<<

Inderdaad, een nieuwe telefoon is vereist en deze krant is gaan experimenteren. Gprs-toestellen zijn goed verkrijgbaar. Ze kosten vanaf ca. € 200.- in combinatie met een gsm-abonnement. Voor internet via gprs is doorgaans ook een aanvullend abonnement nodig. Hoe hoger het maandbedrag, hoe lager de prijs per kilobyte. Bij Ben kun je surfen zonder extra maandelijkse kosten, maar dan is een gsm-abonnement nodig (dus geen prepaid-telefoon) en ben je beperkt tot de wap-site van Ben zelf. Een MB (1000 kB) kost dan € 30,-; de kosten van een mail liggen dan in de orde van een cent. Mèt abonnement van bijvoorbeeld € 5,- per maand is iedere wapsite op internet toegankelijk en kost een MB maar € 5,-. NRC Handelsblad gebruikte een Motorola Timeport 280 en een Ericsson T39m, beide met Ben-zonder-abonnement, en een Motorola Accompli 008 - een telefoon annex zakcomputer - met een abonnement van Telfort. Ben en Telfort bieden gprs aan voor iedereen; KPN en Libertel concentreren zich nog op de zakelijke markt.

Voor er gewapt of gemaild kan worden, moet een gprs-telefoon worden ingesteld. Dit is in alle gevallen een crime. De handleidingen van de toestellen zwijgen over de instellingen, omdat deze van de provider afhangen. Maar hoe de talloze instellingen moeten worden aangebracht hangt juist van het toestel af, omdat de menu's niet zijn gestandaardiseerd. In december verwees een medewerker van de helpdesk van Telfort naar de plaatselijke telefoonwinkel 'want daar weten ze het misschien' (quod non, maar een enthousiaste verkoper van t4telecom kreeg toch het nodige voor elkaar). De consumentenhelpdesk van Ben verwees naar Ben-zakelijk, waar men ons toestel, nota bene van Ben zelf geleend, aanvankelijk niet in de database van geschikte telefoons kon vinden. Uiteindelijk moesten, om de verschillende toestellen en abonnementen aan de praat te krijgen, deskundigen worden ingeschakeld door de pr-afdelingen van de betrokken bedrijven - een service waarover een consument niet beschikt. Een deel van dit gepuzzel is trouwens onnodig. Sommige instellingen vloeien rechtstreeks voort uit de identiteit van de klant of die van de provider, en beide zijn bekend zodra de SIM-kaart van de klant in het toestel zit. Providers en bouwers van toestellen moeten dit maximaal automatiseren, zodat deze drempel wordt geslecht.

Een ander probleem dat al bij het aanbrengen van de instellingen de kop opstak, is het intoetsen van gegevens. Er moeten lange strings worden ingevoerd, zoals gebruikersnamen, wachtwoorden, mailadres en -server. Een mobiele telefoon is daarvoor ongeschikt. De Motorola Accompli ondervangt dit met een op het scherm afgebeeld toetsenbordje, waarop je met een pen letters kunt aanwijzen. Maar standaard staat dit apparaat ingesteld op handschriftherkenning, even geavanceerd als onhandig.

Deze ergernis loopt als een rode draad door de proefnemingen met gprs: je toetst je een ongeluk, ook als er internetadressen of e-mailberichten moeten worden getikt. Het scherm is het volgende probleem. Bij het ophalen van mail kan zelfs de inhoudsopgave van de mailbox een groot aantal schermen beslaan, en blijf je scrollen. Afzenders van mail zullen niet structureel rekening houden met de mogelijkheid dat hun digitale post gelezen wordt op een telefoon. Mail lezen via gprs doe je, kortom, alleen als het echt niet anders kan. In voorkomende gevallen kan het uiteraard een uitkomst zijn. Ook bij deze toepassing is de Motorola Accompli het meest bruikbaar. Het scherm is aanzienlijk groter dan bij de andere toestellen. Bovendien zorgt de bediening met iconen en een pennetje op een aanraakscherm ervoor dat de vereiste handelingen veel sneller en minder krampachtig worden uitgevoerd.

Het verzenden van mail via gprs kent zijn eigen problemen. Veel providers staan het verzenden alleen toe wanneer de abonnee bij de provider zelf inbelt. Verzenden via een gprs-verbinding lukt dus niet op de normale manier, en de mailer moet zijn toevlucht nemen tot bijvoorbeeld webmail, via een voor wap aangepaste site.

Sites bezoeken op deze manier is ook geen pretje. Pagina's zijn onoverzichtelijk, en de ervaren surfer mist bekende pc-voorzieningen, zoals een zichtbare adresregel en het printen of opslaan van pagina's. Omdat niet alle sites in wapvorm bestaan, moet een lijst favoriete adressen opnieuw worden opgebouwd. Vergeleken met internet via de pc is het wapnetwerk klein. Wie zoekt op 'music' vindt op het web miljoenen pagina's; via wap een paar honderd. 'Muziek' levert bij wap een handvol Nederlandstalige treffers op. Het laat zich raden wat er gebeurt als de zoekopdracht met extra termen wordt verfijnd. Dit medium mag bruikbaar zijn voor acuut noodzakelijke informatie als fileberichten; het is een illusie dat wapklanten via gprs een potje gaan pleziersurfen of winkelen.

Sommige gprs-telefoons zijn te gebruiken als draadloos modem. Dit is het geval met de Ericsson T39m (alleen infrarood) en met de Accompli (infrarood of seriële kabel). Dan kan het normale internet worden besurfd en vervallen veel genoemde nadelen. Wel worden zo de gebruikelijke hoeveelheden data verscheept (tot honderden kB per pagina). Dit duurt langer dan bij een vaste modemverbinding en is, bij een prijs van bijvoorbeeld € 5,- per MB, krankzinnig duur.