StarOffice wordt volwassen

Herbert Blankesteijn

De meest populaire kantoorsoftware, Office van Microsoft, is duur. Een koper betaalt in de winkel circa duizend gulden, afhankelijk van de uitvoering. De consument moet het hebben van pc's waarop Office is voorgeïnstalleerd, of van regelingen met de werkgever. Bedrijven hebben een heel ander probleem met Office: door het nieuwe licentiebeleid van Microsoft, dat een soort abonnement verplicht stelt, dreigen de kosten in veel gevallen aanzienlijk hoger te worden.

Office is in de afgelopen tien jaar de standaard geworden. Bijna iedereen gebruikt Word voor tekstverwerking, Excel voor berekeningen en PowerPoint voor presentaties. Het is moeilijk geworden nog iets anders te gebruiken. Niemand gaat zonder goede reden in een ander merk auto rijden. De prijs van Office, of de licentiekuren van Microsoft zouden zo'n reden kunnen zijn.

Een interessant alternatief is StarOffice, dat gratis wordt aangeboden door Microsofts aartsrivaal Sun. De 'lopende' versie is 5.2; versie 6 is in voorbereiding voor dit voorjaar. De 50 tot 100 MB kun je als modemgebruiker beter niet downloaden. Gelukkig geven computerbladen vaak cd-roms cadeau waar Staroffice compleet opstaat.

Sun weet dat StarOffice, om een succes te worden, zoveel mogelijk moet lijken op MS Office. Het oorspronkelijke StarOffice was een eigenzinnig programma. Je kon geen onderdelen weglaten; het moest integraal worden geïnstalleerd. Daarna kon je niet alléén de tekstverwerker starten: het hele pakket werd in het geheugen geladen, wat het systeem onnodig belastte. StarOffice kaapte daarbij het hele bureaublad van Windows, met een eigen startknop, een eigen taakbalk en wat niet al. Je mocht blij zijn dat je desgewenst kon afzien van de eigen internetbrowser en het mailprogramma van StarOffice.

StarOffice 6.0 lijkt meer op een conventionele verzameling kantoorprogramma's. Je kunt bij installatie tekstverwerker, spreadsheet, presentatieprogramma en database apart selecteren en je kunt ze ook allemaal apart starten. Eigen internetprogramma's ontbreken. De gebruiker kan zijn documenten in Microsoft-formaten opslaan, en kan dit zelfs als standaard instellen (dit laatste werkt in de beta nog niet).

Wie een brief of een artikel schrijft in StarOffice Writer zal geen problemen ondervinden. Er zijn de gebruikelijke iconen voor openen, opslaan en afdrukken, evenals instelmogelijkheden voor uitlijnen, lettertype en -grootte, vet, cursief en onderstreept. De liniaal heeft dezelfde gedaante en werking als in Office. Alle functies die een moderne tekstverwerker hoort te hebben zitten erin: zoeken en vervangen, spellingcontrole, bestanden vergelijken, macro's, achtergronden, plaatjes opnemen, stijlen, sjablonen, en het direct mailen van een document. Allemaal zijn ze normaal in de menu's te vinden, zoals ook bij een ander merk auto het stuur, de gaspedaal en de versnellingspook op de gebruikelijke plaatsen zijn gemonteerd.

Wel zijn er subtiele verschillen die het gebruik de eerste dagen onwennig maken. Zo gaat, anders dan in Word, de cursor niet scheef staan wanneer 'cursief' is gekozen en selecteert de muis geen hele woorden tegelijk. Het aantal woorden in een document, belangrijk bij het schrijven van stukjes als het onderhavige, is niet te vinden met de toetsencombinatie Alt-X-R, maar met Alt-<pijl omlaag>-I. Maar dit is niet slechter, het is alleen anders en het went snel. Het vinden van de nieuwe plaats van een bekende functie kan even tijd kosten. StarOffice 6 kan teksten openen en opslaan in een menigte bestandsformaten, waaronder Word 95 en Word 97/2000. Jammer is dat StarOffice geen voorstel doet voor een bestandsnaam op basis van de eerste woorden van een document.

Voor de andere kantoortoepassingen geldt een vergelijkbaar verhaal, al kent Impress, het presentatieprogramma van StarOffice, maar één PowerPoint-bestandsformaat (PowerPoint 97/2000). Vreemd is dat StarOffice Draw, het tekenprogramma, alleen maar in eigen bestandsformaten kan opslaan en geen .gif, .jpg of .tif-bestanden kan creëren. StarOffice Calc kan Excel-bestanden maken en lezen, maar faalt bij het openen en printen van Excel-spreadsheets met macro's, doordat een iets andere programmeertaal is gebruikt. Dit was in StarOffice 5.2 ook al zo, dus het is niet te verwachten dat dit een tijdelijk euvel van de beta-versie 6 is. Dit is alleen een bezwaar voor wie veel bestaande Excel-bestanden heeft en veel met macro's werkt. Voordeel is, dat StarOffice net als WordPerfect niet vatbaar is voor de bekende macrovirussen.

[Sinds vorige week circuleert het gerucht dat Sun geld wil gaan vragen voor StarOffice 6. Of dit waar is en zo ja wat de prijs zou worden, is tot op heden niet duidelijk.]