Een dashboard op elke pc

Herbert Blankesteijn

'Een pc op elk bureau,' proclameerde Bill Gates jaren geleden. Hij heeft zijn zin gekregen; nu is het tijd voor nieuwe doelstellingen. 'Een digitaal dashboard voor iedereen' is de leus van het jonge Amerikaanse bedrijf Informatica. De onderneming boekt daarmee Microsoft-achtige groeicijfers.

De notie van een 'digitaal dashboard' is geniaal; te vergelijken met de uitvinding van de metafoor 'desktop' of 'bureaublad' voor het kille scherm van de computer. Willen we niet allemaal graag aan de knoppen zitten? Intussen is de materie waar het om gaat lang niet zo speels als de term suggereert. Erachter zit de wereld van data warehousing, enterprise analytics en business effectiveness solutions - mistige maar bloedserieuze begrippen waarmee strakgepakte zakenlieden elkaar op automatiseringscongressen bestoken.

'Bedrijven hebben tot nu toe geautomatiseerd om hun processen efficiënter te laten verlopen,' zegt Ediz Ertekin, Vice President Europe van Informatica. 'Nu is het tijd om de gegevens die een bedrijf over zichzelf heeft, te gebruiken om betere beslissingen te nemen en daardoor meer concurrerend te zijn.'

Bedrijven zitten, aldus Ertekin, op een schat aan data zonder het te weten, of in ieder geval zonder deze optimaal te gebruiken. De kwestie is dat deze goudmijn aan gegevens meestal verdeeld is over verschillende afdelingen en daarom niet in samenhang wordt gebruikt. De salarisadministratie weet wat de verschillende catagorieën personeel kosten. De afdeling marketing kent de bestedingen aan promotie. De afdeling verkoop int de revenuen, en weet welk product in welke regio goed verkoopt. Maar wat is nu de bijdrage van de promotie van dít product in díe regio aan de netto bedrijfswinst? Die informatie is er mogelijk wel, maar komt niet boven tafel.

Bovendien moeten managers niet zelden op het idee worden gebracht dat hier iets te halen valt. Informatica's marketingdirecteur voor Europa Matthew Goldsbrough: 'Op een seminar vroeg ik eens aan vijftig managers wie zijn tien meest winstgevende klanten kon noemen. Er gingen zes handen omhoog, en de eigenaars van die handen zagen er trots uit. Toen vroeg ik ze: wat zou ik eigenlijk bedoeld hebben? Winst over de afgelopen maand, het laatste jaar, of gedurende de hele relatie met een klant? En wie is eigenlijk een klant: een persoon, de organisatie waarvoor hij werkt, of een concern dat die organisatie bezit? En wat reken je mee om tot een winstcijfer te komen? Alleen de kosten van het produceren, of ook bijvoorbeeld service? Tegen die tijd waren alle zes handen verdwenen.'

Een manager die het licht heeft gezien, zal merken dat vaak de software op verschillende afdelingen niet van hetzelfde fabrikaat is; daardoor kúnnen de bestanden uit het ene deel van het bedrijf niet zomaar in verband worden gebracht met die uit het andere deel. De software van Informatica, onder de daadkrachtige naam Powercenter, weet de gegevensbestanden die worden geproduceerd door software van Oracle, SAP, Peoplesoft, IBM, Siebel en anderen op een bedrijfsnetwerk te vinden, en van de juiste digitale verloopstukjes te voorzien. Daarmee ontstaat er als het ware één database. Daarbovenop komt een softwarelaag die het mogelijk maakt vragen te stellen en de gang van zaken in een bedrijf te analyseren. Het digitale dashboard vormt het sluitstuk: het is een manier om het stellen van vragen makkelijk te maken en de gegevens op een overzichtelijke manier te presenteren. Een prominent en speels onderdeel is in ieder geval een metertje dat de omzet weergeeft en dat in het rood, geel of groen kan staan.

Goldsbrough: 'Je wilt op de persoon toegesneden informatie presenteren. Niet iedereen heeft alle informatie nodig, en niet iedereen mag toegang hebben tot alle informatie. Er moeten een paar simpele controleinstrumenten zijn. Het moet zo simpel zijn als het instellen van je voorkeuren bij Yahoo! of het bestellen van een boek bij Amazon.' Informatica stelt dat de tijd, nodig voor het maken van een rapport met haar software kan worden teruggebracht van enkele dagen tot een paar uur.

Informatica heeft de wind mee. In 2000 stegen de verkopen met 174 procent, en zelfs in het moeilijke jaar 2001 nam de omzet nog met 28% toe. Het bedrijf kan zich permitteren zijn klanten te werven onder de 1000 grootste concerns van de wereld. 60 % van de Fortune-100 is al klant, evenals 63 % van de ondernemingen die in de Dow Jones-index zijn opgenomen. Grote klanten zijn aantrekkelijk, maar komen ook om een andere reden het meest in aanmerking, weet Ertekin: 'Grote, wereldwijd opererende bedrijven moeten het meeste moeite doen om hun eigen activiteiten te analyseren en te optimaliseren. Kleine ondernemingen zitten bovendien vaak nog in het eerste stadium van automatisering van de gewone bedrijfsprocessen. Grote bedrijven hebben dat al gehad en zijn klaar voor de volgende stap.'

De nieuwste stap van Informatica is een uitbreiding van het digitale dashboard naar apparaten die op het ogenblik in de mode zijn. Niet alleen op je pc hoor je de meest actuele informatie over je bedrijf te kunnen opvragen; ook op je vestzakcomputer en op de gsm kan dat inmiddels. In een demonstratie op een promotie-cd van het bedrijf krijgt een executive een 'winstwaarschuwing' op zijn gsm van het computersysteem. In een paar seconden stelt hij met spraakcommando's orde op zaken: collega's ontvangen per e-mail het automatisch gegenereerde rapport met de mededeling dat hij een strategie zal ontwikkelen to boost numbers.

Of dergelijke faciliteiten goed zullen functioneren moet je afwachten, en ook of ze het leven zo makkelijk zullen maken als wordt voorgesteld. Als rapporten in een handomdraai worden gemaakt en rondgesproeid kan dat een slagvaardig beleid ook belemmeren. De numbers van Informatica zullen er vermoedelijk niet onder lijden.