Computer gehoorzaamt gebaren

Herbert Blankesteijn

De mensheid weet nog altijd niet wat de handigste of de gezondste manier is om de computer commando's te geven. Het toetsenbord en de muis bevallen niet voor honderd procent, al was het maar omdat sommige mensen er kwalen van krijgen. Spraakherkenningssoftware? Bij elke volgende versie wordt gezegd dat nu het grote publiek er gebruik van kan gaan maken. Niettemin doet bijna niemand dat. Het probleem is mogelijk dat in de kantoortuin niemand zijn brieven en rapporten voor iedereen hoorbaar aan de computer wil dicteren. Een kwestie van privacy. En niemand wil een ander zijn brieven horen dicteren. Een kwestie van omgangsvormen.

Trackballs, touchpads, joysticks, pennen… Er is geen gebrek aan invoerapparaten en geen van alle is tot nu toe de ultieme oplossing gebleken. We blijven muizen - Beet ook - en gebruiken wat lapmiddeltjes zoals sneltoetscombinaties, een draadloze muis, een ergonomisch gewelfd exemplaar, muizen met de linkerhand, en dergelijke.

Een aardige ontwikkeling is het verschijnsel muisgebaren. Een snelle beweging met de muis, in een bepaald patroon over het scherm, kan een bepaald commando vervangen.

Het idee is afkomstig van het Noorse bedrijf Opera, de maker van de gelijknamige webbrowser. Al anderhalf jaar geleden, in versie 5.11, zijn de muisgebaren ingevoerd. Het is de wereld niet erg opgevallen. Nu is er een nieuw golfje van publiciteit voor de muisgebaren. Mozilla, nog zo'n alternatief surfprograma dat blijft concurreren met Internet Explorer van Microsoft, experimenteert er nu ook mee.

Een paar voorbeelden van muisgebaren. Een lijn van rechts naar links, met de rechtermuisknop ingedrukt, vervangt een klik op de knop 'Vorige'. Het geeft niet waar op het scherm je dit gebaar uitvoert. Een gespiegelde L, geschreven van boven naar beneden, minimaliseert het huidige venster. Dezelfde figuur geschreven van beneden naar boven maximaliseert het venster. Altijd moet de rechtermuisknop ingedrukt blijven.

Bij Opera zijn de gebaren standaard; je kunt ze aan- en uitzetten. Bij Mozilla is er sprake van een experimentele plug-in, die gedownload kan worden van http://optimoz.mozdev.org.

Tot grote opluchting van Beet gebruiken Opera en Mozilla dezelfde gebaren voor dezelfde commando's. Deze kunnen vrij ingewikkeld worden, bijvoorbeeld een h-figuur (home) om de eigen beginpagina terug te vragen, een b om een bladwijzer (bookmark) te zetten, en een s om de broncode (source) van een pagina te zien.

Is dit handig? Beet heeft ermee gewerkt en durft te beweren van niet. De muis is niet geschikt voor het maken van voorgeschreven figuren. Wie schiet er niet geregeld een stukje door wanneer er op een OK-knop moet worden gemikt? Het is toch niet voor niets dat de muis niet serieus als tekeninstrument wordt gebruikt? Het feit dat bij muisgebaren tegelijkertijd de rechtermuisknop moet worden ingedrukt, maakt het erger. Zelfs de simpelste L-figuren moest Beet vaak overdoen omdat ze niet werden begrepen door de software.

Het zou schelen wanneer in plaats van de rechtermuisknop bijvoorbeeld de Ctrl-toets moest worden vastgehouden. Dat kun je namelijk met de andere hand doen. Apple doet dat al langer: Apple-muizen hebben maar één knop en veel dingen die je in Windows met de rechtermuisknop doet, doe je op de Mac met Ctrl-muisknop.

Nog meer gaat het schelen wanneer binnenkort de Tablet-pc wordt ingevoerd. Dat is een computer die uit weinig anders bestaat dan een plat beeldscherm van ongeveer normaal formaat, en die wordt bediend met een pen. Deze constructie heeft een eigen stelsel van pro's en contra's (mogelijk staat er over de tablet-pc vanaf 4 november een stuk op de site van NRC), maar het valt te verwachten dat de 'muisgebaren' met de pen makkelijker zijn dan met de muis. Alleen zal het dan nodig zijn iets anders te verzinnen op het probleem van de rechterknop.

Als muis- of pengebaren handig zijn, merken we dat vanzelf. Dan neemt Microsoft ze in Windows op.