Herbert Blankesteijn
Beets eerste harde schijf, in
de vroege jaren ’90, mat een luizige 200 MB. Windows 3.1 stond er aanvankelijk
op (10 MB), en later Windows 95 (50 MB). Office 2.0 vereiste ongeveer 20 MB.
Softwareinstallaties vanaf cd kostten al gauw een MB of drie, een geluids- of
videobestandje 10 MB, want mp3 en mpg bestonden nog niet. Het mailarchief dijde
snel uit naar vele MB. Cd-branders bestonden niet, dus van goedkoop data
wegschrijven en opbergen was geen sprake. Schijfruimte was een luxe; veel werd
op diskette gearchiveerd.
Hoe anders is het nu. Voor
een euro of 100 heb je een schijf van 60 GB (60.000 MB). Windows en Office zijn
opgezwollen, maar niet naar verhouding. Ze pikken niet een kwart en een tiende
van de totale capaciteit in, maar een zestigste respectievelijk een honderdste.
Overtollige bestanden kopieer je op spotgoedkope cd’s. Een harddisk is nooit vol
– en ze worden nog altijd groter en goedkoper.
Dit prijsvoordeel kun je
gebruiken om een avondje uit eten te gaan (aanbevolen!), maar een bedachtzamer
besteding is ook mogelijk: neem nóg zo’n veel te grote harddisk. De veiligheid
en de snelheid van de pc kunnen er aanzienlijk door toenemen.
Maar eerst een budgettair
neutrale optie. De meeste computerbezitters hebben hun data op één schijf, de
c-schijf. Soms richt een virus, een mislukte (de-)installatie, of Windows zelf,
zo’n ravage aan, dat deze schijf moet worden geformatteerd en het systeem van
de grond af moet worden opgebouwd. Alle bewaarde gegevens zijn dan verloren.
Een reservekopie van essentiële data, zoals uw administratie of
correspondentie, is van levensbelang. Idealiter bevindt die backup zich ergens
anders, zodat een uitslaande brand de reservekopie niet aantast, maar het
scheelt al wanneer u op die ene harde schijf een tweede partitie heeft.
Met het programma Fdisk, dat onderdeel is van Windows, kunt u uw harddisk
indelen in subschijven die zich als aparte harde schijven gedragen. Als dan de
c-schijf moet worden geformatteerd, blijven data op de d-schijf en overige
partities intact. Fdisk wist bij het maken van partities alle data, dus doe dit
alleen als u al met een renovatie bezig bent. Het beroemde programma
PartitionMagic (www.powerquest.com) werkt simpeler en laat data ongemoeid,
maar kost ongeveer 100 euro.
Een tweede fysieke harde
schijf biedt nog meer veiligheid. U kunt daarop een complete kopie van de
eerste schijf bewaren. Dit beschermt u tegen de gevolgen van een schijfcrash,
het plotseling kapotgaan van de harddisk zelf. Zo’n kopie kunt u zelf geregeld
met de hand maken, u kunt dit door backupsoftware laten doen, maar u kunt ook
een RAID-systeem kiezen. RAID, Redundant Array of Independent Disks, is
een combinatie van een controllerkaart waarop schijven worden aangesloten,
software, en tenminste twee liefst identieke harddisks. Kosten ongeveer 400
euro. De twee schijven zijn steeds een exacte kopie van elkaar. Zou er een
falen, dan vervangt u die, zonder dat ingrijpende herstelwerkzaamheden nodig
zijn.
Dit heet RAID-1. Er is ook
een RAID-0. Deze is speciaal voor computeraars voor wie de snelste harddisk nog
niet snel genoeg is. De gegevens worden dan juist verspreid over de twee
schijven, waarbij één bestand deels op de ene, deels op de andere schijf
belandt. Zo kan elk bestand (bijna) twee keer zo snel worden opgehaald en
weggeschreven. Dit biedt voordelen bij grote bestanden, zoals video, geluid en
professionele foto’s. Een groot nadeel is, dat als één van de twee schijven het
begeeft, alle bestanden verloren zijn. De faalkans is dus twee keer zo groot.
Een combinatie van RAID 0 en 1 is mogelijk; daarbij worden bestanden verdeeld
én dubbel opgeslagen, voor een combinatie van veiligheid en snelheid. Maar
daarvoor zijn maar liefst vier harde schijven nodig en tweemaal zoveel geld. En
zo heeft elke vorm van overvloed zijn eigen prijskaartje.